Unicef
Rapport: vervolging kinderhandelaren in Zuidoost Europa niet genoeg 30 augustus 2006, Londen, Verenigd Koninkrijk - Maatregelen om kinderhandel in landen in Zuidoost Europa tegen te gaan, zijn te weinig samenhangend en schieten te kort. Er moet meer aandacht worden gegeven aan de oorzaken van kinderhandel. En niet, zoals nu gebeurt, voornamelijk aan het straffen van criminelen die kinderen verhandelen en exploiteren. De afgelopen jaren is in veel landen teveel vertrouwd op grootschalige bewustwordingscampagnes.
Unicef en Terre des Hommes luiden de noodklok in het vandaag verschenen rapport Action to Prevent Child Trafficking in South Eastern Europe - a Preliminary Assessment (Acties om kinderhandel in Zuidoost Europa tegen te gaan - een eerste verkenning). Gebrek aan inzicht in het probleem moet onder andere worden verholpen met hulp van kinderen zelf.
"Kinderhandel in Zuidoost Europa komt voor omdat inspanningen om dit te voorkomen te beperkt zijn, en vaak te laat komen", zegt Maria Calivis van Unicef. "De mazen in de wet zijn te groot en te talrijk."
Voorkomen is beter dan genezen Een groot aantal maatregelen en projecten om kinderhandel tegen te gaan is geanalyseerd in het rapport van Unicef en Terre des Hommes. Beide organisaties deden gezamenlijk onderzoek in landen op de Balkan. Bijzonder aan het rapport is dat kinderen zelf ook aan het woord komen. De studie doet een groot aantal voorstellen ter verbetering.
Christian Hafner van Terre des Hommes: "Kinderhandel kan worden gestopt voordat het begint. Vervolging en veroordeling van handelaren en het redden van verhandelde kinderen, zijn van vitaal belang bij het bestrijden van deze misdaad. Maar het is niet genoeg om het te stoppen. De nadruk moet meer komen te liggen op het voorkomen."
Maatregelen tot nu toe te weinig effectief Het rapport stelt dat, om kinderhandel te voorkomen, de bewustwordingscampagnes die tot nu toe zijn ontwikkeld, niet effectief genoeg zijn. Ze zijn niet systematisch en te weinig specifiek. Sommige campagnes waarschuwen voor de stereotype van de 'enge man in een steegje' terwijl er juist vaak in kinderen wordt gehandeld door vrienden en familie van de kinderen.
Andere campagnes benadrukken alleen seksuele exploitatie die met de handel gepaard gaat, terwijl er veel andere redenen zijn waarom kinderen worden verkocht en gekocht: ze worden ingezet als huishoudelijk hulpje, als bedelaar of als dief. Een ander probleem is dat de campagnes meestal zijn gericht op ouderen. Ze bevatte weinig, of niet de juiste, informatie voor hen om wie het gaat: de kinderen zelf. Hoe ze zichzelf kunnen beschermen, waar ze terechtkunnen voor hulp, wordt vaak niet duidelijk in de campagnes.
Kinderen helpen
De oorzaken van kinderhandel worden te weinig bestreden. "En die oorzaken zijn bekend", stelt Maria Calivis. "Armoede, misbruik, uitsluiting van kinderen. En we kennen de kwetsbare kinderen, waar ze vandaan komen. We moeten een sterk en effectief systeem creëren dat ze beschermt."
Calivis vervolgt: "Daarom moeten we goed naar de kinderen zelf luisteren. Hun informatie kan ons helpen het gebrek aan kennis te verkleinen over de handelspatronen. Maar ook hoe we kinderen zelf moeten benaderen. We moeten net zo goed geïnformeerd en slim worden als de handelaren."
Het rapport doet verschillende aanbevelingen om kinderhandel tegen te gaan. Er dienen, goed op elkaar afgestemde, maatregelen genomen te worden om kinderen te beschermen. Zowel binnen landen als over de grenzen heen. Staten, maar ook ouders jeugdbegeleiders, douaniers, politiegenten, leraren, iedereen die professioneel met kinderen te maken heeft, wordt opgeroepen zich in te zetten voor de rechten van het kind.
Concrete aanbevelingen
Gegevens moeten beter worden verzameld, en dienen beschikbaar te zijn voor iedereen in de strijd tegen kinderhandel. "Want door de nadruk van de afgelopen jaren op bewustwordingscampagnes en vervolging, is het verzamelen van data verwaarloosd", zegt Hafner, "En zonder data over kinderhandel, tasten we in het duister. Je kunt niet preventief werken als je niet weet wat er gebeurt."
Unicef en Terre des Hommes roepen op tot een intensieve preventieve aanpak Deze bestaat onder andere uit:
* Aandacht op oorzaken;
* Aanpak met nadruk op rechten van kinderen (in tegenstelling tot de repressieve- en veiligheidsmaatregelen);
* Goed dekkende informatiesystemen die door alle betrokkenen kunnen worden gebruikt en geraadpleegd;
* Het verzamelen en standaardiseren van gegevens;
* Kinderen zelf betrekken bij het oplossen van het probleem;
* Mensen trainen die professioneel met kinderen te maken hebben (zoals hulpverleners en politieagenten);
* Duidelijker (kind)gerichte boodschappen verspreiden over de mogelijkheden van hulp en informatie voor kinderen (zoals vertrouwenspersonen, ombudsmannen en hulplijnen);
* Ondersteuning van families om normale gezinsstructuur te behouden;
* Schoolprogramma's ontwikkelen die er op gericht zijn om uitval tegen te gaan;
* Aanbieden van informatie aan kinderen hoe ze zichzelf kunnen beschermen.
Unicef en Terre des Hommes werken intensief samen bij de bestrijding van kinderhandel. De gezamenlijke studie naar kinderhandel in Zuidoost Europa is de eerste stap om beter inzicht te krijgen in wat concreet kan worden verbeterd.
Download het rapport Action to Prevent Child Trafficking in South Eastern Europe (PDF, 1,4 Mb)