Fotojournalist Ben van Meerendonk overleden
14 januari 2008
De familie maakt tot haar spijt bekend dat zondag 13 januari in zijn
woonplaats Amsterdam is overleden voormalig fotojournalist Ben van
Meerendonk (geboren 20-07-1913 in Amsterdam).
Ben van Meerendonk was als fotojournalist vooral actief in de jaren
veertig, vijftig en zestig van de vorige eeuw. Met zijn Algemeen
Hollands Fotopersbureau fotografeerde hij voor kranten als De
Waarheid, het Vrije Volk, De Tijd, Trouw, Het Parool en De Telegraaf.
Hij is mede-oprichter en jarenlang organisator van World Press Photo
en won driemaal de Zilveren Camera. In 1988 ontving hij de Gouden
Speld, het ereteken van de stad Amsterdam.
Van Meerendonk had een brede opdrachtenportefeuille en was
gespecialiseerd in het gewone, alledaagse nieuws en in het Koninklijk
Huis. Hij maakte onderscheidende reportages van prominente
Nederlanders in de huiselijke sfeer, zoals Willy Alberti aan de afwas
en een zieke Godfried Bomans in streepjespyama te bed. Daarnaast trad
een toenemende schare internationale muziek- en filmsterren voor zijn
camera, waaronder Jayne Mansfield en Gina Lollobrigida.
De (geweigerde) foto van Jayne Mansfield bovenop de redactietafel van
De Telegraaf (1957) is een van de bekendste foto's uit zijn oeuvre,
dat bovenal een treffend beeld geeft van Nederland tijdens de jaren
van wederopbouw en groeiende welvaart.
Van Meerendonk is geboren op 20 juli 1913 in Amsterdam. Hij begon zijn
carrière als vijftienjarige dweil- en 'loopjongen met tramabonnement'
in dienst van de Vereenigde Fotobureaux, destijds met Polygoon het
grootste fotopersbureau van Nederland. Kort voor de oorlog werd hij
vennoot van vriend en collega Sem Presser in diens Algemeen
Nederlandsch Foto Persbureau. Na de Tweede Wereldoorlog richtte hij
zijn eigen fotopersbureau op: het Algemeen Hollands Fotopersbureau
(AHF).
Eerste opdrachtgever van het AHF is 'volksdagblad' De Waarheid, al
spoedig voor een breed scala aan andere kranten. Een van zijn meest
gepubliceerde foto's is die van Jayne Mansfield op de burelen van De
Telegraaf aan de Nieuwezijds Voorburgwal in Amsterdam. De foto van een
wulpse Mansfield bovenop een tafel met rokende en typende redacteuren
omgeven door een chaos van papier werd in 1957 niet door opdrachtgever
De Telegraaf gepubliceerd. De verontwaardigde hoofdredacteur scheurde
de afdruk aan snippers, omdat die 'een volstrekt verkeerde indruk van
De Telegraaf zou kunnen wekken.'
Een andere veelgepubliceerde foto is die van een Turks gezin in de 1e
Atjehstraat in Amsterdam-Oost uit 1953. Nogal eens wordt de foto
verkeerd geïnterpreteerd - de afgebeelde familie hoort niet bij de
groep gastarbeiders die begin jaren '60 naar Nederland zou komen, maar
betreft een bezoekende ambtenaar van het Turkse Ministerie van
Onderwijs.
Van Meerendonk laat een oeuvre na van 70.000 negatieven, gemaakt in
opdracht van kranten en particulieren. De negatieven bevinden zich in
de collectie van het Internationaal Instituut voor Sociale
Geschiedenis (IISG) en worden geregeld gebruikt voor publicaties en
tentoonstellingen waaronder het zeer succesvolle Knus, Nederland in de
jaren '50, in het Noordbrabants Museum in Den Bosch.
In 2006 werd de Ben van Meerendonkstraat onthuld, in de fotografen- en
cineastenbuurt van IJburg, een tamelijk unieke gebeurtenis aangezien
het een stilzwijgende afspraak is om alleen de doden te vernoemen.
Stadsdeel Zeeburg verkeerde dan ook in de veronderstelling dat Van
Meerendonk al was overleden. Ondanks dat hij nog in leven bleek, koos
het Stadsdeel ervoor de straatnaam te handhaven. Vol trots nam Van
Meerendonk in november 2007 zijn eigen straat in ogenschouw.
Van Meerendonk is 94 jaar geworden. De crematie vindt plaats
op donderdag 17 januari 2008 om 15:30 uur bij De Nieuwe Ooster,
Kruislaan 126 te Amsterdam.
Stadsdeel Zeeburg