50.000 hectaren bedrijventerreinen dreigen te verpauperen
NVB zoekt naar mogelijkheden om herstructurering te bekostigen
Er moet snel iets gedaan worden aan de verloedering van verouderde
bedrijventerreinen. Als het tij niet wordt gekeerd dreigen straks
50.000 hectaren, oftewel 100.000 voetbalvelden, te verpauperen. Geld
voor herstructurering van deze terreinen zou o.a. kunnen worden
gevonden door het instellen van een zogenoemd vitaliteitsfonds. Een
dergelijk fonds wordt gevoed door een verhoging van de grondprijs voor
nieuwe terreinen, waarmee vervolgens de oude terreinen kunnen worden
aangepakt. Het vrijstellen van overdrachtsbelasting bij
herstructurering kan ook soelaas bieden.
Dat stelt NVB Vereniging voor ontwikkelaars & bouwondernemers in de
Thermometer Bedrijfsruimten. In deze jaarlijkse uitgave wordt de
bedrijfsruimtemarkt tegen het licht gehouden. Uit het onderzoek blijkt
dat na een paar lastige jaren de nieuwbouw van bedrijfsruimte er weer
goed voor staat. In 2006 werd voor bijna 4,7 miljoen vierkante meter
bouwvergunning aangevraagd. Een stijging van maar liefst 21 procent in
vergelijking met het jaar daarvoor. De verwachting is dat het
bouwvolume de komende jaren door zal groeien naar 7 miljoen vierkante
meter in 2009 bij een bouwproductie van 2,6 miljard euro. Dit betekent
een stijging van nog eens 50 procent.
De grote vraag naar nieuwbouw heeft als keerzijde dat de leegstand
elders snel toeneemt, met als gevolg dat veel, vooral oudere,
terreinen verpauperen. Vorig jaar telde Nederland ruim 3.600
bedrijventerreinen. Samen beslaan deze terreinen 90.000 hectaren. Maar
liefst een derde hiervan is verouderd. Omdat bedrijven zich niet graag
vestigen op terreinen met een ongunstige ligging of slecht imago,
dreigen deze te verworden tot no go areas en broedplaatsen van
criminaliteit. De verwachting is dat de huidige 30.000 hectare aan
problematische bedrijventerreinen in de nabije toekomst met maar
liefst 20.000 hectare zal toenemen. Ter vergelijking, dat zijn bij
elkaar bijna 100.000 voetbalvelden.
Het vernieuwen van deze terreinen of transformeren tot bijvoorbeeld
woonwijken is natuurlijk mogelijk maar kostbaar. Sinds 1990 wordt er
jaarlijks amper 175 hectare geherstructureerd, terwijl het areaal aan
nieuwe terreinen sindsdien jaarlijks met 1.400 hectare uitbreidde. Dit
heeft alles te maken met het feit dat de grond voor nieuwe bedrijven
relatief goedkoop is.
De gemiddelde grondprijs op bedrijventerreinen bedroeg in 2006 slechts
110 euro per vierkante meter. Ter vergelijking: een vierkante meter
grond voor woningbouw bedraagt gemiddeld ruim 330 euro. Als oplossing
stelt NVB voor om de grondprijs voor nieuwe terreinen met 20 tot 25
procent te verhogen. Het geld dat met de verhoging wordt gegenereerd,
moet vervolgens worden gestopt in een vitaliteitsfonds waaruit de
herstructurering van verouderde terreinen wordt bekostigd. Overheden
moeten het fonds vervolgens aanvullen omdat het hier ook gaat om
werkgelegenheid en de verbetering van de openbare ruimte. Daarnaast
moet de aanpak van dergelijke bedrijventerreinen van
overdrachtsbelasting worden vrijgesteld.
Een ander wapen in de strijd tegen de toenemende verloedering is dat
de huidige rol van gemeenten op de bedrijfsruimtemarkt kleiner wordt.
Maar liefst 80 procent van alle bedrijventerreinen in ons land is nu
in handen van gemeenten. Zij bieden, zo constateerde ook eerder de
VROM-Raad grond zo ruim en goedkoop aan, dat verhuisbewegingen van
ondernemers naar nieuwe terreinen worden uitgelokt en veel oude
terreinen snel verpauperen. Gemeenten moeten daarom ook veel meer met
projectontwikkelaars samenwerken om enerzijds kwalitatief goede nieuwe
bedrijventerreinen te ontwikkelen en anderzijds voldoende aandacht te
besteden aan het revitaliseren van de oude en verloederde terreinen.
In het buitenland zijn al diverse goede voorbeelden van deze
samenwerking te vinden. Belangrijk is dat nu ook in Nederland het
marktmechanisme zodanig gestimuleerd wordt, dat herstructurering van
de grond komt.
---
NVB Bouwondernemers & Ontwikkelaars