NCRV

NCRV Dokument

Op vrije voeten (deel 1)

Maandag 3 en 10 september
Nederland 2, 22.50 uur

Er wordt wel gezegd dat je in de gevangenis al snel lang genoeg gezeten hebt om alles kwijt te raken. En als je alles kwijt bent is de kans op recidive groot, als je eenmaal vrij bent. Een vicieuze cirkel waar je als ex-gedetineerde moeilijk uit komt.

In de tweedelige documentaire Op vrije voeten volgen makers Caspar Haspels en Jos Kuijer de gedetineerden Willy en Joey van dichtbij in het jaar van hun vrijlating. Hoe overleef je als je eenmaal van het rechte pad bent afgeweken? Hoe pak je de draad weer op na een lange gevangenisstraf en welke gevaren liggen er op de loer om terug te vallen?

In de eerste aflevering op maandag 3 september volgen we de tweeëntwintigjarige Willy, een openhartige kamper uit de Achterhoek. Hij droomt van een eigen bedrijf in tweedehands auto's en oud metaal. Maar eerst moet hij nog een gevangenisstraf uitzitten voor inbraken en diefstal. Hij heeft 3 jaar gekregen. Het laatste jaar van zijn straf krijgt Willy, vanwege zijn leeftijd en zijn goede gedrag, privileges. Hij verblijft in de Penitentiaire Inrichting Doetinchem en staat op het punt naar een open inrichting te gaan. Hier mag hij overdag buiten de gevangenis werken; in de weekenden krijgt hij verlof. Na zes weken in de inrichting mag Willy, met een enkelband, naar huis en is hij zo goed als vrij. Maar na een weekendverlof weigert Willy terug te keren naar de gevangenis, en duikt hij onder.

In de aflevering op maandag 10 september volgt Op vrije voeten de 44-jarige Joey. Vanaf z'n twintigste werkte hij acht jaar lang bij de Amerikaanse marine, op een vliegdekschip. Joey zag veel van de wereld, maar maakte ook heftige gebeurtenissen mee. Hij raakte aan de drank, werd ontslagen en eenmaal terug in Nederland ging het verder bergafwaarts. Onder invloed van drugs en alcohol stak hij in Den Haag met een mes een man bijna dood. Hij werd opgepakt en kreeg drie jaar voor poging tot moord. Na tweeënhalf jaar gevangenisstraf in Scheveningen mag Joey, vanwege goed gedrag, het laatste deel van zijn straf uitzitten buiten zijn cel. Hij komt terecht bij Exodus, een overgangshuis voor gedetineerden. Hier wordt een begin gemaakt met zijn reïntegratie in de maatschappij en via een âbegeleid wonenâ-project krijgt hij een eigen kamer. Maar hoe bedreigend kan de vrijheid zijn, als je eenmaal buiten de poorten van de gevangenis op jezelf wordt teruggeworpen?

Jaarlijks komen in Nederland ongeveer 30.000 gedetineerden weer op vrije voeten. Voor een groot deel van hen is de reïntegratie in de samenleving problematisch. Zonder woonruimte, werk of inkomen en met een sociale netwerk, waar vaak mensen met een criminele achtergrond deel van zijn, gaat de reïntegratie moeizaam. En de kans op recidive is groot. Binnen een jaar na ontslag uit de gevangenis vervalt twintig procent van de ex-gedetineerden minimaal éénmaal in herhaling, binnen twee jaar is dat ruim dertig procent en na zes jaar recidiveert bijna de helft.

Regie: Caspar Haspels en Jos Kuijer
Producent: Amsterdamse Filmstichting