(Persbericht 7 sep 2007) Politieke en kerkelijke leiders openen samen
dubbeltentoonstelling 'Cuypers. Architectuur met een missie' in het
NAi - Bekendste negentiende-eeuwse Nederlandse architect te zien in
het NAi te Rotterdam en in het NAi Maastricht van 22 september 2007
t/m 6 januari 2008
Het grootste overzicht ooit van het werk van de bekende Nederlandse
architect Pierre Cuypers (1827-1921) is te zien in de
dubbeltentoonstelling 'Cuypers. Architectuur met een missie'. Na zeven
jaar heeft het NAi de inventarisatie van dit omvangrijke archief
afgerond en wordt het gepresenteerd aan het publiek. De minister van
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Ronald Plasterk, opent in het
bijzijn van de Rotterdamse bisschop Van Luyn op 22 september de
tentoonstelling in Rotterdam. De staatssecretaris voor Europese Zaken,
Frans Timmermans, opent de volgende dag in aanwezigheid van de
Roermondse hulpbisschop De Jong de presentatie in Maastricht.
Beroemd is Cuypers om zijn ontwerpen van het Rijksmuseum, het Centraal
Station Amsterdam, zijn vele kerken en de restauratie van Kasteel de
Haar. Berucht is hij om zijn positie in het debat over de betekenis
van architectuur in relatie tot religie en gemeenschapszin. Een debat
dat door de recente aandacht voor de emancipatie van de islam in onze
gebouwde omgeving nog steeds erg actueel is. Pierre Cuypers was een
gepassioneerde en bevlogen architect met een missie: hij geloofde in
een samenlevingsideaal, in een architectuur die de maatschappij kon
veranderen, in het 'Gesamtkunstwerk' en in de neogotiek als enige
gerechtvaardigde architectuurstijl. In zijn afkeer van de industriële
revolutie, de bijbehorende standaardisatie en de maatschappelijke
desintegratie nam de Rooms-katholieke Cuypers de middeleeuwen als
voorbeeld: een maatschappij met duidelijke rangen en standen, met de
katholieke kerk als middelpunt en de gilden met hun ambachtelijke
kwaliteiten.
Controverse
Het is 1877. Het zijn roerige tijden: sinds 1848 is er een nieuwe
grondwet van kracht waarin democratie en vrijheid (van godsdienst)
hoog in het vaandel staan. De industriële revolutie is aan haar opmars
begonnen en er is sprake van een grote mobiliteitsgroei door de aanleg
van spoorwegen, kanalen en wegen. De dynamiek die overheerst, zorgt
voor euforie, maar ook voor grote onzekerheid. Harde confrontaties
tussen aanhangers van verschillende politieke en religieuze
ideologieën zijn aan de orde van de dag; ook binnen de architectuur
lopen de discussies over een vercommercialiseerde bouwsector en de
ondergesneeuwde positie van de architect hoog op. Cuypers werkt dit
jaar echter aan 68 projecten tegelijk. Het afgelopen jaar sleepte hij
twee zeer prestigieuze publieke opdrachten binnen, het Centraal
Station Amsterdam en het Rijksmuseum en is hij tot rijksbouwmeester
benoemd. Dit leidt tot de nodige vakinhoudelijke commotie. Het ontwerp
voor het Rijksmuseum krijgt alom kritiek vanwege de gekozen
architectuurstijl en de vermeende symbolische betekenis, maar ook
Cuypers' politieke netwerk ligt onder vuur. De tentoonstelling in
Rotterdam zoomt aan de hand van tekeningen, schetsen, brieven, foto's
en kerkinterieurstukken in op de architect Cuypers en zijn projecten
in het jaar 1877.
Een verbeterde werkelijkheid
Twintig jaar later, in 1897, is de modernisering van Nederland in
volle gang. Het spoorwegnet door Nederland is grotendeels voltooid en
met de aanleg van 20.000 kilometer telegraafdraad is er een bescheiden
begin gemaakt aan een modern communicatienetwerk. Nieuwe geestelijke
stromingen en ideologieën zoals het socialisme, communisme, anarchisme
en pacifisme bepalen de politieke en culturele discussie. Ook het
Nederlandse architectuurklimaat is ten opzichte van de twintig jaar
daarvoor sterk veranderd. In 1897 wordt Cuypers zeventig jaar en heeft
de controverse rondom zijn persoon voor heldenverering plaatsgemaakt.
Een jonge generatie architecten zet zich, op zoek naar een eigen
esthetiek, af tegen de gevestigde orde en omarmt Cuypers hierbij als
haar grote voorbeeld. Ze roemen hem om zijn gedrevenheid en rationele
benadering van de architectuur. Cuypers werkt op dit moment aan 43
projecten, maar de restauratie van Kasteel de Haar is het meest
omvangrijke project. Bij restaureren gaat het Cuypers om het creëren
van een ideale toestand. Niet reconstrueren, maar verbeteren en zelfs
overtreffen: het gebouw als representatie van een verbeterde
werkelijkheid. In Maastricht staat het jaar 1897 centraal en wordt het
ontwerp van Kasteel de Haar van ruïne tot aan het kleinste detail
gepresenteerd. Presentatietekeningen, decoratieschema's, foto's,
meubels, dagboeken, sjablonen en werklijsten worden getoond. De
presentatie vormt het directe bewijs van Cuypers' onuitputtelijke
streven naar een ideaaltoestand, zijn oog voor detail en het kasteel
als 'Gesamtkunstwerk'.
Publicatie
Bij de tentoonstelling verschijnt de publicatie 'P.J.H. Cuypers (1827
- 1921). Het complete werk' waarin de oeuvrelijst van Cuypers voor het
eerst wordt gepresenteerd. Het boek kost EUR 59,50 en wordt uitgegeven
door NAi Publishers, www.naipublishers.nl.
Veel te doen
Dit jaar wordt er door het hele land veel georganiseerd rond de
persoon en het werk van Cuypers. Nieuw in het NAi zijn de bijzondere
familieontmoetingen: Cuypers' zoon Jos neemt de hele familie mee de
tentoonstelling is en vertelt over zijn leven in de negentiende eeuw.
Naast de dubbeltentoonstelling, de bijzondere familieontmoetingen en
de andere activiteiten in het NAi, opent ook het Stedelijk Museum
Roermond deze maand een tentoonstelling over de bekende Nederlandse
architect. Voor meer informatie over alle activiteiten kunt u terecht
op onze website www.nai.nl
Uitnodiging persvoorbezichtiging
Voor de pers is er op donderdag 20 september om 13.00 uur een
voorbezichtiging in Rotterdam. En op vrijdag 21 september om 13.00 uur
is de pers welkom bij de voorbezichtiging in Maastricht. De curator
van de dubbeltentoonstelling, Linda Vlassenrood, geeft op beide
lokaties een inleiding op de tentoonstelling.
Rotterdam, Museumpark 25
20 september 2007
13.00 uur: Ontvangst in de foyer van het NAi
13.15 uur: Inleiding door Linda Vlassenrood, curator NAi
13.45 uur: Voorbezichtiging tentoonstelling
Maastricht, Avenue Ceramique 226
21 september 2007
13.00 uur: Ontvangst in de bovenzaal van het NAi Maastricht
13.15 uur: Inleiding door Linda Vlassenrood, curator NAi
13.45 uur: Voorbezichtiging tentoonstelling
Aanmelden voor de voorbezichtigingen kan voor 18 september via
www.nai.nl/inschrijven/vip onder 'Persvoorbezichtiging Cuypers'.
Persbeelden
Bij (persbericht 7 sep 2007) politieke en kerkelijke leiders openen
samen dubbeltentoonstelling 'cuypers. architectuur met een missie' in
het nai zijn persbeelden beschikbaar. Alleen toegankelijk met een
wachtwoord dat u aan kan vragen bij het Team Communicatie van het NAI:
press@nai.nl.
>Log in...
Persbericht (18 juli 2007) Grootste overzicht ooit: 'Cuypers.
Architectuur met een Missie'
Pierre Cuypers (1827 - 1921): geroemd en verguisd. Hij verrijkte het
Nederlandse landschap met tientallen kerken, ontwierp het Centraal
Station en het Rijksmuseum in Amsterdam en hij restaureerde een
aanzienlijk aantal gebouwen, waaronder Kasteel de Haar, nabij Utrecht.
Zijn architectuur en standpunten zijn nog altijd omstreden omdat hij
positie koos in het debat over de betekenis van architectuur in
relatie tot religie en gemeenschapszin. Een debat dat nog steeds
actueel is. De inventarisatie van het meest omvangrijke archief in
bezit van het Nederlands Architectuurinstituut is afgerond. En vanaf
22 september presenteert het instituut het grootste overzicht ooit van
het werk van deze omstreden en bevlogen architect zowel in Rotterdam
als in Maastricht.
Lees meer...
Cuypers. Architectuur met een missie
Verwacht| In de Cuypers-tentoonstelling in NAi Maastricht staat het
jaar 1897 en de ontwerpgeschiedenis van Kasteel de Haar in Haarzuilens
centraal. Cuypers is dan een gevierd architect van zeventig jaar en
hij legt zich geheel en al toe op de restauratie van dit
Gesamtkunstwerk. Een groot contrast met het jaar 1877, dat in NAi
Rotterdam wordt verbeeld.
Lees meer...
Persbericht (3 september 2007) Familie van Cuypers komt opnieuw tot
leven
Het is 1877. Architect Pierre Cuypers werkt hard aan het ontwerp van
het Rijksmuseum en het Centraal Station in Amsterdam. Jos Cuypers, de
zoon van de meester, is 16 jaar en wil net als zijn vader architect
worden...
Lees meer...
Cuypers. Architectuur met een missie
Verwacht | De architect P.J.H. Cuypers, meester van de
negentiende-eeuwse architectuur, staat in Nederland bekend om grote
projecten als het Rijksmuseum (1876-1885) en het Centraal Station
Amsterdam (1882-1889), maar ook om zijn enorme hoeveelheid kerken,
vooral in het zuiden van het land. Dit najaar is zowel in het NAi te
Rotterdam als in het NAi Maastricht een grote
overzichtstentoonstelling te zien waar de veelzijdigheid van Cuypers
tot z'n recht komt. In Rotterdam komt het jaar 1877 tot leven en in
Maastricht staat het jaar 1897 centraal.
Lees meer...
Alle Cuypers activiteiten binnen en buiten het NAi
Tijdens de twee grote overzichtstentoonstellingen over Cuypers in Nai
Rotterdam en Maastricht vinden er tal van lezingen, debatten,
rondleidingen, stadswandelingen, kinderworkshops en vele andere
activiteiten plaats. Hier vindt u een overzicht van al deze
activiteiten, zowel binnen als buiten het NAi.
Lees meer...
Nederlands Architectuurinstituut