Schaarste in overvloed: Robeco ziet nieuwe beleggingskansen

03/01/2008 11:23

Robeco Groep

Beleg in grondstoffen, energie, voedsel, water, lucht en zorg en gezondheid.
Dit zijn enkele van de aanbevelingen uit het rapport "Schaarste in overvloed" dat in opdracht van Robeco is opgesteld door IRIS, het onafhankelijke researchbureau van Rabobank en Robeco. In dit rapport wordt ingegaan op de sectoren waar bevolkingsgroei en toenemende globale welvaart leiden tot schaarstes. Het bespreekt ook de gevolgen van deze schaarstes voor onze economie.

Macro-economische trendbreuk
De macro-economische ontwikkeling zorgt voor snel veranderende verhoudingen in de wereldeconomie, met winnaars en verliezers. Per saldo vergroten deze veranderingen de gemiddelde welvaart van de wereldbevolking, als het juiste beleid wordt gevoerd. Het gaat om structurele langetermijntrends. De gevolgen van de samenloop van de groei en vergrijzing van de wereldbevolking, en van urbanisatie en de brede toename van de welvaart van die bevolking, alsmede de uitputting van grondstoffen en de gevolgen van klimaatverandering worden nog onvoldoende vertaald in beleid, beleggingen en prijzen.

Opnieuw inflatie?
De laatste twintig jaar is de inflatie wereldwijd laag en stabiel geweest. De marktverwachting is dat dit de komende decennia zo blijft. Robeco ziet dit anders. Veel goederen die lange tijd vrij beschikbaar waren, zoals land, lucht en water, worden steeds schaarser en daardoor duurder. Technologische ontwikkelingen die vervanging en efficiënter gebruik van nieuwe schaarstes moeten verzorgen, zullen op de korte termijn onvoldoende soelaas bieden. Dit leidt onvermijdelijk tot pogingen om de rekening bij anderen neer te leggen. Als die afwenteling slaagt, loopt de inflatie op. Een verdubbeling van de huidige inflatie is dan volgens Robeco niet uit te sluiten.

Europa staat voor grote uitdagingen
De economieën van die landen die geen tot weinig natuurlijke hulpbronnen hebben, krijgen het moeilijker. Europa heeft de potentie om voortgaande welvaartsgroei te realiseren.
Hoe Europa zich staande houdt, zal vooral worden bepaald door de voortgang met verdere Europese integratie, het ruimte geven aan de werking van het marktmechanisme op goederen- en arbeidsmarkten en het ontstaan van een meer risico- en ondernemingsgerichte cultuur.

Voorbeelden van andere beleidswijzigingen
- De fundamenteel andere verhoudingen op de voedselmarkt vragen om een snelle aanpassing van het Europese landbouwbeleid, dat nog te veel stamt uit de tijd van voedseloverproductie.
- De vervuiler moet zoveel mogelijk gaan betalen. Dit betekent onder andere dat emissierechten niet gratis beschikbaar moeten worden gesteld maar moeten worden geveild.
- Het energiebeleid vraagt om een Europese aanpak. Ook moet duidelijk worden gemaakt dat wij permanent meer voor onze energie en ons vlees moeten gaan betalen.

Centrale banken krijgen zware dobber aan beteugeling inflatie
Voor centrale banken ligt er een grote opgave om dreigende inflatie te beteugelen. Zij worden geconfronteerd met een dilemma; inflatie wordt beteugeld door de rente te verhogen en de economische "koek" in eerste instantie te verkleinen. Echter de oorzaak van deze inflatie is juist strijd over de verdeling van de "koek". De heersende visie dat het monetaire beleid alleen voor prijsstabiliteit kan zorgen, zal onhoudbaar blijken. Een terugkeer van het "gematigd Monetarisme" is nodig. In die visie doet niet alleen het monetaire beleid ertoe, maar moet het hele overheidsbeleid gericht zijn op het handhaven van prijsstabiliteit. Prikkels die "werken" benadelen ten opzichte van "vrije tijd" moeten worden weggenomen. De AOW-gerechtigde leeftijd kan (heel) geleidelijk worden verhoogd en voortaan afhankelijk worden gemaakt van de verwachte levensduur. Het traditionele Nederlandse loonmatigingbeleid komt onder druk. De ontwikkeling in de koopkracht van de minima vraagt de aandacht als de prijzen van basisgoederen en diensten als medische zorg, voedsel en energie stijgen.

Langlopende obligaties niet interessant
De relatieve prijsveranderingen als gevolg van toenemende schaarste zijn nog niet volledig verwerkt. Het risico van een hogere en minder voorspelbare inflatie is nog niet weerspiegeld in de lange rentes. Dat is slecht nieuws voor obligaties die niet aantrekkelijk zijn in een dergelijk scenario. Obligatiebeleggers doen er verstandig aan langlopende obligaties in de portefeuilles strategisch te onderwegen. Pensioenfondsen kunnen het inflatierisico bijvoorbeeld afdekken door het beleggen in inflatie-gekoppelde overheidsobligaties. Het toezicht op de pensioenfondsen moet worden gericht op de reële in plaats van de nominale dekkingsgraad, Dat maakt zichtbaarder in hoeverre de koopkracht van pensioenen is afgefinancierd. Grotere transparantie is sowieso geboden.

Ook volop kansen
Een verstandig belegger kan goed op de macro economische trendbreuk inspelen. Dit vergt een thematische benadering van de beleggingsportefeuille. Aandelenbeleggers kiezen voor beleggen in bedrijven die zich bezighouden met goederen waar de schaarste in optreedt en in bedrijven die technologie ontwikkelen om efficiënter om te gaan met die natuurlijke hulpbronnen. Deze bedrijven ontvangen extra opdrachten als gevolg van de aandacht voor klimatologische veranderingen. Gedacht kan worden aan bedrijven in de infrastructuur en in de weg en waterbouw, die o.a. waterreservoirs gaan bouwen en dijken verhogen. Wat betreft de vergrijzing zullen bedrijven actief in de gezondheidszorg en in de dienstverlening profiteren; voorts zijn de analisten van IRIS op termijn positief over bedrijven in de medische apparatuur.

Over Robeco
Robeco, opgericht in Rotterdam in 1929, biedt beleggingsproducten en -diensten voor institutionele en particuliere beleggers wereldwijd. Het beheerd vermogen bedraagt circa EUR 142 miljard (per 31 december 2006).

Het productaanbod omvat aandelen- en vastrentende beleggingen, geldmarkt- en vastgoedfondsen, en alternative investments, zoals private equity, hedgefondsen en gestructureerde producten. De verschillende strategieën worden beheerd in Rotterdam (hoofdkantoor), Parijs, Boston en New York.

Voor institutionele en zakelijke klanten heeft Robeco kantoren in Bahrein, België, Duitsland, Frankrijk, Japan, Hong Kong, Luxemburg, Polen, Spanje, de Verenigde Staten en Zwitserland. Robeco heeft een banklicentie in België, Frankrijk en Nederland, waar rechtstreeks aan particuliere klanten wordt verkocht.

Robeco heeft een belang van 100% in Transtrend in Rotterdam en in Harbor Capital Advisors in Chicago. Verder heeft Robeco belangen in SAM Group (64%) in Zürich, in Canara Robeco Investment Management (49%) in Mumbai, en in AIM (40%) in Rijmenam (België).

Robeco is onderdeel van de Rabobank Groep, wereldwijd een van de weinige particuliere banken met de hoogste kredietwaardigheidbeoordeling van Moody's en Standard & Poor's. Daarnaast heeft Rabobank de hoogste 'sustainability cluster score', een beoordeling van de mens- en milieuvriendelijkheid van een organisatie, binnen de bancaire sector.

Corporate Communicatie Robeco
Woordvoerder: Ronald Florisson
Kantoor: 010 - 224 2241
Mobiel: 06 53 83 15 86
E-mail: ronald.florisson@robeco.nl

Schaarste in overvloed

Schaarste in overvloed is de titel van een research rapport dat in opdracht van Robeco is opgesteld door IRIS, het onderzoeksbureau van Robeco/Rabobank.
Het rapport constateert dat nieuwe schaarstes prijsstijgingen tot gevolg zullen hebben en dat klimaatverandering en trendbrekende technologie doorslaggevende overwegingen behoren te zijn in het vaststellen van het beleggingsbeleid van langetermijninvesteerders in casu de pensioeninstellingen.

De analyse die hier wordt gegeven is er een die past in het formuleren van meerdere toekomstscenario's maar een die wij zien als op middellange/lange termijn als de meest realistische. Het is aan de flexibiliteit van de markt om er voor te zorgen dat de extreme elementen van deze analyse zich niet zullen voordoen. Daarmee is dit scenario een soort van 'base case'.

Energy crunch
Het Internationale Energie Agentschap werkt momenteel aan langetermijnmodellen voor het gebruik en de beschikbaarheid van fossiele brandstoffen. Huidige schattingen duiden allemaal in dezelfde richting en dat is er een van een neerwaartse aanpassing van de beschikbare toekomstige voorraad. Enerzijds door tegenvallende ontwikkeling bij het vinden van nieuwe bronnen en anderzijds door aanpassing naar boven van de vraag doordat de wereldconsumptie sterker stijgt dan verwacht. Het IAE waarschuwde eerder dit jaar al voor een "Energy crunch". Dit is wellicht symptomatisch van wat ons ook kan overkomen op andere gebieden waarop schaarste dreigt, zoals voedsel en water. Een crunch - en wij kennen dit fenomeen van de recentelijke opdroging van de interbancaire geldmarkt - is een snelle verslechtering van de aanbodzijde waardoor een harde aanpassing aan de vraagkant wordt afgedwongen. Klimaatverandering, de voortgaande groei van de wereldbevolking in niet westerse landen en de verhoging van de gemiddelde levensstandaard kunnen wel eens een gevaarlijke cocktail vormen. Vraagversnelling gaat gepaard met het interen op beschikbare voorraden. Elke schaarste lokt nieuw aanbod uit, maar er is tijd nodig om met behulp van technologie of gedragsveranderingen een nieuw evenwicht te vinden. Efficiënter omgaan met natuurlijke hulpbronnen is een belangrijk onderdeel in dat proces. Indien landen als China en India hun pro-capita deel van de natuurlijke bronnen versneld opeisen, zal dit internationaal tot een harde herverdeling van welvaart kunnen leiden, met als gevolg hernieuwde inflatie.

Kleiner deel van de welvaart in het Westen
Als de wereldkoek door factoren van schaarste van natuurlijke hulpbronnen onvoldoende meegroeit met de consumptiedruk van de bevolking en een steeds groter gedeelte van de niet-westerse bevolking aanspraak maakt op de beschikbare welvaart, zal de Westerse wereld genoegen moeten nemen met een (veel) kleiner gedeelte van die mondiale welvaart.

Dilemma voor centrale banken
De Westerse centrale banken zullen voor nieuwe uitdagingen worden gesteld bij het streven naar prijsstabiliteit. Renteverhoging is het gebruikelijke wapen om inflatie in toom te houden. Daarmee wordt de groei in de economie in eerste instantie afgeremd. Ingeval de oorzaak van de stijging van het algemene prijspunt toenemende schaarste is, kan renteverhoging leiden tot afwentelinggedrag en inflatie; voor de centrale bankiers een lastig dilemma. De westerse consument die zijn levensmiddelen in prijs ziet stijgen, zal moeilijk begrijpen dat de centrale bankiers dit probleem bestrijden door er een schepje bovenop te doen en de rente te laten stijgen. Is hogere en volatielere inflatie dan niet waarschijnlijk?

Kosten van klimaatverandering; achterstallig onderhoud
De klimaatverandering vergroot de druk om minder fossiele brandstoffen te gebruiken door introductie van CO2 belastingen. Klimaatverandering vergroot voorts de kans op misoogsten en vermindering van beschikbare landbouw arealen. Wij zullen aan onze woonomgeving en infrastructuur veel meer onderhoud moeten plegen dan ooit te voren. Bijvoorbeeld een mega deltaplan om onze gehele kustlijn te beschermen. Dit is in bedrijfseconomische termen onderhoud waar we tot nu toe geen rekening mee hebben gehouden.

Resource Independence
Schaarste maakt van Resource Independence een belangrijk thema. Het hoofd van de Italiaanse Utility Edison, Umberto Quadrino, waarschuwt dat Europa in zijn gasvoorziening in de komende 15 jaar onaanvaardbaar kwetsbaar wordt; "Europe is sleepwalking into a staggering dependency of gas". Zonder weer in de fout van het opwerpen van handelsbarrières te vervallen, is het verstandig dat Europa zich minder afhankelijk maakt van energie en voedsel van buiten. Zo blijft Europa een onafhankelijke speler op het wereldtoneel. Op energiegebied betekent dit besparing en het inzetten van alternatieve bronnen.De trend van het omzetten van landbouwgrond in natuur is daarmee over zijn hoogtepunt heen. De prijs voor landbouwgrond in Nederland zal niet meer dalen.

Nieuwe technologieën
De westerse wereld en Nederland in het bijzonder doet er verstandig aan om in te zetten op technologieën die op het thema schaarste inspelen: Clean Technology (Clean Tech). Dit is een economische maar ook een politieke en vooral ook een academische realiteit. Indien het ons lukt technologieën te ontwikkelen waarmee wij tegen aanvaardbare kosten zeewater in drinkwater omzetten, dan hebben wij nieuw goud in handen. Dat zelfde geldt voor de technologie waarmee tegen lagere kosten zonne-energie kan worden opgewekt of biodiesel kan worden gemaakt uit algen. Er zal een veelheid komen aan technische innovaties die een bijdrage kunnen leveren aan de ontstane problemen en het overheidsbeleid moet er op gericht zijn om die ontwikkeling maximaal te stimuleren. Nederland moet daar een rol in willen spelen die aansluit bij zijn eigen sterktes; vanuit de problemen waarvan het het beste gepositioneerd is voor het geven van oplossingen. Wij hebben geen andere keuze dan nu voorsorteren op de schaarstescenario's en daar nu ook vol op in te zetten.

Verstandige belegger
De financiële sector zal leidend moeten zijn in het investeren in die nieuwe technologieën om daarmee zijn klanten deel te laten nemen in de waardecreatie van morgen. In het IRIS-rapport "Schaarste in overvloed" worden de mogelijkheden voor de belegger geschetst. Deze adviezen gelden met name de langetermijnbelegger omdat niet alle hierboven omschreven effecten zich op korte termijn zullen voordoen. Macro-economische factoren zijn daarbij van groot belang; de periode van relatief lage rentes lijkt voorbij te zijn en dat houd een waarschuwing in voor onder meer langlopende obligaties. Zet op lange termijn juist in op beleggen in die goederen die onderwerp zijn van schaarstes of op economische activiteiten die daarvan in de toekomst kunnen profiteren. Beleg in die bedrijven of economische activiteiten die met hun product inspelen op de gevolgen van de klimaatsveranderingen doordat zij nieuwe kansen gaan krijgen, zoals de bouw en de infrastructuur. Beleg in opkomende markten omdat daarmee gedeeld wordt in hun successen en zorg er voor dat als zij een groter gedeelte van de welvaart opeist en ook verkrijgen, u als belegger er indirect van mee kan profiteren.

http://www.robeco.nl