PRESS RELEASE


Date :
09 September 2007

Sender Name:
Kabinet Dirk Van Mechelen

Meer dan 500.000 bezoekers op Open Monumentendag

Open Monumentendag lokt opnieuw 500.000 bezoekers

VLAAMS MINISTER DIRK VAN MECHELEN DANKT ALLE LOKALE COMITÉS EN DE VELE VRIJWILLIGERS VOOR HUN INZET

---

---------

De 19e editie van Open Monumentendag, die vandaag plaatsvond, werd opnieuw een groot succes. Voor het eerst sinds enkele jaren werd de kaap van 500.000 bezoekers opnieuw gehaald. Niet voor niets is en blijft Open Monumentendag het meest succesrijke eendaagse cultuurevenement in Vlaanderen.

Wellicht houdt het grote aantal bezoekers verband met het gekozen thema 'Wonen'. Ook al is 'Wonen' een herkenbaar en misschien zelfs voor de hand liggend thema, toch hebben de 210 Locale Comités gezorgd voor een veelzijdige en creatieve invulling. Daarbij kwamen bepaalde invalshoeken voor het eerst aan bod tijdens de Open Monumentendag. Opvallend was bijvoorbeeld de aandacht voor sociale woonwijken en huizen en voor allerlei vormen van mobiel wonen (woonwagens, caravans, historische vaartuigen,...), uiteraard naast de meer 'klassieke' openstellingen van kastelen, landhuizen, arbeiderswoningen, enz.

Het toont ook dat het coördinatiecentrum Open Monumentendag de juiste keuze heeft gemaakt door dit jaar voor het eerst zeer sterk te selecteren en alleen (activiteiten in) monumenten toe te laten die kaderen binnen het centrale thema wonen. Er werd duidelijk gekozen voor kwaliteit, zodat dit resulteerde in een evenwichtig en boeiend programma dat zeer veel mensen kon aanspreken.

Net zoals de vele honderdduizenden Vlamingen stond Vlaams minister Dirk Van Mechelen voor de moeilijke opdracht om uit het grote aanbod te kiezen en zijn eigen programma samen te stellen. Dat resulteerde in een boeiende verkenningstocht langs acht locaties in de provincies Oost- en West-Vlaanderen en Antwerpen. De boeiende rondgang startte bij het vissershuisje van Majutte in Blankenberge, ging langs het Kasteel te Berghe in Koolkerke (Brugge), een tentoonstelling van historische caravans in Beernem, een boerderij in Deinze, een stadspaleis (Hotel d'Hane Steenhuyse) in Gent, de Egyptische zaal in Kasteel Moeland in Sint-Niklaas en de noodbarakken in Willebroek om tenslotte te eindigen in de atelierflat van Jozef Peeters in Antwerpen.

Opnieuw meer dan 500.000 Vlamingen profiteerden er vandaag van om te gluren bij de buren. Groot of klein, bekend of minder bekend: alle monumenten kregen heel wat mensen over de vloer. Inherent aan het openstellen van woongelegenheden is het feit dat het niet altijd mogelijk is de grote massa bezoekers te verwerken. Natuurlijk zijn er, zoals elk jaar een aantal toppers, die zich in een bijzondere belangstelling konden verheugen:

Uitschieters van de succesvolle editie 2007:


-Voor de provincie Antwerpen:
o De stad Antwerpen met het Militair Hospitaal en het Koninklijk Paleis
o Ranst als landelijke gemeente met een mooi programma
-Voor de provincie Limburg:
o De steden Hasselt en Sint-Truiden kunnen profiteren van het sterk uitgewerkt programma

-Voor de provincie Oost-Vlaanderen
o Gent en Sint-Niklaas trekken bijzonder veel bezoekers/ o Temse met de openstelling van Den Uil, het kunstenaarsatelier van Karel Aubroeck

-Voor de provincie Vlaams-Brabant:
o De Villa Les Tilleuls was duidelijk een publiekstrekker
-Voor de provincie West-Vlaanderen:
o De kunststad Brugge lokte weerom veel belangstelling o Ook de stad Koksijde en haar opengestelde villa's konden op meer dan de verhoopte belangstelling genieten.

'Ik ben verheugd dat zoveel mensen vandaag opnieuw op de been waren om hun erfgoed te leren kennen en waarderen. Het toont alleen maar aan dat erfgoed steeds meer mensen kan (blijven) boeien. Dat is en blijft een leuke gedachte in het uiteindelijke streven om op termijn in Vlaanderen 6 miljoen Monumentenwachters te hebben. In ieder geval wil ik van harte alle locale comités en de vele mensen voor en achter de schermen danken die deze Open Monumentendag hebben mogelijk gemaakt door hun inhoudelijke of logistieke steun en inbreng. Zonder hen is er geen Open Monumentendag, is het niet mogelijk de waardevolle kwaliteit aan te bieden. Ze kunnen dan ook niet genoeg worden bedankt', aldus nog de minister.

Hierbij vindt u meer uitleg over de sites die minister Van Mechelen vandaag bezocht heeft en waarom hij die bezocht heeft.


1) BLANKENBERGE - 9U15 - HUISJE VAN MAJUTTE

Dit jaar krijgt Blankenberge de eer om de 19e editie van de Open Monumentendag officieel op gang te schieten. Dat gebeurt in het Huisje van Majutte, één van de weinige overgebleven restanten van het vissersleven in Blankenberge. Tot ca. 1900 woonde de Blankenbergse vissersgemeenschap in 66 van dergelijke huisjes, gelegen in de duinen. In 2 kroegen was er plaats voor vertier. Met de opkomst van het toerisme veranderde het uitzicht van Blankenberge volledig en moesten deze huisjes plaatsmaken voor verblijfsaccomodatie voor de toeristen. In de Breydelstraat staan nog twee vissershuisjes die als monument beschermd zijn. Het bekendste ervan is het huisje van de 'Majuttes', de bijnaam van de familie Debruyne die er generaties lang woonde. Opvallend is het vele gejutte materiaal dat werd gebruikt voor de bouw van het huisje, waaronder een plank van een Blankenbergse schuit.

'Uiteraard springen kastelen en landhuizen voor veel mensen sterk in het oog, maar een monument als het Huisje van Majutte herinnert ons aan een belangrijk deel van onze geschiedenis toen de sociale omstandigheden veel minder voor de hand liggend waren als nu. Net daarom is het een bijzondere getuige die we moeten koesteren. Bovendien kan een beleid zoals we dat ontwikkelen voor het varend erfgoed, niet losgezien worden van het erfgoed als het huisje van Majutte. Het is er immers onlosmakelijk mee verbonden omdat het, net zoals een historisch vaartuig, getuigt van de levensomstandigheden van de vissersgemeenschap', aldus nog Dirk Van Mechelen.


2) BRUGGE, KOOLKERKE - 10U30 - KASTEEL TEN BERGHE

Tweede halte dit jaar is het Kasteel Ten Berghe in Koolkerke (Brugge). Het domein is reeds gekend sinds 1350 en kent een rijke (bouw)geschiedenis. In het kasteel zijn ook vandaag nog heel wat schilderijen en afbeeldingen die onder andere verwijzen naar de familiegeschiedenis van de opeenvolgende bewoners. Zijn huidig uitzicht kreeg het kasteel in 1875 toen het echtpaar van Caloen de Besseghem-de Neve de Rode zowel het exterieur als het interieur in de toen gangbare neogotische stijl liet verbouwen en verfraaien door de bekende Antwerpse architect Schadde. Opvallendste aanpassing was wel het 'heropbouwen' van de slottoren-donjon die er tijdens de Middeleeuwen had gestaan. Sinds 2003 is L. Hindryckx verantwoordelijk voor het nieuwe leven van Kasteel Ten Berghe met de verhuur van gastenkamers en de plannen voor de uitbouw van een hotel.

'De beste garantie voor het behoud van monumenten is dat ze gebruikt worden. Vooral voor kastelen en de grote domeinen errond is dat geen evidentie (meer). Hier in kasteel Ten Berghe is dat wonderwel gelukt en gebeurt de verhuur van de gastenkamers en de toekomstige inrichting van het hotel met zeer veel respect voor de authenticiteit en de intrinsieke waarde van het gebouw', benadrukt Dirk Van Mechelen.


3) BEERNEM - 11U30 - MOBIEL WONEN

Nadien brengt de minister een bezoek aan de tentoonstelling 'Mobiel Wonen' in Beernem. Tijdens deze Open Monumentendag wordt op verschillende plaatsen aandacht geschonken aan het 'Mobiel Wonen'. In Beernem tonen de leden van de Belgian Oldtimer Caravan Club enkele van hun pareltjes van Belgische makelij: een Bourgois B36 Familia 2 uit 1967, een Constuctdam uit 1970, een Falter uit 1964, maar ook de 19e-eeuwse woonwagen van vzw Trefpunt uit Gent.

'De aandacht voor het rijdend erfgoed tijdens deze Open Monumentendag is niet toevallig. Het is reeds langer een tendens dat de belangstelling voor het rollend, rijdend en vliegend erfgoed toeneemt in navolging van het varend erfgoed. Recent heb ik dan ook een projectoproep gelanceerd voor de restauratie of het herstel van rollend, rijdend en vliegend erfgoed, gericht op functionerend behoud. De projectoproep laat ons niet alleen toe financiële steun te verlenen voor de realisatie van enkele projecten, maar laat ons ook toe noden en behoeften te detecteren. Dat is een belangrijke eerste stap in de ontwikkeling van een volwaardig decreet op de bescherming van het rollend, rijdend en vliegend erfgoed', stelt Vlaams minister Van Mechelen.


4) DEINZE, BACHTE MARIA LEERNE - 13U30 - BOERDERIJ BACHTE

Van Beernem gaat het richting Deinze, waar de minister met de leidinggevende ambtenaren van het departement RWO (Ruimtelijke Ordening, Wonen en Onroerend Erfgoed) een werklunch houdt. Er wordt geluncht in Het Lusthof, een tot restaurant omgevormde pastorie, die ook deelneemt aan Open Monumentendag.

Als eerste halte van het namiddaggedeelte bezoekt de minister in Bachte Maria Leerne (Deinze) een typische hoeve met 18e-eeuwse configuratie (losse bestanddelen) en uitzicht. Aan het bezoek is echter ook een belangrijke landschappelijke component verbonden. De hoeve is immers gelegen op een zandige hoogte, gevormd door stuifzanden, in de nabijheid van de alluviale vallei van de Leie. Aan de hand van grondboringen wordt duidelijk gemaakt dat de keuze van deze plaats niet zo toevallig is en wordt tegelijkertijd de vorming van het landschap toegelicht.

'Het is altijd verbluffend vast te stellen hoeveel inzicht onze voorouders hadden in hun omgeving en in het landschap. Zonder veel moderne technieken wisten mensen de beste plaatsen te kiezen om te wonen of andere activiteiten uit te oefenen. Dat aanvoelen en die kennis van het landschap zijn de meeste mensen tegenwoordig wat kwijt. Vandaag moeten we, bijvoorbeeld in het kader van integraal waterbeleid, mensen behoeden om te bouwen op plaatsen die onderhevig zijn aan overstromingen. Het is dan ook bijzonder interessant dat met initiatieven zoals de grondboringen vandaag mensen opnieuw leren kijken naar hun landschap', zegt Dirk Van Mechelen.


5) GENT - 15U00 - HOTEL D'HANE STEENHUYSE

Nadien doet hij Gent aan. Hoewel de Veldstraat vooral bekend is om zijn vele winkels, bevindt zich hier één van de meest opmerkelijke huizen van stand in Vlaanderen. Hotel d'Hane Steenhuyse heeft niets te maken met een hotel zoals we dat vandaag kennen, maar is het stadspaleis dat hier sinds de 17e eeuw door de familie d'Hane werd uitgebouwd. Dankzij de restauratie en de gedeeltelijke meubellering wordt de 18e-eeuwse grandeur van dit pand stap voor stap hersteld.

'Ik vind het alvast een zeer aantrekkelijk idee: een schitterend te bezoeken monument in een drukke winkelstraat. Ongetwijfeld kunnen we op deze manier nieuwe en andere groepen van mensen aanspreken en overtuigen van de waarde van ons erfgoed. Met initiatieven zoals dit zorgen we er langzaam maar zeker voor dat we in Vlaanderen 6 miljoen Monumentenwachters krijgen' stelt Vlaams minister Van Mechelen nog.


6) SINT-NIKLAAS - 16U00 - KASTEEL MOELAND, EGYPTISCHE ZAAL

De volgende locatie die wordt aangedaan, is het kasteel Moeland in Sint-Niklaas. De restauratie van de Egyptische zaal werd als laureaat voor de provincie Oost-Vlaanderen bekroond voor de Vlaamse Monumentenprijs. Deze Egyptische zaal werd in de tweede helft van de 19e eeuw ingericht door het echtpaar Amedée de Schoutheete de Tervarent - Emma De Munck en refereert uiteindelijk naar de interesse van het echtpaar voor de Egyptische cultuur. Het plafond is een getrouwe kopie van de dierenriem van de oostelijke Osiriskapel op het dak van de Hathortempel van Dendara (vandaag in het Louvre). Op de muren zijn onder andere taferelen uit tempels en koningsgraven weergegeven. Met veel respect voor de authenticiteit werd deze zaal recent gerestaureerd.

'België en Vlaanderen hebben steeds een nauwe band gehad met Egypte. Ook vandaag de dag zijn Vlaamse archeologen nog altijd aan het werk in dit land. Het is dan ook niet verwonderlijk dat vele mensen zich vroeger en nu lieten inspireren door de rijke Egyptische cultuur. De Egyptische zaal is ongetwijfeld één van de meest sprekende voorbeelden in onze contreien. Ik denk dat het een grote uitdaging is voor onze hedendaagse samenleving om dit soort interculturele kruisbestuiving nu en in de toekomst mogelijk te blijven maken,' besluit Dirk Van Mechelen.


7) WILLEBROEK - 17U00 - NOODBARAK

Als voorlaatste locatie wordt een bezoek gebracht aan de noodbarak in de Gezondheidsstraat in Willebroek. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden door de oorlogsomstandigheden heel wat woningen vernield. Al in 1916 was men zich van de ernst van de situatie bewust en werd het Koning Albertfonds opgericht met de bedoeling door middel van houten noodbarakken de grootste woningnood te leningen. Allerlei omstandigheden zorgden ervoor dat deze wederopbouw veel minder snel verliep dan verwacht. In Willebroek bijvoorbeeld stonden er in 1930 slechts 142 barakken, hoewel er tijdens de oorlog 295 woningen vernield waren. Het merendeel van de noodwoningen zijn in gans Vlaanderen ondertussen uit ons straatbeeld verdwenen.

'De noodwoning van Willebroek is een perfect voorbeeld van een constructie die toen ze opgericht werd eerder banaal en tijdelijk was, maar in de loop der tijden erfgoedwaarde kreeg, als illustratie van een deel van onze geschiedenis. Wat mij betreft toont deze noodwoning ook aan dat de Eerste Wereldoorlog veel meer is dan de door iedereen gekende begraafplaatsen of slagvelden. Net daarom heb ik het initiatief genomen om de 'Inventaris 1914-2014' op te starten, een inventarisatieproject dat al het erfgoed van de Eerste Wereldoorlog (inclusief dat van de wederopbouw) in kaart wil brengen en, indien opportuun, wil beschermen met het oog op de erkenning van de slagvelden van de Eerste Wereldoorlog als Unesco-werelderfgoed in 2014', aldus Vlaams minister Van Mechelen.


8) ANTWERPEN - 18U00 - ATELIERFLAT JOZEF PEETERS

In de Atelierflat van Jozef Peeters in Antwerpen wordt de Open Monumentendag 2007 officieel beëindigd. Jozef Peeters was één van de belangrijkste bezielers van de abstracte kunst in België. Zijn uitvalsbasis was het (sociale) appartement aan de Gerlachekaai waar hij vanaf 1924 ging wonen. Jozef Peeters maakte van zijn standaardappartement met 4 kamers een manifest van zijn artistieke en modernistische opvattingen doordat hij het zelf decoreerde in de hem eigen kleurstellingen en er specifieke sobere en (Multi)functionele meubelen voor ontwierp.

'De atelierflat van Jozef Peeters is voor velen een onbekend pareltje. Onterecht, want de creativiteit en visie van de kunstenaar hebben deze plaats uniek gemaakt. Ook vandaag wordt deze plek nog gekoesterd en met veel respect behandeld en terecht. Het is één van die plaatsen die we integraal moeten behouden met inbegrip van de unieke schilderwerken en het zelf geconstrueerde materiaal. In ons beschermingsbeleid is voorzien dat we cultuurgoederen die integrerend deel uitmaken van een monument mee kunnen beschermen. Het is een instrument dat we met de nodige voorzichtigheid moeten hanteren, maar in gevallen zoals deze is het een garantie voor de toekomst en een ultiem eerbetoon aan de kunstenaar', besluit Dirk Van Mechelen.
---

Voor meer info:
Kabinet Vlaams minister Dirk Van Mechelen
Persdienst: Philippe Heyvaert en
Gunter Joye
Tel.: 02/552.67.35 GSM: 0495/23.16.90 Fax: 02/552.67.01 e-mail:
persdienst.vanmechelen@vlaanderen.be