Socialistische Partij
Geheime CIA-gevangenissen: stop samenwerking met VS in Afghanistan
Het Kamerdebat over de Amerikaans-Nederlandse
betrekkingen kreeg vandaag venijnige trekjes toen de rechtse partijen
wilden voorkomen dat een D66-motie ter stemming wordt voorgedragen.
SP-Kamerlid Harry van Bommel moest de motie, waarin werd gepleit voor
een onderzoek naar de Nederlandse steun voor de Irak-oorlog, via een
omweg redden. Eerder had hij CDA-minister Bot van Buitenlandse Zaken
het vuur na aan de schenen gelegd: "Ofwel u accepteert dat de VS de
mensenrechten schendt en u verklaart dat daarmee een hoger belang is
gediend, namelijk het bestrijden van terrorisme. Wat mij betreft kan
ons land dan, net als de VS, worden opgenomen in het lijstje met
schurkenstaten. Ofwel u accepteert het beleid van de VS niet en
verbindt daar conclusies aan. Bijvoorbeeld dat u de samenwerking met
de VS stopzet in die gebieden waar in het geheim mensen gevangen
worden genomen."
Van Bommel Directe aanleiding voor het debat was de bekentenis van
president Bush dat hij geheime gevangenissen heeft waar verdachten van
terrorisme worden verhoord. In de motie van D66 wordt verwezen naar
een aantal ontmaskerde leugens van de Amerikaanse regering over
geheime CIA-gevangenissen, de massavernietigingswapens in Irak en de
banden tussen Saddam Hoessein en Osama bin Laden. De motie vroeg om
een parlementair onderzoek naar de achtergronden van deze misleidende
informatie en de wijze waarop de Nederlandse regering daarmee was
omgegaan. "Niet aan de orde, deze motie", stelden CDA, VVD en de
christelijke partijen.
Voor het eerst in vele jaren maakten politieke tegenstanders het
onmogelijk een motie ter stemming te brengen. SP-woordvoerder Harry
van Bommel, die daarop de spreekbeurt kreeg, diende precies dezelfde
motie in. Inmiddels van elders opgetrommelde linkse Kamerleden
bezorgden deze motie voldoende ondersteuning. Het gevolg is dat de
motie van SP, D66, PvdA en Groenlinks op woensdag 20 september in
stemming zal worden gebracht.
Eerder had Van Bommel minister Bot op niet mis te verstane wijze
aangesproken op diens verantwoordelijkheden. De bijdrage van het
SP-Kamerlid aan de eerste termijn van het debat:
Na lang aandringen geeft Amerika toe dat er geheime CIA-gevangenissen
zijn; dat daar geen toezicht is volgens de regels van het
internationaal recht; dat gevangenen vanuit die geheime gevangenissen
overgebracht zijn naar Guantánamo Bay en dat de gevangenen een status
hebben die volgens het internationaal recht niet bestaat.
Gisteren werd bekend dat Amerika niet van plan is de geheime
gevangenissen te sluiten. Minister Bot zei gisteren in een reactie
teleurgesteld te zijn, maar niets te kunnen doen. Die situatie vindt
de SP om de volgende redenen onaanvaardbaar.
Het feit dat er geheime gevangenissen zijn. Nederland kan en mag niet
accepteren dat die in Europa bestaan. Waarom heeft minister niet op
volledige openheid aangedrongen en geëist dat de VS bekend maken in
welke landen die zich bevinden?
De minister heeft van EU-collega's de verzekering gekregen dat in hun
landen geen sprake is van geheime gevangenissen. Gelooft u dat nog
steeds?
Wat is uw politieke oordeel over de mededeling dat Amerika gewoon
doorgaat met het beleid inzake geheime gevangenissen?
Vorig jaar zei de minister: "Ik ga ervan uit dat de Verenigde Staten
op dit punt geen verstoppertje gaan spelen. Het komt namelijk vroeg of
laat toch uit." Nu is het uitgekomen. Deze minister heeft zich in
slaap laten sussen. En nu hij eindelijk wakker is geschud, durft hij
zijn stem niet te verheffen. De minister gedraagt zich als het
schoothondje van Bush. Feitelijk gedoogt u de schending van
mensenrechten. Dat is beschamend voor iemand met een staat van dienst
als de uwe.
De Nederlandse regering wist van niets en weet nu nog steeds
nauwelijks iets. Wat gaat u doen om de onderste steen boven te
krijgen? De houding tot nog toe kan door de VS niet anders worden
opgevat als stilzwijgende goedkeuring. De door de premier en de
minister van Buitenlandse Zaken uitgesproken teleurstelling is voor
binnenlandse consumptie. Daar krijg ik een vieze smaak van in mijn
mond.
Ook de EU blijkt horende doof en ziende blind. De
antiterrorismecoördinator Gijs de Vries zei in april dit jaar tegen
een commissie van het Europees Parlement dat hij niets van geheime
gevangenissen in Europa wist. Tegelijkertijd was De Vries niet bereid
om klachten te onderzoeken van een Duitser en een Canadees die zeiden
te zijn ontvoerd en op een geheime locatie te zijn vastgehouden. Wil
de regering daar alsnog op aandringen? Wil de regering aan de
antiterrorismecoördinator vragen of hij informatie kan verschaffen
over de Europese betrokkenheid bij het Amerikaanse programma?
Als de Amerikanen het internationaal recht met voeten treedt, mag het
niet rekenen op medewerking van de EU of van Nederland. De
constatering dat de VS zich niet aan belangrijke verdragen houdt,
wordt door de regering gedeeld en het is dan van tweeën een.
Ofwel u accepteert dat de VS de mensenrechten schendt en verklaart dat
daarmee een hoger belang is gediend namelijk het bestrijden van
terrorisme. Wat mij betreft kan ons land dan net als de VS worden
opgenomen in het lijstje met schurkenstaten. Ofwel u accepteert het
beleid van de VS niet en verbindt daar conclusies aan. Bijvoorbeeld
dat u de samenwerking met de VS stopzet in die gebieden waar in het
geheim mensen gevangen worden genomen, waarbij ik denk aan
Afghanistan.
Het mag duidelijk zijn dat de SP kiest voor het laatste. Na de leugens
over banden van Al Q'aida met Irak, de leugens over uranium dat Irak
in Niger zou kopen, de leugens over massavernietigingswapens moet de
VS een keer horen dat zij zelf de vertrouwensrelatie op het spel heeft
gezet.
Het is niet alleen de geloofwaardigheid van de VS die tot het minimum
is teruggebracht. Het is ook de geloofwaardigheid van de Nederlandse
regering, en deze minister in het bijzonder, die op het spel staat.
Blijft deze minister zich in slaap laten sussen met geruststellende
telefoontjes van zijn Amerikaanse ambtsgenoot? Blijft hij genoegen
nemen met halve waarheden en hele leugens? Of gaat hij er nu voor
zorgen dat de onderste steen boven komt. Als de regering haar
verantwoordelijkheid niet neemt, dan zal de Kamer dat uiteindelijk
moeten doen.
Deze regering is binnenkort vertrokken, maar de leugens blijven staan.
Als er niet snel veel meer openheid komt over de geheime gevangenissen
en de behandeling die gevangenen daar krijgen, kan de Kamer maar beter
zelf de verantwoordelijkheid nemen en een parlementair onderzoek
houden naar de verwerpelijke praktijken die zich uiteindelijk ook
tegen ons zullen keren.
Want zoveel staat voor de SP wel vast. Als regeringen zich zelf niet
aan het internationaal recht houden en gevangenen op illegale wijze
behandelen, dan moet u niet raar opkijken wanneer de weerzin tegen die
landen toeneemt en dat die haat uiteindelijk leidt tot geweld.