Doorbraak in straffeloosheid Guatemala
02/08/2007 15:04
Solidaridad
PERSBERICHT PLATFORM TEGEN DE STRAFFELOOSHEID IN GUATEMALA
DOORBRAAK IN STRAFFELOOSHEID GUATEMALA
Utrecht, 2 augustus 2007 - Een internationale VN commissie (CICIG) gaat in Guatemala de schuldigen van politiek geweld en georganiseerde misdaad opsporen en aandragen voor strafvervolging. Dat heeft het Guatemalteekse congres gisteren besloten. De beslissing is een doorbraak in de strijd tegen de straffeloosheid in Guatemala die ook na de vredesakkoorden voortduurt. Oud militairen, de machtige economische elite en de georganiseerde misdaad houden de staat in een wurggreep, waardoor de opbouw van een rechtsstaat structureel wordt tegengewerkt. CICIG kan hier verandering in brengen. Met de beslissing heeft het congres zich tegen alle verwachting in, gericht tegen een aantal van haar eigen leden zoals de oud-dictator Rios Montt, die begin jaren '80 verantwoordelijk was voor genocide. Zijn dochter Zury Rios, tevens congreslid, heeft zich tot het uiterste ingespannen om CICIG tegen te houden.
In 1996 maakten vredesakkoorden een eind aan 36 jaar gewapend conflict in Guatemala. Daarbij kwamen 200.000 burgers om het leven. Volgens de VN waarheidscommissie werd genocide gepleegd op de inheemse Maya bevolking. De daders zijn nooit vervolgd en velen van hen bekleden tot op de dag van vandaag machtsposities. Als gevolg van de ernstige straffeloosheid is het land de laatste jaren steeds verder weggezakt in het geweld en ten prooi gevallen aan de georganiseerde misdaad. Van de 6.000 geweldsdoden per jaar wordt slechts 2% strafrechtelijk onderzocht. Parallelle structuren en gewapende veiligheidstroepen die betrokken zijn bij deze misdaden zijn diep in de staatsinstituties geïnfiltreerd en gaan vrijuit.
Zo werden in februari drie Salvadoraanse parlementsleden en hun chauffeur vermoord, waarna de vier van deze moord verdachte politieagenten in een zwaarbewaakte gevangenis eveneens werden vermoord. Dit veroorzaakte grote opschudding. Het incident maakte onomstotelijk duidelijk dat de Guatemalteekse overheid tot op het hoogste niveau betrokken is bij (politiek) geweld en georganiseerde misdaad. Sindsdien wordt er in toenemende mate over het land gesproken als fragiele en zelfs falende staat en is de nationale en internationale druk om CICIG te installeren toegenomen.
Het Nederlands Platform tegen de straffeloosheid ziet CICIG als cruciaal instrument om de straffeloosheid in het land te doorbreken. Zonder internationale steun is het onmogelijk om de wurggreep van clandestiene groepen op de overheid te doorbreken en kan er geen democratische rechtsstaat worden opgebouwd. Daarom ijvert het Platform al sinds 2004 voor de totstandkoming van de commissie. Ook de Nederlandse politiek is pleitbezorger van CICIG en heeft een belangrijke rol gespeeld in het mobiliseren van internationale politieke steun voor het initiatief in Guatemala en Europa. Tijdens zijn recente bezoek aan Guatemala eind juni onderstreepte minister Koenders het belang van de commissie en zegde Nederlandse financiële steun toe voor CICIG.