Wageningen Universiteit

Persbericht Wageningen Universiteit, 020wu, 21 maart 2007

OUD-HOOGLERAAR LETTINGA WINT PRESTIGIEUZE AMERIKAANSE MILIEUPRIJS

Prof.dr.ir. Gatze Lettinga, emeritus hoogleraar in de milieutechnologie aan Wageningen Universiteit, heeft de prestigieuze Amerikaanse Tyler Prize 2007 gekregen voor zijn grote verdiensten op het gebied van de milieubescherming. Lettinga, autoriteit op het gebied van de anaerobe afvalwaterzuivering en energiewinning uit natte biomassa, is de prijs toegekend voor zijn levenswerk, de ontwikkeling en wereldwijde toepassing van hoogefficiënte en milieuvriendelijke technologie voor de behandeling van afval en afvalwater. Lettinga krijgt de prijs, in de vorm van een geldbedrag van 200.000 dollar en een gouden medaille, uitgereikt op 20 april in Los Angeles (VS).

Gatze Lettinga was van 1988 tot 2001 hoogleraar Anaerobe Zuiveringstechnologie en Hergebruik aan Wageningen Universiteit. Hij heeft zijn wetenschappelijke loopbaan gewijd aan het ontwikkelen van duurzame technologieën op het gebied van milieubescherming. Hij richtte zich daarbij op het terugdringen van energieverbruik bij de behandeling van afval en afvalwater, beperking van transport daarvan en de terugwinning van waardevolle stoffen daaruit, zoals de productie van het energierijke biogas.

Lettinga heeft zich ontwikkeld tot een wereldwijd erkende autoriteit op het gebied van de anaërobe (zuurstofloze) verwerking van afval en afvalwater. Anaerobe afvalwaterzuivering biedt grote voordelen: het is een compacte en eenvoudig aan te wenden technologie, op vrijwel iedere schaal en elke plek toepasbaar. Het proces levert energie in de vorm van methaangas, in plaats van dat het energie kost. De anaerobe techniek leidt nauwelijks tot reststromen zoals zuiveringsslib en de zuiveringsreactoren zijn een factor tien kleiner dan bij de conventionele, aerobe aanpak, die in Nederland, voor wat betreft rioolwaterzuivering, en de rest van de westerse wereld gebruikelijk is. Het conventionele systeem is een duur en technisch ingewikkeld proces, dikwijls op grootschalig transport gebaseerd proces dat veel energie en water kost.

Zou Nederland in de publieke sector alle afvalwater met anaerobe technologie zuiveren, dan zou dat in vergelijking met de huidige conventionele rioolwaterzuivering een enorme besparing opleveren. Met het vrijgekomen methaangas zouden jaarlijks ruim 200.000 huishoudens van energie kunnen worden voorzien. Voor schoon drinkwater zou de besparing nog veel groter zijn: vergelijkbaar met het jaarlijks gebruik van zo'n 1,7 miljoen huishoudens.

Prof. Lettinga heeft zich altijd verbaasd over de weerstand tegen de anaerobe zuivering in de westerse wereld, met name in de publieke sector. Daarentegen vindt de anaerobe zuivering op grote schaal toepassing in de industrie in de westerse wereld en in de publieke sector in ontwikkelingslanden waar vooral schoon drinkwater maar ook andere grondstoffen schaars zijn.

Zijn naam zal voor altijd verbonden blijven met de door hem ontwikkelde 'Upflow Anaerobic Sludge Blanket' (UASB) reactor, een bioreactor voor de anaerobe verwerking van industrieel afvalwater, een doorbraak vergeleken met de tot dan toe gangbare systemen met een verwerkingscapaciteit die tien tot twintig maal groter is. Op dit moment zijn wereldwijd meer dan 2000 UASB-reactoren en de moderne versie daarvan, de zogenaamde Expanded Granular Sludge Bed (EGSB) reactoren, operationeel. Dat is ongeveer 80 procent van alle anaerobe systemen.

Gatze Lettinga (Dongjum, 1936) heeft honderden publicaties op zijn naam staan en begeleidde tientallen promovendi, waaronder een groot aantal afkomstig uit het buitenland. Hij bezit een eredoctoraat aan de universiteit van Valladolid en ontving in 2000 de Koninklijke / Shell Prijs voor Duurzame Ontwikkeling en Energie voor zijn innovatieve activiteiten op het gebied van de waterzuivering, ontzwaveling van afvalwater en gassen en de sluiting van kringlopen in industriële processen.

TYLER PRIZE
De Tyler Prize for Environmental Achievement, ingesteld door wijlen John en Alice Tyler in 1973, is een van de belangrijkste prijzen op het gebied van milieuwetenschappen, energie en medicijnen. De prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan personen die zich onderscheiden door hun oplossingen voor milieuvraagstukken op wereldschaal. Eén van de Nederlanders die deze prijs ooit kreeg was de latere Nobelprijswinner, prof. Paul Crutzen, in 1989.

Het Tyler Prize Executive Committee verbonden aan de University of Southern California in Los Angeles heeft prof. Lettinga de prijs toegekend voor zijn "research and development of an environmentally sound novel process for the treatment of polluted wastewater and its implementation worldwide, especially in developing countries." De prijs, bestaande uit een geldbedrag van 200.000 dollar en een gouden medaille, krijgt prof. Lettinga uitgereikt tijdens een ceremonie in het Four Seasons Hotel in Los Angeles op vrijdag 20 april. Daags daarvoor geeft hij een lezing aan de University of Southern California.

Op 8 juni organiseert Lettinga Associates Foundation (LeAF), de stichting die is opgericht om het werk van prof. Lettinga voort te zetten, naar aanleiding van haar tienjarig bestaan en deze toekenning van de Tyler Prize, in samenwerking met Wageningen Universiteit een symposium over het werkveld van Lettinga en LeAF.