Klimaatverandering dwingt tot heroverwegen ruimtelijk beleid
06.06.2007 / 13:31 / Rubriek: Binnenland / Organisatie: Vrom raad
Vrom raad
www.vromraad.nl
DEN HAAG - 6 juni 2007, Nederland moet volgens de VROM-raad nú anticiperen op
klimaatveranderingen. Wachten op zekerheid is geen optie; besluiten zijn hard nodig.
Momenteel wordt teveel gedacht in defensieve, sectorale maatregelen om problemen op te
lossen. De VROM-raad is van mening dat klimaatverandering aangegrepen moet worden om de
strategische ruimtelijke ontwikkeling van Nederland een impuls te geven. De raad
waarschuwt daarbij voor het gevaar dat in de huidige 'hype' schuilt. Nú is er
aandacht en lijkt iedereen het eens. Die aandacht is straks ook nodig als andere thema's
dominant zijn. De raad bepleit daarom de instelling van een 'klimaatwaakhond' die de
diverse partijen ook op de langere termijn voortdurend alert houdt.
Het onderwerp klimaatverandering heeft zijn weg naar het grote publiek gevonden. Daarmee
is een oplossing voor het probleem nog niet dichterbij gekomen. De klimaatdiscussie gaat
nog hoofdzakelijk over mitigatie; maatregelen om de uitstoot van schadelijke stoffen te
beperken. Adaptatie, aanpassing van Nederland aan het veranderende klimaat, is nog
onderbelicht. Ook op dit thema is afwachten echter geen optie.
Klimaatverandering heeft grote gevolgen voor de ruimtelijke inrichting van Nederland. Meer
water van boven (regenwater), van onder (kwelwater), van zee (hogere zeespiegel) en van de
rivieren (verhoogde piekafvoer) vraagt om samenhangende ruimtelijke herinrichting. Ook
droogte, intensere stormen en hogere temperaturen hebben invloed op bijvoorbeeld de land-
en tuinbouw, scheepvaart en stedelijke inrichting.
De effecten van klimaatverandering zijn niet alleen buitengewoon complex, ze zijn ook
omgeven met onzekerheid. Dat maakt het voor bestuurders en beleidsmakers buitengewoon
lastig om goed te reageren op het probleem. De VROM-raad signaleert dan ook dat dat op
dit moment nog niet goed verloopt. Bestuurders en beleidsmakers zijn ook te weinig
gericht op de lange termijn. Te weinig wordt nagedacht over de effecten van nieuwe
ingrepen op termijn van decennia. De VROM-raad pleit dan ook voor de instelling van een
zogenaamde 'klimaatwaakhond', die ook op lange termijn de diverse partijen voortdurend
alert houdt op de problemen die klimaatverandering met zich meebrengt.
Bestuurders en beleidsmakers hebben bovendien de volledige omvang van het probleem en de
bijbehorende onzekerheid onvoldoende in beeld. Vaak komen zij met een oplossing voor een
deelprobleem, zonder dat ze zich ervan bewust zijn dat dit niet de gehele omvang van het
probleem dekt. Er is sprake van allerlei 'schijnzekerheden'. Dergelijke defensieve,
sectorale oplossingen negeren de kansen die een samenhangende, offensieve benadering van
klimaatverandering biedt.
De VROM-raad pleit dan ook voor een paradigmaverandering. Klimaatverandering moet
aanleiding en uitgangspunt vormen voor een nieuw, strategisch ruimtelijk beleid. Alles
draait hier om de vraag hoe we nu al kunnen werken aan een klimaatbestendig Nederland. De
VROM-raad adviseert het Ministerie van VROM daarbij het voortouw te nemen bij het
formuleren van strategisch ruimtelijk beleid.
Voor het formuleren van strategisch ruimtelijk beleid is het noodzakelijk eerst de
contouren van mogelijke toekomsten te definiëren op basis van scenario's. Het
ministerie van VROM zal vervolgens ambities moeten formuleren waaraan strategisch
ruimtelijk beleid zal moeten voldoen. De VROM-raad adviseert een spraakmakende
manifestatie te organiseren om te komen tot een breed gedragen maatschappelijke visie en
zo optimaal gebruik te maken van kennis en creativiteit uit de samenleving. Op die manier
biedt het klimaatbestendig maken van Nederland een kader waarbinnen ook allerhande andere
ruimtelijke problemen aangepakt kunnen worden.
- 0 - 0 - 0 -