Eindadvies commissie evaluatie vreemdelingewet 2000
Ministerie jus
http://www.justitie.nl
EINDADVIES COMMISSIE EVALUATIE VREEMDELINGENWET 2000
Op dinsdag 29 augustus 2006 heeft de Evaluatiecommissie Vreemdelingenwet 2000 haar
eindadvies aangeboden aan de Minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie, mevrouw
Verdonk. In dit advies constateert de evaluatiecommissie dat de Vreemdelingenwet 2000
toegankelijker en overzichtelijker is dan haar voorganger, en een doelgerichte uitvoering
mogelijk maakt. De overgang naar de nieuwe wet heeft niet tot onoverkomelijke problemen
geleid, mede doordat het aantal asielaanvragen vanaf 2000 drastisch is gedaald. De
uitvoeringspraktijk is wel sterk onder druk komen te staan, onder meer door
capaciteitsvermindering en door incidentele maatregelen.
De aanbevelingen van de commissie zijn overwegend op die uitvoeringspraktijk gericht. De
belangrijkste aanbeveling van de commissie richt zich op de doorlooptijden en de
kwaliteit van asielprocedures. De commissie beveelt aan door fasering binnen de
AC-procedure de voordelen van de huidige 48-uurs procedure - snelle afhandeling van
aanvragen - te behouden en de nadelen - druk op zorgvuldige beslissingen door de
tijdsklem - te ondervangen. In het verlengde hiervan dient de lengte van de 'normale'
procedure aanzienlijk te worden bekort.
Gegevensverzameling
De commissie stelt vast dat het op veel punten niet mogelijk was na te gaan of de wet haar
doelstellingen heeft gehaald. Een vergelijking met de situatie onder de vorige wet was -
onder meer vanwege het ontbreken van een nulmeting- grotendeels onmogelijk. Ook verder
bleek veel cijfermateriaal te ontbreken. Onder meer bij het terugkeerbeleid moeten er
meer en betrouwbaarder cijfers komen, hetgeen ook geldt voor de doorlooptijd van
asielprocedures. Opvallend is dat precieze informatie ontbreekt over door de
ketenpartners ingezette capaciteit, die onder meer bepaalt hoe snel aanvragen worden
afgehandeld.
Zorg voor draagvlak
De commissie stelt vast dat de wijze van voorbereiding van de Vreemdelingenwet 2000 -
waarbij verschillende partijen die bij de uitvoering van de wet een rol spelen, werden
betrokken- een gunstige invloed heeft gehad op de kwaliteit van de wet. De beleidskeuzen
die aan de wet ten grondslag lagen, staan nog steeds overeind. Daarbij vergeleken valt op
dat betrokkenheid van 'stakeholders' bij de uitvoering van de wet heeft ontbroken. Dat
heeft soms geleid tot demotivatie, bijvoorbeeld bij gemeenten en organisaties van
rechtsbijstand. De commissie beveelt aan het draagvlak voor het vreemdelingenbeleid te
versterken door ketenpartners en 'stakeholders' te betrekken bij de vormgeving van de
uitvoering van het vreemdelingenbeleid.
Kwaliteitszorg
De commissie benadrukt het belang van permanente kwaliteitszorg op het terrein van het
vreemdelingenbeleid. Inzicht in sterke en minder sterke kanten van de beleidsuitvoering
kan leiden tot adequate reacties op kritiek en vermindert het risico op ondoordachte
wijzigingen van wetgeving of beleid. Vergelijking met andere organisaties ('benchmarks'),
uitwisseling van 'best practices' via internationale samenwerking, of visitaties door
experts kunnen de beleidsuitvoering in het goede spoor brengen en houden.
Kwaliteit en snelheid
Het evaluatieonderzoek laat zien dat dé asielprocedure niet bestaat. Er is eerder
sprake van een zeer lange (de 'normale' procedure) en een zeer korte procedure, de
AC-procedure. Bij de AC-procedure staat de kwaliteit onder druk. De kwaliteit van de
eerste beslissing in de 'normale' procedure lijkt vergelijkbaar met de kwaliteit van de
beslissing op bezwaar onder de oude wet. De commissie beveelt aan met het oog op de
gewenste zorgvuldigheid van beslissingen en de gewenste verkorting van de termijnen van
de 'normale'procedure, de besluitvormingstermijnen binnen de AC-procedure te faseren.
Nadere informatie over het advies kan worden ingewonnen bij de voorzitter van de
commissie, prof. mr. M. Scheltema, tel. 06 44 85 8836. Aan het advies liggen de volgende
onderzoeksrapporten ten grondslag:
- Terugkeerbeleid voor afgewezen asielzoekers. Evaluatie van het Terugkeerbeleid '99 en
het terugkeerbeleid onder de Vreemdelingenwet 2000 (Kiwa Management Consultants)
(verschenen in 2004);
- Operationeel toezicht vreemdelingen. Evaluatie van de bevoegdheden in de
Vreemdelingenwet 2000 voor het vreemdelingentoezicht door de politie (BBSO) (verschenen
in 2004);
- Invoering en uitvoering van de Vreemdelingenwet 2000 met betrekking tot asiel: een
procesevaluatie (WODC);
- Zorgvuldigheid van asielbeslissingen. Een vergelijking tussen de oude en de nieuwe
Vreemdelingenwet (WODC);
- Doorlooptijden asielprocedures Vreemdelingenwet 2000 (Significant).
Informatie over de in het kader van de evaluatie uitgevoerde onderzoeken is verkrijgbaar
bij mw. dr. M. Kromhout, Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum, Ministerie
van Justitie, 070 370 6543. Het advies van de evaluatiecommissie en de
onderzoeksrapporten kunnen worden gedownload op www.wodc.nl, of worden besteld bij BJu
0522 2375 55.
-----------------