Geannoteerde agenda Eurogroep en informele Ecofin 14 en 15 september 2007 te Porto
Economische situatie en financiële stabiliteit
Op de financiële markten is in de afgelopen periode onrust ontstaan door de problemen op de
Amerikaanse huizenmarkt en in het bijzonder de `subprime'-hypotheekleningen. Vooral
huizenbezitters met subprime hypotheken kunnen niet meer aan hun betalingsverplichtingen voldoen
vanwege de gestegen rente. Bovendien is door dalende huizenprijzen verkoop van het onderpand
onvoldoende om de schuld te voldoen. De problemen leken zich eerst te beperken tot de
Amerikaanse economie. Door de securitisatie (verpakken en doorverkopen) van de
hypotheekleningen blijken ook financiële instanties in het eurogebied blootgesteld aan de problemen
op de Amerikaanse huizenmarkt. De betrokkenheid van financiële instellingen in het eurogebied is
vooral indirect. Zij treden op als financiers van partijen (zoals hedge funds) die posities ingenomen
hebben in Amerikaanse hypotheekleningen. De partijen die belegd hebben in deze risicovolle
producten leiden nu aanzienlijke verliezen. In het kielzog van de problemen op de hypotheekmarkt
stijgt door toenemende onzekerheid ook op andere kredietmarkten de risico-opslag. Centrale banken
hebben wereldwijd door liquiditeitssteun te bieden adequaat ingegrepen. Na 2002 daalde de risico-
opslag in de afgelopen periode tot een historisch dieptepunt. De huidige ontwikkelingen lijken een
herwaardering van risico te zijn.
Het IMF, de OESO en centrale banken hebben een mogelijke aanpassing van de prijs van risico in
hun jongste rapporten genoemd als een neerwaarts risico voor de economische groei. Nederland
vraagt zich af of de materialisatie van dit risico onderschat is en wil graag de dialoog starten over de
recente ontwikkelingen op de internationale financiële markten. De complexiteit van de betrokken
financiële producten speelt hier mogelijk een rol.
Specifiek over de economische situatie in het eurogebied kan gemeld worden dat de economische
fundamenten gunstig blijven, hoewel de economische groei in het tweede kwartaal afzwakte van 3,1%
jaar-op-jaar naar 2,5%. Vooral Frankrijk kende in het tweede kwartaal een vertraging van de groei. De
gunstige situatie op de arbeidsmarkt (daling van de werkloosheid naar het laagste niveau in 25 jaar)
zal de consumptiegroei ondersteunen. De inflatie was in de afgelopen maanden stabiel en ligt nu al elf
maanden onder de 2%.
EU kandidatuur managing director IMF
De informele Ecofin zal spreken over de kandidatuur van Dominique Strauss-Kahn (Frankrijk) voor de
positie van Managing Director van het Internationaal Monetair Fonds. Tijdens de Ecofin van 10 juli
2007 heeft de Ecofin besloten de kandidatuur van Dominique Strauss-Kahn te steunen. De huidige
Managing Director, Rodrigo de Rato (Spanje), stapt na de Jaarvergadering van oktober op om
persoonlijke redenen. Traditioneel bekleedt een Europeaan de hoogste positie bij het IMF en een
Amerikaan de hoogste positie bij de Wereldbank. Al langere tijd gaan er stemmen op om af te stappen
van deze traditie. De Ecofin heeft dan ook besloten dat dit de laatste keer is dat de positie van
Managing Director automatisch door een Europeaan wordt vervuld.
Dominique Strauss-Kahn wordt gezien als een sterke kandidaat, die ook goed ligt bij de opkomende
economieën (bijvoorbeeld India). De Russische bewindvoerder heeft Josef Tosovsky (Tsjechië) als
kandidaat genomineerd. Dit levert de vreemde situatie op dat de Tsjechische kandidaat niet gesteund
wordt door de Tsjechische autoriteiten, omdat zij de kandidatuur van Strauss-Kahn steunen. Het ligt
voor de hand dat de informele Ecofin de steun voor Strauss-Kahn handhaaft.
IMF-quotahervormingen
De informele Ecofin zal spreken over een nieuwe stemverdeling in het IMF. Op de Jaarvergadering in
Singapore is met instemming van Nederland binnen het IMF een resolutie aangenomen waarin wordt
bepaald dat de relatieve positie van landen in de wereldeconomie beter tot uitdrukking dient te komen
in het stemgewicht in het IMF. Tevens is in een eerste ronde van quotaverhogingen aan Mexico,
China, Korea en Turkije een hoger quotum toegekend. De discussie over een nieuwe quotaformule
verkeert momenteel in een ver gevorderd stadium. Mogelijk wordt tijdens de Jaarvergadering in
oktober 2007 een eerste beslissing genomen over de variabelen die een rol moeten spelen in een
nieuwe formule.
Nederland bepleit een zodanige aanpassing van de formule ter bepaling van het stemgewicht, dat de
verschillen tussen kleinere en grotere arme en rijke landen worden verkleind. Daarnaast is
Nederland steeds van mening geweest dat de nieuwe formule variabelen moet bevatten die gezond
economisch beleid en het naleven van de IMF-principes bevorderen. In dit kader vindt Nederland dat
de openheid van een economie een substantiële rol moet vervullen in de nieuwe formule; het IMF
draait immers om de internationale economische relaties tussen landen. Nederland pleit derhalve
voor een substantieel gewicht voor het nominale handelsvolume (opgetelde importen en exporten)
van een land.
Kwaliteit van de overheidsfinanciën
De informele Ecofin zal een vervolg geven aan de eerdere discussies in april en juni
jongstleden omtrent de kwaliteit van de overheidsfinanciën. De rechtsbasis is artikel 99 van het EG-
Verdrag. Specifiek zal tijdens deze informele Ecofin worden ingegaan op het vergroten van de
efficiëntie van de publieke sector. Het openbaar bestuur heeft een belangrijke invloed op de
effectiviteit van publieke uitgaven. Empirisch onderzoek geeft aan dat een moderne en efficiënte
publieke sector kan bijdragen aan de productiviteit en groei van een land. Nederland kijkt uit naar het
uitwisselen van ervaringen en best practices op Europees niveau op het gebied van hervormingen in
de publieke sector. Mogelijk vloeien uit de bespreking onderwerpen voort waarop verder onderzoek
nuttig zou kunnen zijn, zoals het meten en vergelijken van de productiviteit binnen de publieke sector
in de verschillende Lidstaten zodat vergelijkingen tussen Lidstaten mogelijk worden.
EU-arrangementen voor financiële stabiliteit
De informele Ecofin zal spreken over het verder ontwikkelen van EU-brede regelingen voor financiële
stabiliteit en crisismanagement. Tijdens de informele Ecofin van september 2006 is het belang hiervan
benadrukt. De toenemende integratie in de Europese financiële sector geeft aanleiding om de huidige
regelingen en afspraken verder te ontwikkelen. Dit gebeurt onder andere op basis van bevindingen
van de EU-brede crisismanagement oefening van april 2006. Voorstel is om de bestaande afspraken
over samenwerking en informatie-uitwisseling uit te breiden met algemene uitgangspunten voor
management van een financiële crisis. Tevens is voorgesteld om eventuele directe budgettaire lasten
van een financiële crisis tussen betrokken lidstaten te delen. Hierdoor zullen autoriteiten bij een
mogelijke EU-brede financiële crisis effectiever kunnen optreden. De ontwikkeling van
bovengenoemde regelingen volgt niet uit de recente onrust op de financiële markten, wel maken de
recente ontwikkelingen het belang van dergelijke regelingen duidelijk.
Clearing & Settlement
Tijdens de informele Ecofin zal een debat over clearing en settlement worden gevoerd op basis van
een document van de Europese Commissie. Clearing en settlement is het proces van afwikkelen van
effectentransacties waarbij enerzijds de effecten aan de koper worden geleverd en anderzijds de
verkoper zijn geld krijgt. Deze afwikkeling hebben de EU lidstaten nationaal efficiënt georganiseerd.
De grensoverschrijdende effectentransacties zijn echter niet efficiënt georganiseerd. Dit kan de
voltooiing van een interne Europese kapitaalmarkt bemoeilijken. Om dit probleem aan te pakken wordt
in de EU aan verschillende aspecten van clearing en settlement gewerkt. Ten eerste wordt door
verschillende expertgroepen gewerkt aan het wegnemen van juridische, fiscale en marktbarrières
zoals die zijn opgesomd in het zogenaamde Giovannini rapport. Ten tweede heeft de Commissie bij
de sector aangedrongen op een gedragscode die beoogt de concurrentie te bevorderen tussen
afwikkelinstellingen. Ten derde werkt de ECB aan een technisch platform dat de afwikkeling van
effectentransacties in de EU voor alle (nationale) centrale effectendeposito's verzorgt, het
zogenaamde Target 2 Securities. Ten slotte werkt het comité van Europese effecten toezichthouders
tezamen met de ECB aan het opstellen van standaarden voor toezicht op afwikkelinstellingen.
Nederland zal zich inspannen om bij te dragen aan vermindering van belemmeringen voor de
totstandkoming van een interne kapitaalmarkt op het gebied van afwikkeling van effectentransacties.
---- --
Ministerie van Financiën