Dokument
Ongeletterd: de beperkte wereld van de laaggeletterde Anneke
Maandag 17 september
22.50 uur, Nederland 2
Ter gelegenheid van de Week van de Alfabetisering, van 8 tot 14
september, zendt NCRV Dokument de documentaire Ongeletterd van
regisseur Chris Westendorp uit. Ongeletterd toont op indringende wijze
de beperkte wereld van Anneke, bij wie zich een onomkeerbaar gevoel
van eigenwaarde en bevrijding meester maakt naarmate ze beter leert
lezen en schrijven.
Anneke kon in haar jeugd moeilijk meekomen op school. Na veel
schoolverzuim verliet ze als tiener al voortijdig het speciaal
onderwijs. Sindsdien tobt ze met haar ongeletterdheid; ze kan
nauwelijks schrijven, lezen en rekenen. In de buurtsupermarkt waar ze
werkt, kijkt haar veeleisende bazin Thea haar voortdurend op de
vingers . Ze geeft Anneke gevraagd en ongevraagd advies, maar
stimuleert haar ook om in de avonduren naar school te gaan. Anneke
trekt de stoute schoenen aan en gaat de strijd aan om te leren lezen
en schrijven. Ze krijgt dictees, praktijkopdrachten en huiswerk voor
haar kiezen. Naarmate ze beter leert lezen en schrijven groeit haar
zelfvertrouwen.
Ondertussen zit Anneke midden in de schuldsanering. Haar
drugsgebruikende ex-vriend maakte hun gemeenschappelijke geld op. Als
Anneke eenmaal schuldenvrij is, kan haar nieuwe toekomst beginnen. Ze
droomt ervan ooit haar rijbewijs te halen, zodat ze haar eigen
koeriersdienst kan opzetten. En ze wil graag kinderen. Maar ze beseft
dat dit allemaal wel erg hoog gegrepen is. Zelf zegt ze: âDe
maatschappij is hard, zeker als je van laag niveau bentâ.
Met hulp van haar jobcoach solliciteert Anneke, met succes, bij een
grotere supermarkt. Ze schrijft voor het eerst van haar leven een
eigen ontslagbrief, die ze met een kloppend hart aan Thea overhandigt.
De nieuwe baan valt haar zwaar. Anneke moet schoonmaken en vakken
vullen, en dat alles onder grote tijdsdruk. Aan het eind van de week
is ze doodop, en belt ze huilend met haar coach. Zal het haar lukken
om aan de hoge eisen te voldoen en de baan te behouden?
Zoân 250.000 Nederlanders kunnen niet lezen en schrijven. Een nog veel
grotere groep, zoân anderhalf miljoen mensen, heeft grote moeite met
lezen en schrijven. Deze laaggeletterden functioneren minder goed op
hun werk, thuis en in de maatschappij. De economische gevolgen van
laaggeletterdheid zijn groot. Het uitbannen van laaggeletterdheid
levert de maatschappij een besparing op van een half miljard euro.
Regie: Chris Westendorp
Productie: Eline van Wees, Memphis Film & Television
NCRV