Voedingcentrum
Vragen en antwoorden over vogelgriep
21 maart 2006, aangepast op 06 juli 2007
Minister Verburg heeft een ophokplicht ingesteld voor commerciële
pluimveehouders. Hobbykippen en consorten mogen nog wel naar buiten.
De ophokplicht is ingesteld omdat gevallen van vogelgriep zijn
geconstateerd. Onder andere in Noord-Frankrijk. Het gaat om de
H5N1-variant van het virus. Hier zijn mensen aan overleden, maar voor
zover men heeft kunnen nagaan, is daarbij vrijwel altijd intensief
contact met zieke dieren geweest, door bijvoorbeeld het slachten van
zieke dieren. Het eten van bereide producten is in elk geval nooit als
oorzaak vastgesteld. Het Voedingscentrum ziet dan ook geen reden om
kippenvlees of ei te mijden. Ook niet als u op vakantie gaat in een
gebied waar het virus is aangetroffen.
De vogelgriep staat door dit nieuws opnieuw in de aandacht. Het
Voedingscentrum geeft antwoord op veelgestelde vragen over deze
actuele kwestie.
* Zijn kippenvlees en eieren eigenlijk nog wel veilig?
* Waarom is er zo veel aandacht voor vogelgriep als het niet
gevaarlijk is voor consumenten?
* Kunnen vogelgriepvirussen veranderen en dan op grote schaal tot
ziekte en sterfte onder mensen leiden?
* Maar je hoort toch al van sterfgevallen?
* Dat inenten van kippen (âvaccinerenâ), heeft dat geen schadelijke
gevolgen voor vlees en eieren?
Zijn kippenvlees en eieren eigenlijk nog wel veilig?
Ja, want:
* In Europa is sinds de vogelgriepuitbraak tot op heden - onder
kippen - maar bij een paar besmette bedrijven vastgesteld.
* Er zijn erg veel maatregelen genomen om te voorkomen dat er
kippenvlees of een kippenei met vogelgriep in de handel komt. Er
wordt dan ook geen kippenvlees of kippenei geïmporteerd dat
mogelijk besmet is, want dan zou pluimvee in onze omgeving besmet
kunnen raken.
* De agressieve vorm van vogelgriep heeft bij kippen een snel
verloop, ze sterven kort na besmetting. Verder leggen ze als een
van de eerste symptomen geen eieren meer. Er is dus bij deze vorm
bijna geen mogelijkheid om een ei te krijgen van zieke dieren.
Slachthuizen keuren ook altijd eerst of de dieren gezond zijn en
slachten geen zieke dieren. De minder agressieve vorm is op zich
al niet gevaarlijk voor mensen.
* Als de ziekte uitbreekt, zal men dat vaak onmiddellijk herkennen
en zal alles wat van de betreffende boerderij komt, geblokkeerd
worden om de ziekte niet te verspreiden.
* Zou er toch besmet vlees of een besmet ei op de markt komen, dan
is het zo dat kip en eieren eerst bereid worden voor gebruik. Bij
die bereiding loopt de temperatuur op tot minstens 70 graden tot
in de kern van het product, waardoor het virus volledig
onschadelijk wordt. Door verhitting en zorgvuldige bereiding wordt
tevens het risico op salmonellabesmetting of besmetting met de
campylobacterbacterie teruggedrongen.
* Zou je een besmet product zonder bereiding eten, dan nog is de
kans bijna nul dat een mens vogelgriep krijgt. Alleen in het geval
je iets onbereid zou eten wat heel zwaar besmet is met de
agressieve vorm van vogelgriep, zijn de wetenschappers niet
helemaal zeker van de veiligheid.
Waarom is er zo veel aandacht voor vogelgriep als het niet gevaarlijk
is voor consumenten?
Vogelgriep is voor kippen bijzonder besmettelijk en dodelijk. Ze zijn
er niet tegen ingeënt (uitzonderingen zoals hobbykippen daargelaten),
dus de hele branche beleeft een ramp als de ziekte onder kippen
uitbreekt. Dit is een heel belangrijke reden voor alle commotie.
Verder bestaat de huiver dat het virus door verandering toch
gevaarlijk zou worden voor mensen, zie daarvoor de volgende vraag.
Kunnen vogelgriepvirussen veranderen en dan op grote schaal tot ziekte
en sterfte onder mensen leiden?
In theorie kan dat, want virussen veranderen voortdurend. Het is
mogelijk dat er een keer een virus ontstaat met zowel eigenschappen
van het menselijke griepvirus als van het vogelgriepvirus. Dat zou
zich onder mensen kunnen verspreiden zoals de âmensengriepâ dat
normaal doet, maar dan met de dodelijke eigenschappen van het
vogelgriepvirus. Dit is een belangrijke reden om vogelgriep te
bestrijden.
Maar je hoort toch al van sterfgevallen?
Inderdaad, er zijn de laatste jaren verspreid over de wereld bij
elkaar ongeveer 100 mensen gestorven door vogelgriep. Voor zover men
heeft kunnen nagaan, is daarbij vrijwel altijd intensief contact met
zieke dieren geweest, door bijvoorbeeld het slachten van zieke dieren.
Als je een kip met vogelpest slacht, sta je als het ware in een wolk
van virussen, die adem je in. De meeste mensen worden daar niet ziek
van, maar sommige wel en de kans op overlijden is dan groot. Eten van
bereide producten is in elk geval nooit als oorzaak vastgesteld.
Overigens overlijden in Nederland ten gevolge van de normale
menselijke griepgolf jaarlijks 200-1000 mensen.
Dat inenten van kippen (âvaccinerenâ), heeft dat geen schadelijke
gevolgen voor vlees en eieren?
Inenten is een trucje om de dieren antistoffen tegen het virus te
laten vormen en ze daardoor te beschermen. Met dezelfde methode
beschermen wij mensen ons ook tegen een aantal ernstige
infectieziekten. Het inenten heeft geen nadelen voor de
voedselveiligheid. Kippen en andere landbouwhuisdieren worden altijd
al ingeënt tegen allerlei kwalen, dat is op zichzelf veilig voor de
consument. Ook nu we te maken hebben met een dierziekte die mensen
getroffen heeft, is er geen sprake van enig risico voor de consument.
Het inenten zal overigens voorlopig alleen worden toegepast bij dieren
die buiten komen. De kippen die voor (niet-biologisch) vlees en eieren
worden gehouden, komen nooit buiten.