Nieuws
Noordpoolijs smelt in recordtempo
17 september 2007 - Op de noordpool is er sinds de
satellietwaarnemingen (1978) nog nooit zo weinig ijs geweest. Het
ijsminimum van dit jaar is boven alle verwachtingen, zowel van
klimaatmodellen als van wetenschappers.
rode lijn: scheepsroute noordwest passage, nu open; groene lijn:
scheepsroute noordoost passage: nog niet niet open
rode lijn: scheepsroute noordwest passage, nu open; groene lijn:
scheepsroute noordoost passage: nog niet niet open
Deze zomer is al eerder geconstateerd dat de noordpool sneller dan
andere jaren aan het afsmelten was (zie KNMI Kenniscentrum-artikel
onder Verder lezen); de verwachting van onderzoekers dat het
dieptepunt in september bereikt zou worden, is nu ook uitgekomen.
Aan de kant van de Beringstraat is nu een groot gebied met weinig of
geen ijs meer. Zo'n 30 keer de oppervlakte van Nederland (1,1 miljoen
vierkante kilometer) meer dan het vorige record van 2005 is
weggesmolten. De oorzaak ligt gedeeltelijk in het weer van deze zomer:
het weer is er onder invloed van een standvastig hogedrukgebied zeer
zonnig geweest en de temperatuur relatief hoog. Het verband met het
veranderende klimaat is volgens KNMI wetenschappers zeer aannemelijk.
Het is nu goed denkbaar dat het noordpoolijs in de zomer al voor de
helft van deze eeuw volledig weggesmolten zal zijn in plaats van voor
het eind van deze eeuw, waar tot nu toe van werd uitgegaan (IPCC, zie
ook onder Verder lezen). De meeste klimaatmodellen berekenden namelijk
een veel minder snelle afsmelting van het zeeijs; het huidige
afsmelttempo is door geen enkel klimaatmodel voorspeld.
Sommige schepen kunnen deze zomer al via de Noordpool naar Azië varen;
in de toekomst zal deze vaarroute mogelijk drukker worden.
Gevolgen voor Nederland
Het smelten van zeeijs heeft geen directe gevolgen voor de zeespiegel,
zo leert ons de Wet van Archimedes. Drijvend zeeijs verplaatst net
zoveel water als het eigen gewicht. Als zeeijs smelt, wordt het
verplaatste water vervangen door smeltwater.
---
zwarte lijn: waargenomen hoeveelheid zeeijs in augustus; blauwe lijn:
trend rode lijn: waarnemingen; zwarte bolletjes: verwachtingen
klimaatmodel; blauwe lijn: gemiddeldde van door klimaatmodellen bereke
Eerste uitgave: 17-09-07
Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut