Radboud Universiteit Nijmegen
Promotieonderzoek planoloog naar internationale concurrentie havens
Tweede Maasvlakte grote troef voor toekomstige groei Rotterdam
Door economische globalisering is het concurrentieveld waarin havens
zich bevinden de laatste twintig jaar drastisch veranderd. Planoloog
Wouter Jacobs onderzocht welke strategieën havens ontwikkelen om hun
internationale concurrentiepositie te versterken. Zijn onderzoek is
toegepast op drie casestudies: Rotterdam, Los Angeles-Long Beach en
Dubai. Constatering voor Rotterdam? Via de Tweede Maasvlakte heeft
Rotterdam de grote troef voor toekomstige groei in handen. Jacobs
promoveert 11 september aan de Radboud Universiteit.
In Rotterdam was de veranderende vraag in de mondiale containersector
en de toenemende concurrentie aanvankelijk slecht rijmen met de
bestaande structuur van het gemeentelijke havenbedrijf. Gevolg was een
resulterend in een afnemend marktaandeel in het laatste decennium. Na
een moeizaam politiek proces is de verzelfstandiging van het
gemeentelijke havenbedrijf strategisch gekoppeld aan het besluit tot
de aanleg van de Tweede Maasvlakte. Het havenbedrijf kon zich door de
verzelfstandiging commerciëler en strategischer opstellen richting
klanten. Bovendien hoeft zij geen verantwoording meer af te leggen aan
de gemeenteraad over het dagelijkse beleid op het gebied van tarieven,
investeringen en contractuele afspraken.
Door de verzelfstandiging kon ook het Rijk een belang van 1/3 nemen in
het havenbedrijf, dat vervolgens kan worden gebruikt om de aanleg van
de Tweede Maasvlakte te financieren. Via de Tweede Maasvlakte heeft
Rotterdam de grote troef voor toekomstige groei in handen.
Dubai
Dubai vertegenwoordigt een radicale casus en beschrijft hoe haar twee
havens de afgelopen 25 jaar zijn uitgegroeid tot de belangrijkste
logistieke `hub' in de regio en hoe het lokale havenbedrijf zich heeft
ontwikkeld tot een mondiaal opererende containeroverslagbedrijf. Dubai
heeft optimaal gebruik gemaakt van haar strategische ligging ten
opzichte van het alsmaar groeiende containerverkeer tussen het Verre
Oosten en Europa. Het havenbedrijf is in handen van de staat maar
opereert als een commerciële monopolist die via kortingen en
agressieve prijsstrategieën de concurrentie uit de markt heeft
geprijsd. Recentelijk heeft Dubai Ports World (DP World) een
terminalconcessie verkregen op de Tweede Maasvlakte.
Los Angeles-Long Beach
De havens van Los Angeles en Long Beach liggen direct naast elkaar en
vormen als zodanig een functioneel gebied, maar ze worden bestuurd
door twee gemeentelijke havenautoriteiten. De `governance' structuur
in Long Beach is minder gepolitiseerd dan in Los Angeles. Long Beach
kan daardoor slagvaardiger en commerciëler optreden ten opzichte van
rederijen en operators in termen van grondbeleid, tarieven en
contractuele afspraken. In beide gemeenten zien we dat het politieke
momentum voor groei eind jaren negentig is weggeëbd ten faveure van
het milieu, de belangen van buurtgemeenschappen en van de vakbonden.
De casussen laten een grote verscheidenheid zien in zowel de
marktdynamiek en de concurrentiestrategieën die worden ontwikkeld.
Wouter Jacobs (Nijmegen, 1979) studeerde planologie aan de Radboud
Universiteit Nijmegen. Hij deed zijn promotieonderzoek aldaar aan de
Faculteit der Managementwetenschappen. Momenteel is hij werkzaam als
postdoc onderzoeker aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Zijn
huidige onderzoek richt zich op nieuwe vormen van virtuele
dienstverlening en e-commerce in de Rotterdamse haven. E-mail:
wjacobs@few.eur.nl