Lagendijk ontvangt Turkije-rapport International Crisis Group
Toekomst van Turkije 12 september 2007
Op 12 september ontving Joost Lagendijk het rapport "Turkey and Europe: the
way ahead" uit handen van hoofdauteur Hugh Pope. Pope is Turkije-expert voor
de denktank International Crisis Group (ICG).
Lagendijk bedankte Pope voor zijn werk: "Het ICG rapport is een
welkome aanvulling op het publieke debat, dat op dit moment wordt
gedomineerd door Sarkozy's twijfels over de mogelijkheid van Turks
lidmaatschap van de EU." Lagendijk noemde de ICG de invloedrijkste
denktank van Brussel. In de rapporten van de ICG koppelen experts de
analyse van een internationaal vraagstuk aan concrete aanbeveling voor
beleidsmakers. Doordat de ICG niet gebonden is aan een bepaalde
overheid, kan het een kritische houding aannemen tegenover iedereen.
Paradox
Pope zei dat de betrekkingen tussen de EU en Turkije worden gekenmerkt
door een paradox. "Er is nu een regering die in staat is om werk te
verzetten. Het gouden tijdperk van hervormingen, tussen 2001 en 2004,
kan worden voorgezet, nu de interne politieke situatie is
gestabiliseerd. De paradox is dat de EU nog nooit zo sceptisch is
geweest over het Europese perspectief van Turkije als op dit moment.
De woorden die daarbij worden gekozen zijn van een ongekende
hardheid."
Positieve invloed EU
Pope noemde verschillende ontwikkelingen in Turkije die in het rapport
behandeld worden. Honderden nieuwe wetten werden onder de vorige
regering aangenomen, voornamelijk geïnspireerd door het proces van
toetredingsonderhandelingen dat in gang is gezet. "De EU heeft een
zeer positieve invloed op de economie gehad. Voor het eerst is er
sprake van grote buitenlandse investeringen in de Turkse economie. In
West-Europa wordt alleen gesproken over de Turken die hier naar toe
zijn gekomen, maar West-Europa is ook duidelijk aanwezig in Turkije.
Turken bankieren nu bij Fortis en hun yoghurt wordt gemaakt door
Danone."
Presentatie Turkije-rapport International Crisis Group
De positie van etnische en religieuze minderheden is verbeterd, gaat
Pope verder. Maar ook internationaal is de situatie verbeterd. "We
waren in 2004 zelfs bijna tot een oplossing gekomen voor het slepende
conflict op Cyprus. Turkije en Griekenland, twee landen die kort
geleden nog aartsvijanden waren, onderhouden nu warme betrekkingen.
Turkije draagt bovendien bij aan Europese veiligheidsmissies zoals die
in Kongo."
Turkije testcase
Daartegenover staat de terughoudendheid en angst die nu uit de EU
komt, volgens Pope. Die houding zorgt ervoor dat de invloed van de EU
is verminderd. Opmerkingen van EU-leiders haalden een paar jaar terug
nog de voorpagina's van de Turkse kranten, maar komen nu niet verder
dan pagina vijf. "De islamitische wereld kijkt vol spanning toe: de
manier waarop de EU Turkije behandelt, wordt als een testcase gezien
voor de manier waarop het Westen een islamitisch land tegemoet
treedt."
Jean-Christophe Filori, die zich namens de Europese Commissie met
Turkije bezighoudt, kan zich wel in Popes betoog vinden. Hij spoort de
Turkse regering aan om snel stappen te zetten die het Turkse
lidmaatschapsstreven onderstrepen. Maar hij beklemtoont dat de EU zich
aan de beloftes moet houden die zij Turkije heeft gedaan.
Christen-democraten minder positief
De Duitse christen-democratische europarlementariër Elmar Brok is
minder positief over de verenigbaarheid van Europa en Turkije. Hij was
in 2005 tegen het openen van de onderhandelingen. Dit zou valse hoop
wekken, omdat de Europese bevolking toch nooit met Turks lidmaatschap
zou instemmen en de EU er met de huidige spelregels niet klaar voor
is. Volgens Brok bewijzen de steeds negatievere opiniepeilingen zijn
gelijk.
Dwarsbomen EU-hervormingen
Turks lidmaatschap kan bovendien de EU als politiek project
frustreren, meent Brok. Turkije is simpelweg te groot voor de EU. Brok
brengt in herinnering dat de grootste voorstanders van Turks
lidmaatschap, Polen en Groot-Brittannië, ook de grootste dwarsliggers
zijn op het gebied van hervormingen van de EU. En die hervormingen
zijn essentieel om ruimte te scheppen voor de Turkse toetreding.
Presentatie Turkije-rapport International Crisis Group zaal
Strategie Frankrijk
De Franse journalist Jean Quatremer licht de strategie van de Franse
president Sarkozy toe. Deze is tegen Turks lidmaatschap, maar zou
willen voorkomen dat Frankrijk de grote dwarsligger wordt en hoopt dat
de Turken, na langdurige onderhandelingen, er zelf de brui aan geven.
Wantrouwen tegen islam
Sarkozy koestert bovendien een groot wantrouwen tegen de islam,
volgens Quatremer. De aanwezigen zijn positiever over de rol van de
islam in Turkije. Filori zegt dat de Europese Commissie zich niet
makkelijk om de tuin laat leiden, maar dat ze in de Turkse politiek
geen enkele islamitisch-fundamentalistische tendens heeft waargenomen.
Pope hekelt het Noord-Europese debat over de islam, dat lijdt aan een
groot gebrek aan nuance. "De Turkse islam is vrij modern en kan je
zien als een soort Euro-islam."
Zie ook:
* volledig rapport Turkey and Europe the way ahead
(PDF)
* dossier Turkije en EU-lidmaatschap
GroenLinks