abcdefgh
Aan
de voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Binnenhof 4
2513 AA DEN HAAG
Contactpersoon Doorkiesnummer
- -
Datum Bijlage(n)
10 oktober 2007 1
Ons kenmerk Uw kenmerk
DGP/SPO/u.07.01569 -
Onderwerp
Onderzoek internationale treindiensten en Benelux
Geachte voorzitter,
Zoals toegezegd in mijn brief van 15 juni 2007 zou ik u nader informeren over de planning
ten aanzien van de internationale treindiensten in het algemeen en de Beneluxtrein in het
bijzonder. NS internationaal zou een nader onderzoek doen naar de reizigerspreferenties
en zou een afweging maken tussen vraag en aanbod ten aanzien van de Beneluxtrein.
Inmiddels heeft NS Internationaal haar onderzoeken afgerond. Bij deze doe ik u alle door
NS aan mij gezonden informatie toekomen over de resultaten van de onderzoeken van NS
Internationaal.
Stopzetten Benelux nu geen issue
Ik heb u reeds diverse malen aangegeven dat de minister van Verkeer en waterstaat geen
formele rol heeft bij besluiten over internationale treindiensten die door NS in
samenwerking met buitenlandse vervoerders worden uitgevoerd. Deze internationale
treindiensten zijn in Europees verband geliberaliseerd. Ik heb u echter ook eerder laten
weten dat ik desondanks met NS heb afgesproken dat de Beneluxtrein blijft rijden totdat
er voldoende alternatieven zijn voor de reiziger op deze lijn, en ik heb met NS afgesproken
dat een eventueel besluit over het opheffen van de Beneluxtrein wordt genomen op basis
van de marktvraag net zoals gebeurt bij wijzigingen in de concessie voor het hoofdrailnet.
Recent heb ik u per brief laten weten dat ik de conclusie heb getrokken dat een start van
de tijdelijke exploitatie op het noordelijke tracé per streefdatum december 2007 niet meer
realistisch is en dat de haalbaarheid van de Aanvangsdatum Vervoer per 1 oktober 2008
nog steeds onder druk staat. Daarom neem ik nu nog geen standpunt in over de keuze of
en wanneer de Benelux moet worden stopgezet.
Postbus 20901, 2500 EX Den Haag Telefoon 070 - 351 6171
Bezoekadres Plesmanweg 1-6, 2597 JG Den Haag Fax 070 - 351 7895
bereikbaar met tram 9 (station hs en cs) en bus 22 (station cs)
DGP/SPO/u.07.01569
Reizigerspreferenties en tarieven
NS Internationaal heeft een enquête laten uitvoeren onder de reizigers van de Benelux
naar hun voorkeuren ten aanzien van de komst van de HSL ten opzichte van de Benelux.
Ruim 60% van de huidige Beneluxreizigers overweegt om straks voor een nieuwe HSL
dienst te kiezen. Van de ondervraagden is 20% neutraal en twijfelt 20%.
NS internationaal heeft ook gevraagd naar de houding van de reiziger ten aanzien van het
systeem van verschillende tarieven voor de HSL-treinen. Dat wil zeggen afhankelijk van
het moment wanneer men reist, in spits- of daluren en hoe lang men van tevoren een
kaartje boekt, komen er duurdere en goedkopere kaartjes. Ruim 80% van de
internationale reizigers is positief of neutraal over het nieuwe tarievenstelsel. NS
Internationaal en HSA hebben aangegeven nu geen gegevens te willen leveren over hun
tarieven. Drie maanden voor dat de grensoverschrijdende treinen van HSA gaan starten en
anderhalve maand voor dat de binnenlandse treinen gaan starten, zal men inzicht geven in
de prijzen.
Aanbod nationale treindienst
NS Reizigers heeft aangegeven dat het binnenlandse deel van de Beneluxdienst, het
gedeelte van Amsterdam Centraal tot Roosendaal, na het opheffen van de Benelux waar
nodig om te voldoen aan de concessie voor het hoofdrailnet zal worden ingevuld met
extra intercity's. Dit betekent dat tussen Dordrecht en Roosendaal, waar de Benelux een
rol vervult om aan de verplichtingen uit de concessie te voldoen, een compenserende
binnenlandse intercity wordt ingelegd. Dit gebeurt door de bestaande intercity Amsterdam
Dordrecht door te trekken naar Vlissingen, waardoor een halfuurdienst ontstaat tussen
Amsterdam en Vlissingen.
Overzicht aanbod internationale treindiensten NS
NS Internationaal heeft ook een overzicht gegeven van haar internationale treindiensten
naar België en Frankrijk en heeft een vergelijking gemaakt tussen het huidige
treinenaanbod (2007) en de producten die aangeboden worden in 2010. Concreet
betekent dit aanbod dat:
· de Thalys via de HSL naar Parijs gaat rijden, en de bestaande treindienst Benelux
wordt vervangen door een nieuwe treindienst Amsterdam Brussel-Zuid via de
HSL.
· tegelijkertijd tussen Den Haag Centraal en Rotterdam Centraal een HST-
shuttledienst gaat rijden.
· ter vervanging van de huidige reismogelijkheid vanuit Zuid-Nederland naar België
(via Roosendaal) wordt gestreefd naar een goed alternatief. Beste mogelijkheid
lijkt het een treindienst Breda-Antwerpen, eveneens via de HSL, waarmee
vooruitlopend op de uiteindelijke treindienst Den Haag Brussel alvast het
grensoverschrijdende deel wordt geboden (met aansluiting in Antwerpen op IC's
naar Brussel).
· in Roosendaal de stoptreindienst naar Antwerpen blijft rijden. Vooral voor de
lokale markt van Roosendaal en Zeeland is dit de beste reismogelijkheid naar de
diverse bestemmingen in België.
---
DGP/SPO/u.07.01569
De effecten op de internationale reismogelijkheden bij vervanging van de bestaande
treindienst Benelux door de nieuwe dienst via de HSL zoals opgegeven door NS, zijn
vervat in bijlage 1.
Overzicht potentiële vraag internationale treindiensten
NS Internationaal heeft niet alleen gekeken naar het aanbod van internationale
treindiensten maar ook naar de vraag naar de internationale treindiensten.
In 2006 betrof de vervoermarkt tussen Nederland en België en Frankrijk ongeveer 3,5
miljoen reizen (totaal van de twee richtingen samen). Binnen dit totaal werden 1 miljoen
reizen per Thalys naar Parijs gemaakt; de overige 2,5 miljoen reizen betrof reizen naar de
diverse stations in België. Ook reizen naar Londen worden gerekend als vervoer naar
België, aangezien deze passagiers in Brussel-Zuid overstappen op Eurostar.
In onderstaand diagram is weergegeven waar de internationale reizigers in Nederland
instappen in de internationale treinen.
0,072
0,288 2% Totaal 3,5 mio
0,097 8%
3%
1,236
35%
Amsterdam
0,826
Schiphol 24%
Den Haag
Rotterdam
Dordrecht 0,392
0,586 11%
Oost-Brabant via Roosendaal 17%
Roosendaal en Zeeland
De treindienst via de HSL kent een verbetering van de productkwaliteit ten opzichte van
het huidige aanbod. Niet alleen neemt de rijtijd af, ook de frequentie op een groot aantal
relaties neemt toe.
---
DGP/SPO/u.07.01569
Onderstaand zijn de verkorting van de rijtijd en de verhoging van de frequentie
weergegeven.
Dienstregeling 2008 HSL in 2010
Aantal treinen Amsterdam-Brussel 16 16
Thalys 5 10
totaal 21 26
reistijden Amsterdam-Brussel 2:50 1:46
Den Haag-Brussel 2:10 1:44 *)
Amsterdam-Paris Nord 4:09 3:13
*) zonder overstap via Breda; 1:34 met overstap in Rotterdam op Thalys
De reistijdverkorting resulteert in een forse toename van vervoer: het aantal reizen neemt
volgens NS toe van 3,5 miljoen reizen in 2006 naar 5,7 miljoen reizen in 2010. Dit is een
gemiddelde groei van 13% per jaar.
De effecten voor de diverse klanten zijn de volgende:
Amsterdam, Schiphol en Rotterdam.
Op alle bestemmingen in België en Frankrijk wordt grote rijtijdwinst geboekt: vanuit
Amsterdam en Schiphol ongeveer 60 minuten, en vanuit Rotterdam 30 minuten. Ook de
toename van de frequentie van de internationale treinen (van 21 naar 26) leidt tot een
aantrekkelijker product.
Vanuit alle drie stations wordt een grote groei naar Brussel geprognosticeerd, mede
veroorzaakt door de toename van het verkeer naar Londen. Het aantal reizen tussen
Rotterdam en Antwerpen neemt ook fors toe: de reistijd van ongeveer 30 minuten maakt
dit traject volgens de NS tot een forensenrelatie.
Den Haag
De bedieningsfrequentie van Den Haag neemt af. Nu rijden 21 treinen via Den Haag HS;
in 2010 zijn dit 8 directe treinen van Den Haag Centraal naar Brussel en 8 HST-Connect
van Den Haag Centraal naar Rotterdam. Ondanks een overstap verbetert de reistijd naar
Antwerpen, Brussel en Parijs: de reistijd neemt met ongeveer 30 minuten af (inclusief de
overstaptijd in Rotterdam). De snelste verbinding met België en Frankrijk vanuit Den Haag
wordt die waarbij de reizigers overstappen in Rotterdam. NS verwacht dat de meeste
klanten deze reismogelijkheid ook daadwerkelijk gaan kiezen.
Dordrecht
Dordrecht (3% van de totale internationale markt) verliest weliswaar de18 directe
Benelux-treinen naar België, maar krijgt daar een groter aantal nieuwe reismogelijkheden
met overstap voor terug:
- via Breda, 8x/dag met ongeveer gelijke reistijd naar bestemmingen in België en Frankrijk
- via Rotterdam, 26x per dag met ongeveer gelijke reistijd
- via Roosendaal, met 30 minuten extra reistijd.
---
DGP/SPO/u.07.01569
Het totale aantal reismogelijkheden neemt daarmee toe; de reistijd per HSL blijft via Breda
of Rotterdam ongeveer gelijk. NS verwacht voor Dordrecht een status quo ten aanzien
van het aantal reizen.
Oost-Brabant (Breda en verder oostelijk)
Deze markt, die zich uitstrekt tot Nijmegen en Eindhoven, beslaat ruim 8% van gehele
internationale markt naar België en Frankrijk. De reismogelijkheid (alleen per Benelux) gaat
gepaard met een lange overstap in Roosendaal van 20 minuten. Via de HSL wordt de
frequentie lager, 8x/dag in plaats van 18x/dag (17 tot Brussel), maar de rijtijdwinst is 45-
50 minuten waardoor per saldo een verbetering van de reistijd resulteert. Voor reizigers uit
Breda ontstaat bovendien een verbinding zonder overstappen. Vanuit Breda wordt een
aanzienlijke toename van de aantallen reizen verwacht door NS.
Roosendaal en Zeeland
Vanuit Roosendaal (2% van de totale internationale markt) is geen snelle verbinding meer
voorzien naar België. Nu rijden 18 Beneluxtreinen per dag (waarvan 17 tot Brussel); de
reistijd naar Antwerpen bedraagt 28 minuten. De Stoptrein Roosendaal-Antwerpen blijft
bestaan; deze rijdt ieder uur in 45 minuten naar Antwerpen. Per saldo wordt de reistijd
naar Antwerpen ruim een kwartier langer.
Naar verwachting gaat een groot aantal reizigers uit Roosendaal en Zeeland kiezen voor
deze stoptrein naar Antwerpen, waardoor een beperkte afname van het aantal reizen
verwacht wordt.
Concluderend stelt NS Internationaal dat het grootste deel van de markt snellere
reismogelijkheden krijgt via de HSL. Roosendaal en Zeeland (2% van de huidige markt)
ondervinden verlenging van reistijd, maar behouden de stoptreinverbinding naar België als
alternatief.
Hoogachtend,
DE MINISTER VAN VERKEER EN WATERSTAAT,
Camiel Eurlings
---
Ministerie van Verkeer en Waterstaat