Rapport 'De eerste overheid' gepresenteerd


06.06.2007 / 14:05 / Rubriek: Binnenland / Organisatie: Vng

Vng

Persbericht

Rapport 'De eerste overheid' gepresenteerd

Tijdens het jaarcongres van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft voorzitter Wim Deetman het eerste exemplaar van het rapport 'de eerste overheid' uit handen van Jozias van Aartsen ontvangen.

In opdracht van het VNG-bestuur presenteerde de Commissie Gemeentewet en Grondwet haar rapport met als titel 'De eerste overheid'. Onder leiding van oud VVD-leider Jozias van Aartsen onderzocht deze commissie welke mogelijkheden er zijn om de gemeentelijke autonomie te versterken en differentiatie tussen gemeenten mogelijk te maken.

De commissie komt met een aantal opmerkelijke conclusies:

. Een kanteling van de Staat is noodzakelijk om het primaire bestuur daar te leggen waar het hoort: bij de gemeente. De gemeente is daarom de eerste overheid.

. Opschaling van gemeenten is nodig om de robuustheid van het lokaal bestuur te verstevigen.

. Robuuste, autonome gemeenten met diverse taken zorgen vanzelf voor meer differentiatie tussen gemeenten.

. Voor autonomie zijn eigen inkomsten absolute noodzaak. Eigen belastinginkomsten dienen weer een substantiële inkomstenbron voor gemeenten te worden. Specifieke uitkeringen als strucutureel instrument moeten verdwijnen: algemene uitkeringen uit het gemeentefonds moeten de boventoon voeren. Daarnaast moet de financiële verhouding worden gekanteld: het eigen belastinggebied van gemeenten moet met 30 à 40% een substantieel deel van de gemeentelijke inkomsten vormen.

. De Wet Gemeenschappelijke Regelingen kan worden afgeschaft. Als gemeenten met handen en voeten aan allerlei samenwerkingsverbanden zijn gebonden geven ze zichzelf een brevet van bestuurlijk onvermogen.

. Provincies moeten minder macht en vooral minder middelen krijgen. De opbrengsten van de opcenten motorrijtuigenbelasting dienen naar gemeenten te gaan als begin van een verruiming van het gemeentelijk belastinggebied.

. Oprichting van een Constitutioneel Hof om in uiterste instantie onderlinge geschillen tussen overheden te beslechten. Dit Hof moet bindende uitspraken doen als overheden er onderling niet uitkomen.

Om deze conclusies kracht bij te zetten en nader uit te werken presenteert de commissie maar liefst acht voorstellen tot wijziging van de Grondwet, de Gemeentewet en de Financiële-verhoudingswet, plus het voorstel om een einde te maken aan de voorbehouden in het Europees Handvest inzake lokale autonomie.

De VNG-commissie Gemeentewet en Grondwet bestond uit:

Dhr. J.J. van Aartsen (Jozias), oud-minister en voormalig fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer (voorzitter)

Prof.mr. J.W.M. Engels (Hans), lid Eerste Kamer, bijzonder hoogleraar Thorbecke Leerstoel Universiteit Leiden (vice-voorzitter)

Mw. drs. A.Th.B. Bijleveld-Schouten (Ank), burgemeester gemeente Hof van Twente (lid van de commissie tot haar benoeming als staatssecretaris van BZK)

Mr. A.H.P. van Gils (Arjen), gemeentesecretaris gemeente Rotterdam

Prof.dr. J. de Vries (Jouke), hoogleraar Bestuurskunde aan de Universiteit Leiden en wetenschappelijk directeur van de Campus Den Haag

Mr.dr. A.G.J.M. Rombouts (Ton), burgemeester gemeente 's-Hertogenbosch

Mr. J.M.L. Niederer (Jacques), burgemeester gemeente Weert

Mw. J.M.G. Waaijer (Jolanda), griffier gemeente Hardenberg

Dhr. G.C.G.M. Rabelink (Gerard), burgemeester gemeente Maasbree

Prof. mr. C.R. Niessen (Ron), bijzonder hoogleraar Leerstoelgroep Arbeidsrecht en Sociale zekerheidsrecht (bijzondere leerstoel overheid als arbeidsorganisatie) Universiteit van Amsterdam

Prof. dr. H. van Gunsteren (Herman), hoogleraar politieke theorieën en rechtsfilosofie Universiteit Leiden

Mw. ir. M.B. Vos (Marijke), wethouder gemeente Amsterdam

Den Haag, 6 juni 2007