Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek

Verontreinigde grond? Niet in rommelen!

11 september 2007
Er ligt een grijze deken van bodemverontreiniging over ons land. Deze verontreiniging moet je niet altijd proberen op te ruimen: ze zit vaak gebonden aan bodemdeeltjes in de grond, en vormt geen direct gevaar voor de omgeving. Dat kan het wel worden als de functie van een gebied verandert en er bijvoorbeeld graafwerkzaamheden plaatsvinden. Dit beleidsadvies is een van de resultaten van het
NWO-Stimuleringsprogramma Systeemgericht Ecotoxicologisch Onderzoek', gefinancierd door de ministeries van LNV, VROM en VenW. Dinsdag 11 september neemt Ate Oostra, directeur-generaal van het ministerie van LNV, de beleidsadviezen in ontvangst die voortkomen uit het onderzoeksprogramma.

Op vele plaatsen in ons land is de grond verontreinigd. Vaak gaat het om een mengsel van verschillende typen verontreinigende stoffen (voornamelijk zware metalen en PAK's), die veelal in beperkte hoeveelheden aanwezig zijn, soms in diepere bodemlagen. Het NWO-Stimuleringsprogramma Systeemgericht Ecotoxicologisch Onderzoek bestudeerde het effect daarvan op het ecosysteem. Het onderzoek richtte zich op drie gebieden: de Afferdensche en Deestsche Waarden, de Biesbosch en de Ronde Venen.

Vaak zit de verontreiniging al vele tientallen tot honderden jaren in de grond , en is sterk aan bodem- of sedimentdeeltjes gebonden geraakt. De onderzoekers raden in zo'n geval aan de bodem niet te saneren. De binding van de verontreinigende stoffen in de aanwezige grondlagen kan er zelfs voor zorgen dat bij lokaal zeer hoge concentraties vervuilende stoffen weinig negatieve effecten op het ecosysteem waar te nemen zijn.

In andere gevallen bleek juist dat kleine hoeveelheden verontreinigingen, onder de maximaal toegestane norm, schade kunnen toebrengen aan het ecosysteem. De wetenschappers pleiten dan ook voor een milieubeleid op maat via een op te stellen beheersmatrix: bekijk welke verontreinigingen aanwezig zijn in welke concentraties, of en hoe deze stoffen aan de grondlagen gebonden zijn, wat je met de grond van plan bent en wat voor veranderingen dat kan veroorzaken en wat dan het effect op de omgeving is. Aan de hand daarvan kun je besluiten of je moet ingrijpen en zo ja, hoe.

Het Stimuleringsprogramma Systeemgericht Ecotoxicologisch Onderzoek liep van 1998 tot 2006. Om de resultaten van dit onderzoek te vertalen naar de praktijk, heeft het programma een drietal rapporten uitgebracht met conclusies en aanbevelingen die bruikbaar zijn in het milieubeleid en -beheer. Deze publicaties zullen op 11 september wordt overhandigd.

..............................

Meer informatie bij

* drs. Mirjam van het Groenewoud-Groot (NWO, Aard- en Levenswetenschappen)

* t: +31 (0)70 3440626

* grootm@nwo.nl

* zie ook: www.nwo.nl/sseo

Publicaties:

* Diffuus verontreinigde gronden beheren? Beleids- en beheersopties voor diffuus verontreinigde terreinen: een
systeemecotoxicologische analyse

* Afsluitend document Stimuleringsprogramma Systeemgericht Ecotoxicologisch Onderzoek: Conclusies en aanbevelingen ten behoeve van beleid voor en beheer van diffuus verontreinigde bodem- en waterecosystemen

* Exposure and ecological effects of toxic mixtures at field-relevant concentrations: Model validation and integration of the SSEO program