3 sep 2007 16:00
Onderdeel: Wageningen Universiteit
Locatie: Aula, gebouw 362, Gen. Foulkesweg 1, Wageningen
Organisatie: Wageningen Universiteit
Promotor: Prof.dr. W.M. de Vos (Microbiologie)
Promotor: Prop.dr. T. Abee (Levensmiddelenmicrobiologie)Â
Micro-organismen vinden vaak creatieve oplossingen voor problemen waar
ze mee te maken krijgen. Een van die problemen is de uitputting van
voedingsstoffen waardoor bacteriën stoppen met de groei en
uiteindelijk doodgaan. Bacteriën behorende tot de soort Bacillus
hebben een succesvolle oplossing gevonden om dit te overleven. Ze
vormen een spore, een bacterie in slaapstand. Beschermende lagen
vormen een pantser om de bacterie waardoor die zeer goed bestand is
tegen allerlei vormen van stress, zoals hoge temperaturen (>100oC),
straling, en allerlei conserveringsmiddelen. Bovendien kunnen sporen
extreem lang overleven. Vanwege deze eigenschappen zijn sporen berucht
in de voedingsmiddelen-industrie. Zelfs met de huidige
conserveringstechnieken is het vaak niet mogelijk alle sporen in een
product te doden. De "slapende" sporen worden weer wakker als ze
voedingstoffen opmerken met specifieke voedselreceptoren, aanwezig in
de spore en feitelijk fungerend als wekker. Dit proces, genaamd
ontkieming, vindt plaats in een nutriëntenrijke omgeving zoals
voedingsproducten, maar sporen kunnen ook ontkiemen in het menselijke
darmkanaal. Na ontkieming transformeert de spore zich tot een delende
cel en is zo de veroorzaker van voedselbederf en voedselvergiftiging.
Belangrijk is dat tegelijk met het ontkiemen de spore zijn pantser
verliest en vervolgens met milde conserveringstechnieken is uit te
schakelen. Om meer inzicht te krijgen in de ontkieming van sporen is
dit proces bestudeerd in de voedselpathogeen Bacillus cereus. De 7
types voedselreceptoren die deze bacterie gebruikt om het moment van
ontkiemen te bepalen zijn één voor één geïnactiveerd om inzicht
te krijgen welke moleculen verantwoordelijk zijn voor de initiatie van
ontkieming. Inzicht in ontkieming biedt mogelijkheden voor de
ontwikkeling van innovatieve conserveringprocedures, waarbij sporen
eerst worden aangezet tot ontkieming waarna ze met milde
conserveringsmethoden onschadelijk worden gemaakt, hiermee een
bijdrage leverend aan verbeterde voedselveiligheid en minder
voedselbederf.
Titel proefschrift: "Germination of Bacillus cereus spores; the role
of germination recepotors"
Â
Zie het origineel
Directe internet uitzending van de promotie
Wageningen Universiteit