Rijksuniversiteit Groningen

De journalistiek laat zich teveel meeslepen door emotie

Emotie scoort. Mooie plaatjes en persoonlijke vetes worden daarom nogal eens uit de kast getrokken in de media. Ook in het nieuws. Ten onrechte vindt Wubby Luyendijk, docent journalistiek aan de Rijksuniversiteit Groningen. `Het is dwaas dat kijkcijfers worden beschouwd als dé maatstaf voor kwaliteitsjournalistiek.'

Een voorbeeld is de voortdurende nieuwssoap rond Rita Verdonk. Sinds Verdonk door Mark Rutte uit de Tweede-Kamerfractie van de VVD is gezet, duikt ze overal in het nieuws op. Begrijpelijk, volgens Luyendijk, want het is een flinke crisis:`maar het was de eerste week vooral kuddejournalistiek. In maar liefst drie tv-programma's op één en dezelfde dag mocht Verdonk haar zegje doen. De boodschap was overal dezelfde: Rutte is te links, zij zal zich hard maken om het fileprobleem op te lossen en nee, ze zal de partij niet uit eigen beweging verlaten. De nieuwsregie was volledig in handen van Verdonk en haar `vrouwtjesmakers' en een groot deel van journalistiek Nederland liep volgzaam achter haar aan.'

Persoonlijke vete

Het probleem over de VVD-koers werd in de media gereduceerd tot een relletje tussen Verdonk en Rutte en vervolgens uitvergroot en opgeblazen. Heel nadrukkelijk werd alles in beeld gebracht, want: emotie verkoopt. Maar waar bleef de kwaliteitsjournalistiek? Waarom stortte niemand zich vol overgave op de vraag of het een vooropgezet plan was, zoals de VVD'er Joshua Livestro suggereerde in zijn column in de Telegraaf. En waar bleef het achtergrondverhaal over de botsende linker- en rechtervleugel van de VVD die al sinds de moord op Pim Fortuyn met elkaar in de clinch liggen?

Armoedige vorm van journalistiek

Nee, in plaats daarvan houden de meeste media liever vast aan het beeld dat de Haagse politiek wordt verscheurd door persoonlijke tegenstellingen en ruzies over trivialiteiten. Zo wilde NOVA op de maandag dat Verdonk drie televisie-programma's op sleeptouw nam, ook een eigen quootje scoren. Er reed een tv-ploeg naar haar huis, maar die kreeg aan het tuinhek nul op het rekest.Waarop besloten werd de toestroom van andere media te filmen. Luyendijk: `Een armoedige vorm van journalistiek.' Net als Radio 1 dat op Prinsjesdag Verdonk liet aanschuiven bij een discussie over de miljoenennota. Terwijl ze van tevoren nota bene aangaf niet inhoudelijk te kunnen reageren omdat ze de stukken nog niet gelezen had. `In zo'n geval ben je uit op emotie, niet op het overdragen van informatie', aldus Luyendijk.

Context en verdieping

Natuurlijk is het vertrek van Rita Verdonk uit de VVD-fractie nieuwswaardig en natuurlijk moet je dat verslaan. `Maar maak er een helder nieuwsbericht van met een goede foto en ga dan op zoek naar het grotere geheel. Had ze inderdaad een groter plan klaarliggen? Wat betekent dit voor de overige politieke partijen en vooral: besteed ook aandacht aan ander nieuws. De uitspraak omtrent de monopoliepositie van Microsoft was bijvoorbeeld ook verstrekkend, maar door de emotieverslaggeving rond Verdonk verdween dit volledig naar de achtergrond.' Kortom: stel kritische vragen en breng het publiek context en verdieping. Dat is de journalistiek waardig.

Curriculum Vitae

Drs. Wubby Luyendijk (1965) is redacteur van NRC Handelsblad. Sinds 2006 is zij verbonden aan de Rijksuniversteit Groningen als tijdelijk docent journalistiek. Zij geeft colleges inleiding in de journalistiek aan minor-studenten en geeft verschillende werkgroepen tijdens de masteropleiding./MS

Informatie: drs. W. Luyendijk