Technologie Stichting STW

Publicatie PLoS Biology; Vitamine als kankerremmer

woensdag 19 juli 2006

Vitamine D3 speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van bepaalde typen tumoren, doordat het de activiteit van een signaaleiwit kan remmen. Deze conclusie presenteren onderzoekers van het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam in het julinummer van PLoS Biology. Inmiddels hebben de onderzoekers samen met STW een octrooi aangevraagd op het beïnvloeden van de productie van vitamine D3 bij tumoren in bijvoorbeeld het maag-darmstelsel.

Hoe weet een cel in een embryo of hij spierweefsel wordt, huid, of haar? Bij de ontwikkeling en specialisatie van cellen zijn de zogeheten hedgehog-eiwitten cruciaal. Deze eiwitten zorgen er via een uitgekiende route voor dat signalen van buiten de cel doorgegeven worden naar binnen. In deze route zijn naast de hedgehogs nog twee eiwitten van belang: patched en smoothened. Maarten Bijlsma onderzocht met zijn collega's hoe de hedgehog-eiwitten signaalroutes kunnen activeren op andere cellen.

Ze ontdekten dat er een subtiel pompmechanisme bestaat, waarin vitamine D3 als schakelaar fungeert. Het eiwit patched op het celmembraan zorgt ervoor dat er vitamine D3 de cel uit wordt gepompt. Dit vitamine bindt aan smoothened, waardoor dit eiwit inactief wordt. Zodra er echter hedgehogs aan het patched eiwit koppelen, wordt er geen vitamine D3 meer uit de cel gepompt, waardoor het smoothened eiwit weer actief kan worden.

Het was al eerder bekend dat het remmen van het smoothened eiwit zichtbare gevolgen heeft op de ontwikkeling van een embryo. Nadat de onderzoekers in reageerbuisexperimenten het remmende effect van vitamine D3 hadden vastgesteld, testten zij het effect van deze remming in een levende omgeving. De biologen stelden embryo's van zebravisjes bloot aan hoge concentraties van de vitamine. Hierna bleken deze zebravisjes dezelfde afwijkende lichaamskenmerken te krijgen als zebravisjes waarbij de aanmaak van het eiwit smoothened is geremd.

Van de hedgehog-route is bekend dat deze een rol speelt bij het ontstaan van tumoren in onder meer de prostaat en het spijsverteringskanaal. Ook zorgt hij voor het herstel van schade aan de hartspier na een hartinfarct. Hoe de route in dit laatste geval werkt is nog niet bekend. In een vervolgonderzoek willen de biologen bij kleine proefdieren ontdekken hoe ze kunnen ingrijpen in deze route en wat de gevolgen daarvan zijn.

Het onderzoek van Bijlsma maakt onderdeel uit van het Dutch Program for Tissue Engineering (DPTE), dat wordt ondersteund door ZonMW en Technologiestichting STW. Het DPTE is in 2004 van start gegaan en heeft een omvang van M⬠50.

Meer informatie bij
* Maarten Bijlsma tel: +31 (0)20 56 65 247 m.f.bijlsma@amc.uva.nl.

Bijlsma MF, Spek CA, Zivkovic D, van de Water S, Rezaee F et al. (PLoS Biology, juli 2006), Repression of smoothed by patched-dependent (pro-)vitamin D3 secretion.

Het volledige artikel is te vinden op http://biology.plosjournals.org

Print | Over deze site | Sitemap | Voorbehoud | Gewijzigd 20-7-2006 Nieuws uitgelicht Oriëntatie op ondernemerschap (3) 19 juli 2006 Op 1 en 2 november 2006 organiseert Technologiestichting STW voor de derde keer dit jaar de succesvolle workshop "Oriëntatie op ondernemerschap". De workshop wordt dit keer gegeven in Delft bij de T...