Algemene Vereniging Van Beroepsjournalisten in België
Belgische Staat moet betalen voor onwettige telefoontap bij De
Morgen-journaliste
De Belgische Staat moet aan zowel De Morgen als ex-DM-journaliste Anne
De Graaf 500 euro morele schadevergoeding betalen voor een onwettige
telefoonregistratie bij het opsporen van een informatielek.
In De Morgen van 8 mei 2004 verscheen een reportage van Anne De Graaf
waarin melding werd gemaakt van een besloten vergadering van Antwerpse
justitie- en politiefunctionarissen over de aanpak van een mogelijke
terroristische aanslag in de Scheldestad.
Het federale parket had blijkbaar moeite met het informatielek naar De
Morgen, en gelastte een onderzoek wegens schending van het
beroepsgeheim. In dit kader werd de onderzoeksrechter ook gevraagd
"een retroactieve telefoonregistratie ter identificatie van de in- en
uitgaande gesprekken op het inmiddels geïdentificeerde GSM-nummer van
Mevrouw Anne De Graaf te bevelen". Zo werd het hele telefoonverkeer
van de journaliste tussen 23 maart 2004 en 8 mei 2004 in kaart
gebracht. Op 18 januari 2005 volgden dan ook nog huiszoekingen op de
redactie van De Morgen en bij Anne De Graaf thuis.
Voor De Morgen en Anne De Graaf, gesteund door de VVJ/AVBB, stond het
vast dat de praktijken een regelrechte schending uitmaakten van het
journalistieke bronnengeheim. Dat werd op dat moment (lente 2004) al
uitdrukkelijk erkend door Europese wetgeving en rechtspraak, met name
van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. Bovendien was er op
dat ogenblik ook een Belgische wet tot bescherming van het
journalistieke bronnengeheim in de maak. Voor de VVJ/AVBB was het
incident-De Graaf een zoveelste bewijs dat die Belgische wet absoluut
noodzakelijk was. In april 2005 was het dan zover en trad de Belgische
Bronnenwet effectief in werking.
Intussen waren De Morgen en journaliste De Graaf ook naar de
burgerlijke rechtbank getrokken om schadeloosstelling te vorderen voor
de onwettige telefoonregistratie. Ze wierpen daarbij op dat zo'n
praktijken onvermijdelijk leiden tot het verlies van
informatiebronnen, wat de persvrijheid ernstig hypotheceert.
De burgerlijke rechtbank van Brussel is de eisers in die argumentatie
gevolgd. Volgens het vonnis staat het vast dat het federaal parket er
enkel op uit was een informatielek op te sporen omtrent een
bijeenkomst die al enige tijd geleden plaatsgevonden had. De
telefoonregistratie was er met andere woorden niet op gericht een
aanslag te verhinderen, en had ook geen andere zwaarwichtige reden.
Dat maakt de onderzoeksmaatregel inderdaad onwettig, besluit de
rechtbank. Waarbij ook nog wordt aangestipt dat het parlement op dat
moment volop bezig was met de wet tot bescherming van de
journalistieke bronnen goed te keuren. Dus "wisten de gerechtelijke
autoriteiten, of hadden ze minstens moeten weten, dat vanaf de
inwerkingtreding van die nakende wetgeving de registratie van de
telefoongesprekken van een journalist nog slechts in zeer
uitzonderlijke omstandigheden, die hier niet voorhanden waren, zou
mogen plaatsvinden."
De Belgische Staat moet 500 euro morele schadevergoeding betalen aan
Anne De Graaf, en nog eens zoveel aan uitgeverij De Morgen. Die
laatste krijgt ook 1.250 euro ter compensatie van gemaakte
proceskosten.
Pol Deltour