Kabinet oefent met ramp door ict-uitval
Kabinet oefent met ramp door ict-uitval
Een deel van het kabinet en de meeste ministeries hebben vandaag een rampenoefening gehouden. Volgens het scenario ontstond grote chaos door storing en uitval van ict-voorzieningen, veroorzaakt door een actiegroep van hackers. Het betalingsverkeer raakte ontregeld, door een run op geldautomaten raakten die leeg, werkloosheidsuitkeringen en studiefinanciering werden verkeerd uitbetaald. Het mobiele telefoonverkeer viel grotendeels uit, de verkeerssignalering was ontregeld waardoor enorme files ontstonden, het treinverkeer rond Utrecht moest stilgelegd worden als gevolg van wissel- en seinstoringen. Eerder was al kunst van de overheid op internet tegen lage bedragen geveild en bij musea vielen beveiligingsvoorzieningen uit. Ook waren er extreem veel meldingen over computervirussen. Tegelijkertijd demonstreerden studenten in Den Haag tegen veranderingen in het onderwijs en tegen het terugvorderen van ten onrechte uitgekeerd vakantiegeld bij hun studiefinanciering.
Doel van de oefening was het beoefenen van de besluitvormingsprocessen en de informatie-uitwisseling op ambtelijk en politiek niveau, door topambtenaren en ministers. Daarnaast had de oefening tot doel het bewustzijn over de kwetsbaarheid van ict-voorzieningen te vergroten.
Na ambtelijk voor-overleg werd het zogeheten Interdepartementaal Beleidsteam (IBT) bijeengeroepen in het Nationaal Crisiscentrum (NCC) op het Ministerie van BZK. Het IBT bestaat bij een crisis uit topambtenaren van de meest betrokken ministeries: directeuren en directeuren-generaal. Hierna volgde een bijeenkomst van de meest betrokken bewindslieden in het Ministerieel Beleidsteam (MBT), ook in het Nationaal Crisiscentrum. De topambtenaren en bewindslieden moesten besluiten nemen over onder andere voorlichting en instructies aan de bevolking en het bedrijfsleven, over het inzetten van noodwetgeving, over de inzet van het leger voor beveiliging en bewaking, over de uitbetaling van uitkeringen en over het herstel van betalingsverkeer en telefonie.
De eerste indruk na de oefening is dat zowel de topambtenaren als de ministers hun beslissingen over het algemeen genomen hebben volgens de geldende afspraken en procedures. Zij hebben dus niet ter plekke geprobeerd het wiel uit te vinden. Ook hebben zij geen cruciale blunders gemaakt of zijn zij belangrijke zaken vergeten. Zij hebben zich ook niet op detailniveau bemoeid met zaken die door andere organisaties geregeld moeten worden.
Een onafhankelijke evaluatie over de oefening komt na de zomer beschikbaar.
Achtergrond
Het kabinet oefent twee keer per jaar hoe om te gaan met een crisis. Naast oefeningen op rijksniveau oefenen ook provincies, gemeenten en hulpverleningsdiensten met enige regelmaat.
Soms zijn oefeningen alleen bestuurlijk, door alleen ministers, burgemeesters, Commissarissen van de Koningin; het gaat dan om hun beslissingen in crisissituaties, het zijn oefeningen op papier. Soms zijn oefeningen ook operationeel (met meespelende hulpverleningsdiensten).
De ene keer worden oefeningen op één bestuurlijk niveau gehouden (zoals nu op rijksniveau), soms zijn ook provincies en gemeenten tegelijkertijd daarbij betrokken.
Operationele oefeningen door hulpverleningsdiensten kunnen monodisciplinair zijn (alleen brandweer, of alleen ambulances, of alleen politie) of multidisciplinair (brandweer, ambulances en politie samen).
Combinaties zijn ook mogelijk: zo was de oefening Bonfire in april 2005 in de Amsterdam ArenA een bestuurlijke en tegelijkertijd operationele oefening, waaraan verschillende ministeries, de provincie Noord-Holland en de gemeente Amsterdam, politie, brandweer, ambulances, het leger en andere diensten meededen. Dat soort grootschalige oefeningen wordt eens in de twee jaar gehouden.
Noot voor redacties (