AMNESTY INTERNATIONAL PERSBERICHT

Embargo: 21 september 2006 00:01 GMT

Olympisch aftellen tot verbeteringen van mensenrechten in China is begonnen.

'Door de Olympische Spelen aan Beijing toe te kennen helpt u mee de mensenrechten te bevorderen.' Jingmin, Vice-President van het Chinese Olympisch Comité bij kandidaatstelling Beijing, april 2001.

Met nog 687 dagen te gaan voor de start van de Olympische Spelen in Beijing zal de Chinese regering haast moeten maken om de toezegging aan het Internationale Olympische Comité waar te maken dat ze de mensenrechten vóór de Spelen van 2008 zal verbeteren.

Uit een nieuwe beoordeling door Amnesty International van de mensenrechtensituatie in China blijkt dat de algehele prestatie van de Chinese regering op het gebied van de mensenrechten mager blijft. Er is enige vooruitgang geboekt bij de hervorming van de doodstraf, maar op andere, cruciale gebieden zijn de mensenrechten verslechterd.

'In tegenstelling tot de beloften van de Chinese regering bij de kandidaatstelling voor de Olympische Spelen blijven berichten over ernstige mensenrechtenschendingen in het hele land dagelijks aanhouden,' zei Catherine Baber, vicedirecteur Azië van Amnesty International. 'Mensenrechtenactivisten worden opgesloten - onder hen ook mensen die opkomen voor de rechten van bewoners die uit hun huizen worden gezet vanwege de bouw van Olympische faciliteiten. Duizenden mensen worden na oneerlijke processen geëxecuteerd, ook voor niet-gewelddadige misdrijven, zoals smokkel of fraude.'

'Het afgelopen jaar is met harde hand opgetreden tegen journalisten en internetgebruikers. De toezeggingen van de regering om te zorgen voor 'complete vrijheid voor de media' zijn in dat licht slechts holle beweringen,' zei Catherine Baber. 'De huidige stand van zaken staat in schril contrast met de meest basale interpretatie van de 'Olympische geest,' die het 'behoud van menselijke waardigheid' centraal stelt.'

Amnesty International heeft haar bevindingen opgestuurd naar het Internationaal Olympisch Comité (IOC), dat heeft gezegd dat het zou optreden als de Chinese inspanningen voor de mensenrechten in de praktijk onvoldoende zouden zijn. De organisatie dringt er bij het IOC op aan dat het zijn invloed op de Chinese autoriteiten gebruikt en vraagt zich uit te spreken voor mensen zoals Ye Guozhu.

Ye Gouzhu werd uit zijn huis verdreven omdat op het grondstuk bouwwerkzaamheden gepland waren voor de Olympische Spelen. Hij werd tot vier jaar gevangenisstraf veroordeeld toen hij in december 2004 een vergunning aanvroeg om met andere slachtoffers van gedwongen huisuitzettingen te demonstreren in Beijing. Amnesty International beschouwt Ye Guozhu als een gewetensgevangene. Onlangs werd bekend dat Ye in gevangenschap gemarteld is. Hij werd onder meer aan zijn armen aan het plafond opgehangen en is geslagen met elektroshock-wapens.

Naast het verdrijven van mensen van grondstukken die bestemd zijn voor Olympische faciliteiten hebben de autoriteiten van Beijing ook besloten tot het uitbreiden van administratieve detentiemogelijkheden in een poging het stadsbeeld te zuiveren in de aanloop naar de Spelen. De reikwijdte van 'heropvoeding door arbeid', waarbij mensen zonder aanklacht kunnen worden gedetineerd, wordt uitgebreid met 'illegaal reclame maken, het uitdelen van folders, taxi's besturen zonder vergunningen, handeldrijven zonder vergunningen, landloperij en bedelarij.'

'Glanzende stadions en spectaculaire parades zijn van geen enkele waarde als journalisten en mensenrechtenactivisten niet vrijuit kunnen spreken, als gevangenen nog steeds worden gemarteld, als de regering het stilzwijgen bewaart over de duizenden mensen die geëxecuteerd worden,' zei Catherine Baber.

'We dringen er bij de Chinese autoriteiten op aan om werk te maken van hun belofte de mensenrechten te verbeteren. Pas dan kan het Chinese volk in augustus 2008 op alle vlakken trots zijn op wat hun land de wereld kan bieden.'

Noot aan de redactie Amnesty International publiceert regelmatig beoordelingen van vier belangrijke mensenrechtenthema's in de aanloop naar de Olympische Spelen. Deze maken deel uit van een bredere agenda voor verbeteringen van de mensenrechten in China. In de laatste beoordeling wordt onder meer ingegaan op de volgende ontwikkelingen en aanbevelingen:

De doodstraf

. Is nog steeds van toepassing op zo'n 68 delicten, waaronder ook belastingfraude en drugsmisdrijven. Naar schatting van Chinese wetenschappers worden jaarlijks acht- tot tienduizend mensen geëxecuteerd. . Niemand die tot de doodstraf wordt veroordeeld krijgt een eerlijk proces. Het ontbreekt aan een snelle toegang tot een advocaat en aan het uitgangspunt dat mensen onschuldig zijn tot het tegendeel is bewezen. Bewijs wordt door marteling verkregen. . Het uitnemen van organen van geëxecuteerde gevangenen is wijdverspreid. Nieuwe wetgeving uit juli 2006 regelt slechts transplantatie van levende donoren. . Een positieve ontwikkeling is dat het Hooggerechtshof alle executies opnieuw zal beoordelen en daarvoor toestemming moet geven. Dit zal hopelijk leiden tot een verlaging van het aantal doodstrafzaken.

Amnesty International roept de regering op tot meer transparantie door volledige nationale statistieken van doodstraffen en executies te publiceren, in aanloop naar volledige afschaffing van de doodstraf.

Eerlijke processen, marteling en opsluiting zonder aanklacht ('administratieve detentie') . Waarschijnlijk honderdduizenden mensen zitten in het hele land vast in gevangenissen voor 'heropvoeding door arbeid' en andere vormen van detentie zonder aanklacht. . De politie heeft ongecontroleerde bevoegdheden om straffen tot drie jaar op te leggen voor 'lichte overtredingen.' . In deze detentiecentra lopen gevangenen groot risico te worden gemarteld of mishandeld, vooral als zij zich verzetten tegen 'heropvoeding.'

Amnesty International roept op tot afschaffing van 'heropvoeding door arbeid' en andere vormen van administratieve detentie.

Mensenrechtenactivisten en -verdedigers

. De Chinezen uiten hun ongenoegen steeds vaker in het openbaar: In 2005 vonden 87.000 protesten, demonstraties en andere 'verstoringen van de openbare orde' plaats. Volgens cijfers van de overheid waren dat er in 2004 nog 74.000. . Activisten, zoals advocaten en journalisten, worden geconfronteerd met ernstige obstructies als zij misstanden aan de kaak willen stellen. Ze worden lastiggevallen, willekeurig gedetineerd en gemarteld. . In mei 2006 is regelgeving opgesteld voor strakkere officiële controle van advocaten. Deze zal er waarschijnlijk toe leiden dat advocaten ontmoedigd worden om slachtoffers van mensenrechtenschendingen op lokaal niveau te vertegenwoordigen.

Amnesty International roept de regering op om vaag geformuleerde bepalingen in het Strafrecht te wijzigen, zoals 'staatsgeheimen lekken naar het buitenland' en 'het ondermijnen van de staatsmacht', die vaak gebruikt worden om wettige activiteiten voor de mensenrechten te onderdrukken.

Vrijheid van de media

. De websites van honderden internationale organisaties worden nog steeds geblokkeerd door de Chinese autoriteiten. Talloze Chinese websites zijn het afgelopen jaar gesloten. . Volgens de Club van Buitenlandse Correspondenten in Beijing heeft de politie de afgelopen twee jaar zeker 38 buitenlandse journalisten gearresteerd. . De Chinese autoriteiten hebben de controle op Chinese media het afgelopen jaar geïntensiveerd. Zo werd Freezing Point (Bingdian) gesloten en werden kritische journalisten ontslagen.

Amnesty International roept de regering op om alle journalisten vrij te laten die gedetineerd werden terwijl ze op vreedzame wijze hun werk deden, en om ervoor te zorgen dat zowel binnenlandse als buitenlandse journalisten ongecensureerd kunnen berichten over zaken van publiek belang.

De volledige beoordeling is vanaf 21 september 00.01 uur te vinden op: http://web.amnesty.org/library/Index/engasa170462006.

In antwoord op vragen over China en de Olympische Spelen heeft de Voorzitter van het Internationaal Olympisch Comitë, Jacques Rogge, herhaaldelijk publiekelijk gerefereerd aan inspanningen van China om de mensenrechtensituatie te verbeteren. In een uitzending van het BBC-programma Hardtalk in april 2002 beloofde hij op te treden als de mensenrechten in China niet naar zijn tevredenheid zouden verbeteren.

Voor meer informatie kunt u bellen met Amnesty International, afdeling persvoorlichting, Nicole Sprokel, 020 6264436 of 7733677.

---- --