Nanodeeltjes op maat veelbelovende geneesmiddelenkoeriers Â
dinsdag 11 september 2007
Antikankergeneesmiddelen hebben soms erg schadelijke bijwerkingen
omdat ze geen onderscheid maken tussen tumor en gezond weefsel.
Onderzoekster Cristianne Rijcken ontwikkelde op een STW-project een
nieuw soort biologisch afbreekbare nanodeeltjes die selectiever in
tumorweefsel ophopen. De bolvormige structuren kunnen diverse water
onoplosbare medicijnen insluiten; vrijgifte vindt pas plaats na
uiteenvallen van de deeltjes. De afbraakperiode kan op maat gemaakt
worden door andere bouwstenen voor de nano-structuren te gebruiken.
Deze nanodeeltjes zijn veelbelovend om diverse
antikanker-geneesmiddelen naar tumorweefsel te brengen en daar de
geneesmiddelen op een gecontroleerde manier af te geven.
Meeliftende geneesmiddelen
De onderzoekster ontwierp een nieuw type polymeren nanodeeltjes,
zogenaamde gestabiliseerde micellen. De eigenschappen en levensduur
daarvan zijn volledig te sturen door de bouwstenen te variëren. Deze
nanodeeltjes bleken zich in tumordragende muizen zeer goed in de tumor
te verzamelen (6% van de geïnjecteerde hoeveelheid). Door een
geneesmiddel te âverpakkenâ in deze minuscule nanodeeltjes kan het
geneesmiddel getransporteerd worden naar de aangetaste weefsels.
Oorsprong van de nanodeeltjes
Polymeren ketens bestaande uit polyethyleenglycol (PEG) en (deels)
nieuw ontwikkelde bouwstenen (melkzuurderivaten van methacrylamides)
bezitten de unieke gecombineerde eigenschap van biologische
afbreekbaarheid en warmtegevoeligheid. Door het simpelweg verwarmen
van een waterige polymeeroplossing worden spontaan compacte,
bolvormige nanodeeltjes kleiner dan 100 nanometer gevormd.
Proeven toonden aan dat diverse soorten vetoplosbare geneesmiddelen
tegen kanker konden worden ingesloten in de kern van deze micellen. De
ingesloten stoffen kwamen pas vrij nadat de melkzuurgroepen van het
polymeer werden afgesplitst en de nanodeeltjes daardoor uit elkaar
vielen. De nieuwe polymeren nanostructuren vertoonden geen
bijwerkingen en zijn volledig bioafbreekbaar terwijl de huidige
producten met antikankergeneesmiddelen vaak toxische hulpstoffen
bevatten.
Vervolgonderzoek
Vervolgonderzoek is nodig om de bloedcirculatie en tumorophoping van
geneesmiddel-bevattende polymeren micellen te bepalen. Bovendien kan
de doelgerichtheid en de geneesmiddelafgifte nog nauwkeuriger
gereguleerd worden door nieuwe bouwstenen te ontwikkelen en deze toe
te passen in de nanodeeltjes.
Promotie: 17 september 2007, Universiteit Utrecht.
Meer informatie bij:
* Dr.C.J.F. Rijcken
C.J.F.Rijcken@uu.nl
Technologie Stichting STW