LEI: Vervroegde afschaffing varkens-
en pluimveerechten is lastig (persbericht)
22 okt 2007
Onderdeel: LEI
Afschaffing van het stelsel van varkens- en pluimveerechten is vóór
2015 lastig, gezien de plafonds die gelden voor de stikstof- en
fosfaatproductie en de druk op de mestmarkt. Er zijn zelfs aanvullende
maatregelen nodig om de nog toenemende druk op de mestmarkt te
verminderen. Alleen bij een succesvolle inzet van deze aanvullende
beleidsinstrumenten lijkt het mogelijk op termijn het
dierrechtenstelsel af te schaffen. Dat blijkt uit een onderzoek van
het LEI (onderdeel van Wageningen UR) in het kader van de Evaluatie
Meststoffenwet 2007. Daarin worden ook de effecten van een mogelijke
ontschotting van het bestaande stelsel bekeken. Het onderzoek werd
uitgevoerd in opdracht van het ministerie van LNV.
Druk op mestmarkt vraagt aanvullende maatregelen
Het jaar 2015 is het uiterste tijdstip waarop de rechten volgens de nu
geldende plannen van de overheid moeten worden afgeschaft. Vóór die
tijd is een aanscherping van de stikstof- en fosfaatnormen te
verwachten en bestaat het risico op een verminderde derogatie na 2009.
Dit betekent dat zonder aanvullende maatregelen het aantal varkens- en
pluimveerechten in de periode voor 2015 zou moeten worden
teruggebracht om de hoge druk op de mestmarkt te voorkomen en mogelijk
zelfs een overschrijding van de stikstof- en fosfaatproductieplafonds.
Goede alternatieven voor het bestaande stelsel zijn op korte termijn
niet beschikbaar. Zo is het systeem van milieuvergunningen niet sterk
genoeg om extra druk op de mestproductie- en afzet te voorkomen. Die
druk zou wel kunnen worden verminderd door een succesvolle inzet van
aanvullende instrumenten, gericht op vermindering van de
mineralenproductie in mest per dier en op een ruimere acceptatie van
mest, bijvoorbeeld op akkerbouwbedrijven. Dierlijke mest heeft bij de
huidige wetgeving een concurrentienadeel ten opzichte van kunstmest
omdat wel voor 100 % kunstmest kan worden gekozen maar niet voor 100 %
(werkzaam) dierlijke mest. Als aanvullend instrument valt vooral te
denken aan een andere fosfaatnormering, waarbij de hoogte van het
totale gebruik van fosfaat afhankelijk wordt gesteld van het gebruik
van dierlijke mest maar waarbij de totale Gebruiksnorm niet wordt
overschreden.
Nadelen ontschotting groter dan voordelen
Â
Als de schotten in de handel in varkens- en pluimveerechten tussen
regio's zouden worden opgeheven, leidt dit tot toenemende
mestoverschotten in regio 'Zuid', omdat daar de vraag naar rechten het
grootst is. Economisch levert ontschotting weinig voordeel op. Een
milieuvoordeel zou kunnen zijn dat ontschotting leidt tot de bouw van
nieuwe emissiearme stallen, maar die kunnen er ook komen als
ondernemers rechten kopen in een andere regio en daar tevens een
nieuwe bedrijfslocatie starten. Er lijkt al een trend in die richting
gaande.
Bij opheffing van de schotten tussen varkensrechten en pluimveerechten
valt een groei te verwachten van de varkensstapel, vooral van het
aantal zeugen. Dat leidt tot een hogere stikstofproductie, een groter
mestvolume en mogelijk een toename van het mestoverschot doordat het
verwerken van varkensmest aanzienlijk moeilijker en duurder is dan van
pluimveemest. Door een dergelijke ontschotting zou de omvang van de
pluimveesector waarschijnlijk met een derde afnemen.
Rapport 3.07.06 Varkens-en pluimveerechten voor 2015 afschaffen of
niet?
Contact
Aart van den Ham
aart.vandenham@wur.nl
LEI