Partij van de Arbeid

Den Haag, 10 oktober 2007

Bijdrage van het lid Heijnen (PvdA) aan het plenaire debat Begroting Algemene Zaken en Huis der Koningin 2008 (31 200 III + I)

MdV

In de bijdrage van de PvdA bij dit begrotingsdebat wil ik graag drie dingen aan de orde stellen: het onderdeel respect van de beleidsbegroting van Algemene Zaken, het Koninklijk Huis en de overheidscommunicatie.

Respect

De PvdA is erg blij met de aandacht die het kabinet wil besteden aan het bevorderen van meer respect in de samenleving, in het verkeer, in de bejegening van ambtenaren, in de media, in buurten en op nog veel meer terreinen in het maatschappelijk verkeer. In het Beleidsprogramma staan hierover behartenswaardige voornemens. Ik ben erg benieuwd naar de uitvoering ervan in het besef dat dit vooral gestalte moet krijgen in buurten, scholen, verenigingen, gemeenten. Wat doet het kabinet nu concreet aan het bevorderen van respect?

Respect is voor ons gegrondvest op het idee van democratisch burgerschap, het besef deel uit te maken van een democratische gemeenschap, waarin conflicten en belangentegenstellingen op allerlei terreinen via spelregels en politieke machtsvorming worden opgelost en overbrugd en niet door het recht van de sterksten, de rijksten of degenen met de grootste mond.

Wij maken ons zorgen over het onderhoud van onze democratie. Een rapport dat door uw kabinet onlangs aan de Kamer werd gestuurd over het democratisch besef onder jongeren ondersteunt onze zorg. Het is daarom goed dat op een breed front wordt gewerkt aan het onderhoud van onze democratie onder aanvoering van de Minister van Binnenlandse Zaken. Het in het Coalitie-akkoord opgenomen idee van een Handvest Burgerschap spreekt ons op het eerste gezicht erg aan. De aandacht voor burgerschap in het onderwijs hebben wij al eerder met succes bepleit. Maar er is meer nodig. Kennis van de werking van onze parlementaire democratie, de staten-generaal en de regering, de hoge colleges van staat, de manier waarop wetten worden gemaakt en de uitvoering ervan wordt gecontroleerd, de kaders van internationale , waaronder Europese, verdragen, de manier waarop meningsverschillen in de samenleving in het parlement aan de orde komen, moet in de samenleving op een hoger plan worden gebracht. Die kennis wordt steeds minder als vanzelf overgedragen in onze samenleving. Daar moet de overheid in investeren. Het Huis van de Democratie kan hierin een belangrijke rol spelen. Als alle betrokken organen (1e en 2e kamer, kabinet, raad van state) de handen ineenslaan moet het mogelijk zijn om de bezoekers van onze instituties op een betere manier te ontvangen, meer bezoekers te kunnen ontvangen en hen meer mee te geven over de werking van onze democratie. Wij zijn blij met het feit dat de Minister van BZK het idee omarmd heeft. Wij willen echter ook de Minister-President persoonlijk aanspreken op dit onderwerp. Hij zal in onze ogen vanuit zijn verantwoordelijkheid voor overheidscommunicatie een substantiële bijdrage moeten leveren aan het bevorderen van democratisch burgerschap onder meer door te investeren in de ontwikkeling van het Huis van de Democratie. De PvdA denkt daarbij niet aan een museum, maar aan een modern gebouw waarin het Binnenhof haar gasten adequaat kan ontvangen, waarin op aansprekende wijze de actualiteit van het regeringsbeleid, als ook de opvattingen daarover in de beide kamers wordt gepresenteerd en intussen een lesje democratisch burgerschap plaatsvindt. Tienduizenden, mogelijk honderdduizenden scholieren, maar tenminste net zoveel wat oudere burgers, waaronder niet in de laatste plaats migranten, worden jaarlijks in de gelegenheid gesteld te aanschouwen en te ondergaan hoe onze parlementaire democratie werkt. Wilt u op de kortst mogelijke termijn een plan van aanpak opstellen om te komen tot het Huis van de Democratie? Bent u bereid om samen met de Minister van BZK de Kamer nog dit jaar een plan van aanpak te doen toekomen?Bent u bereid om een deel van middelen voor overheidsvoorlichting hiervoor structureel ter beschikking te stellen?

Koninklijk Huis

Al jaren bepleit de PvdA-fractie meer transparantie in de verantwoording van de kosten van het Koninklijk Huis. Zolang dat niet adequaat is, blijft u geconfronteerd worden met vragen zoals over de Groene Draeck en de Koninklijke jacht. De toelichting op de begroting is nog steeds erg summier. Zo wordt onvoldoende duidelijk wat de achtergrond is van de stijging van de overige gerelateerde kosten van 72 mln. euro in 2006 naar 84 mln. euro in 2008. De PvdA heeft geen enkele reden om te twijfelen aan nut en noodzaak van de bedragen die uit de diverse begrotingen beschikbaar worden gesteld aan het Koninklijk Huis. Wel bestaat de indruk dat iedere keer nieuwe posten worden gevonden die te relateren zijn aan het Koninklijk Huis. Het zou de Minister-President sieren als hij ervoor zou zorgen dat dit niet telkens weer opnieuw vragen oproept door meer inzicht te bieden in met name de ontwikkeling van deze kosten.

Minstens zo belangrijk vindt de PvdA-fractie echter nog de transparantie van de activiteiten van het Koninklijk Huis. De leden zetten zich met grote overgave in voor het landsbelang op uiteenlopende terreinen. Prins Willem Alexander en Maxima laten dat ook steeds meer zien. Wij juichen dat toe. De legitimiteit van de Koningin als Staatshoofd, de legitimiteit van het Koningshuis als een belangrijke bron van identificatie met Nederland, als bindmiddel van onze samenleving, moet voortdurend bevestigd worden. Dat kan door te laten zien wat zij doen voor de samenleving op vele terreinen, internationaal , het water, de integratie, de veiligheid, de cultuur en nog veel meer. Bijvoorbeeld door openstelling van Koninklijke paleizen, gebouwen en landgoederen. Denk aan de Koninklijke Stallen in Den Haag. Wij denken daarnaast ook aan een jaarlijkse wisselexpositie over de activiteiten van het Koninklijk Huis over het afgelopen jaar: de Koninklijke Expositie. Wat zou het mooi zijn als honderdduizenden Nederlanders de Gouden Koets live konden zien en de mooiste foto s, de beste redevoeringen en de meest bemoedigende Koninklijke bezoeken van het afgelopen jaar. Wij vragen van het Koninklijk Huis geen afrekenbare, gekwantificeerde doelstellingen het is tenslotte geen departement of uitvoeringsorgaan - , maar we vragen wel actieve communicatie over hetgeen Hare Majesteit en haar familie in het landsbelang doen. De PvdA is daarvan diep onder de indruk. Dat mag dan ook best worden getoond aan zoveel mogelijk burgers van dit land. Wij zouden graag zien dat u met het Koninklijk Huis dit verzoek in overweging wilt nemen en de Kamer over de resultaten daarvan nog dit jaar informeert.

De PvdA-fractie betreurt de ophef die is ontstaan naar aanleiding van de speech van Prinses Maxima bij de presentatie van het WRR-rapport Identificatie met Nederland. Zij heeft niet gezegd dat er geen Nederlandse identiteit bestaat, maar dat deze te veelzijdig is om in een cliche te vatten . Bij de bespreking van de Kabinetsreactie op het WRR-rapport zullen wij hier uitvoeriger op terugkomen. Voor dit moment resteert de vraag waarom de Minister-President het niet eerder voor de Prinses heeft opgenomen en de gevoelens en opvattingen die haar speech heeft losgemaakt van een reactie heeft voorzien.

Overheidscommunicatie

De PvdA-fractie twijfelt zeer aan de effectiviteit van veel publiekscampagnes van onder andere Postbus 51 en aan de coproducties, televisieprogramma s die in opdracht van en deels betaald door ministeries worden gemaakt. Het gaat om tientallen miljoenen euro s per jaar. Wat is het effect van de campagne wie is die man die zondags het vlees snijdt? of werken in het onderwijs, iedere dag anders? , de &-campagne van oud-minister Verdonk, de campagne gericht op bewustwording van de terrorismedreiging? We weten het niet. Deskundigen twijfelen zeer aan het nut van deze campagnes. En toch worden in 2008 weer 20 Postbus 51 campagnes op de rol gezet en vele tientallen coproducties. Bent u bereid deze nog eens kritisch tegen het licht te (doen) houden, extern, zodat er geen geld wordt weggegooid aan ineffectieve campagnes. Wij willen de toetsing van de Potsbus 51 campagnes extern bij deskundigen leggen en niet bij de interdepartementale commissie Publiekscommunicatie en Informatie. Hoe staat de Minister-President tegenover deze gedachte?

MdV,

Ik sluit af met de Minister-President veel succes toe te wensen in zijn moeilijke taak. Juist nu de emoties in het land rond tal van moeilijke vraagstukken vaak oplopen, rust op de Minister-President een zware taak. Wij zullen hem met inachtneming van onze verantwoordelijkheid als parlementariërs daarbij naar vermogen steunen.