drieluik asielzoekers en criminaliteit
19.01.2007 / 13:00 / Rubriek: Binnenland / Organisatie: Politie en wetenschap
Politie en wetenschap
Uitnodiging Persconferentie Politie en Wetenschap
Datum : vrijdag 19 januari om 11.00 uur
Locatie : Nieuwspoort, den Haag; zaal Wandelganger 2
Onderwerp : Publicatie onderzoeksdrieluik: 'Asielzoekers
en criminaliteit', nieuwe uitgaven in de reeks
Politiewetenschap van het Onderzoeksprogramma Politie en
Wetenschap
Het vraagstuk van asielmigratie staat al jaren hoog op de politiek-maatschappelijke
agenda. De betrokkenheid van asielzoekers bij criminaliteit is onderwerp van een beladen
discussie. Toch is er in het verleden nauwelijks goed empirisch onderzoek naar gedaan.
In die omissie wordt voorzien door een bijzonder drieluik waarin zowel de feitelijke aard
en omvang van betrokkenheid bij criminaliteit van asielzoekers in kaart wordt gebracht als
mogelijke verklaringen daarvoor worden belicht. In het drieluik worden een onderscheid
gemaakt in asielzoekers in procedure, (ex-) asielzoekers die een formele status hebben
verworven en 'illegalen': asielzoekers wier asielaanvraag is afgewezen maar die -
vermoedelijk - nog in ons land verblijven.
De drie 'luiken' zijn:
a.Asielmigratie en criminaliteit, uitgevoerd door een team o.l.v. prof.dr. Godfried
Engbersen van de Erasmus Universiteit en RISBO, Rotterdams Instituut voor
Sociaal-wetenschappelijk Beleidsonderzoek;
b.Criminaliteitspatronen en criminele carrières van asielzoekers, uitgevoerd door
een team o.l.v. prof.dr. Willem de Haan van de Rijksuniversiteit Groningen;
c.Ik probeer alleen maar mijn leven te leven. Uitgeprocedeerde asielzoekers en
criminaliteit, uitgevoerd Drs. A. Leerkes van het RISBO en Universiteit van Amsterdam.
Enkele belangrijke uitkomsten, die tijdens de persconferenties nader zullen worden
toegelicht, zijn:
- In de periode 1995-2004 hebben 235.000 migranten asiel aangevraagd hebben; daarvan
verblijven er begin 2005 ruim 108.000 rechtmatig in Nederland. Meer dan de helft
(126.000) van de asielmigranten heeft per 2005 geen geldige verblijfsvergunning en is ook
niet 'in procedure'. Indien zij nog in Nederland verblijven, zijn ze hier dus onrechtmatig
of illegaal. Het onderzoek schat hun aantal op 24.000.
- Van de totale Nederlandse bevolking van 12 jaar en ouder wordt in 2004 anderhalf
procent verdacht van een misdrijf. Asielmigranten met een verblijfsvergunning (3,4%
verdacht) en in procedure (5,4% verdacht) worden aanzienlijk vaker verdacht van criminele
activiteiten dan de gemiddelde Nederlander, maar zijn gemiddeld minder vaak verdacht van
criminaliteit dan veel (traditionele) allochtone herkomstgroepen, zoals bijvoorbeeld
Antillianen (7,5%) of Marokkanen (6,1%). De geschatte criminaliteitsgraad van
onrechtmatig verblijvende asielmigranten is met 10 procent hoger dan bij veel allochtone
herkomstgroepen (zie tabel 1).
- Verklaringen voor de betrokkenheid bij criminaliteit van asielzoekers kunnen zowel
gelegen zijn in kenmerken van de asielprocedure en het gedwongen langdurige verblijf in
asielzoekerscentra als in kenmerken van de persoon (zoals onverwerkte trauma's uit het
verleden).
- Er zijn asielzoekers die van meet af aan betrokken zijn bij zware en/of georganiseerde
criminaliteit. Deze groep verblijft meestal niet (meer) op een asielzoekerscentrum en
werkt samen met landgenoten of personen met dezelfde etnische of culturele achtergrond
die deel uitmaken van criminele groepen of netwerken.
- Uit een kwalitatief onderzoek onder 26 afgewezen asielzoekers ('illegalen')met een
strafblad blijkt dat de term 'overlevingscriminaliteit' niet goed de lading dekt. Zij
maken zich schuldig aan drie vormen van criminaliteit: verblijfscriminaliteit (erop
gericht om in Nederland, of een ander westers land, te verblijven), bestaanscriminaliteit
(wetschendingen om in elementair geachte levenstandaard te kunnen voldoen) en
verslavingsgerelateerde criminaliteit (criminaliteit die voortvloeit uit verslaving; het
betreft veelal vermogensdelicten).
De uitkomsten van de drie deelstudies worden nog eens samengevat en voorzien van een
aantal conclusies en aanbevelingen (beleidsimplicaties) in een gezamenlijke
slotbeschouwing, die ook los verkrijgbaar is. Aanbevelingen hebben betrekking op de
asielprocedure, het terugkeer en uitzettingsbeleid en het vraagstuk van integratie.
De resultaten van het onderzoek ondersteunen de noodzaak tot een snelle beslisprocedure.
Langdurig verblijf in de opvang bevordert criminaliteit. Het feit dat de betrokkenheid
bij criminaliteit van asielmigranten toeneemt als men geen verblijfsrecht heeft, pleit
voor een effectief terugkeerbeleid. Het ontbreekt nu aan inzicht in de omvangrijke groep
asielmigranten die 'administratief'zijn 'verwijderd'maar waarvan onduidelijk is of zij
het land hebben verlaten.
De rapporten zijn uitgegeven in de reeks Politiewetenschap van het Onderzoeksprogramma
Politie & Wetenschap. P&W is zelfstandig onderdeel van de Politieacademie.
Persexemplaren van het rapport zijn vanaf 8.00 uur te verkrijgen bij de Politieacademie in
Apeldoorn (locatie de Kleiberg 15) en vanaf 10.30 uur bij Nieuwspoort.
Nadere informatie kan worden verkregen:
Van de zijde van de onderzoekers:
Godfried Engbersen (EUR) 010-4082085
Willem de Haan (RUG) 050-3635630 of 06-15035279
Arjen Leerkes (UvA) 020-5257380 of 06-26074339
Van de zijde van het Programma Politie en Wetenschap :
Frits Vlek: tel. 055 - 5397215 of 06 - 22778644
Godfried Engbersen en Willem de Haan (2006). Asiel en criminaliteit. Samenvattende
beschouwing en enkele beleidsuggesties. Politie & Wetenschap, Apeldoorn/Elsevier
Overheid den Haag, 2006.
Jan de Boom, Godfried Engbersen en Arjen Leekes (2006). Asielmigratie en criminaliteit.
Politiewetenschap 36a, Politie & Wetenschap, Apeldoorn/Elsevier Overheid den Haag,
2006
Althoff, Martina en Willem de Haan (2006). Criminaliteitspatronen en criminele
carrières van asielzoekers, Politiewetenschap 36b, Politie & Wetenschap,
Apeldoorn/Elsevier Overheid den Haag, 2006
Arjen Leerkes (2006). Ik probeer alleen maar mijn leven te leven. Uitgeprocedeerde
asielzoekers en criminaliteit. Politiewetenschap 36c, Politie & Wetenschap,
Apeldoorn/Elsevier Overheid den Haag, 2006