Betere diagnose van Cutane leishmaniasis dankzij nieuwe technieken
14 januari 2008
Onderzoeker Wendy van der Meide heeft nieuwe technieken ontwikkeld en
geëvalueerd voor een betere diagnose en monitoring van de behandeling
van cutane leishmaniasis. Het is van belang om zo nauwkeurig mogelijk
het aantal parasieten in een huidlaesie vast te stellen voor, tijdens
en na behandeling om serieuze lichamelijke gevolgen te voorkomen. Van
der Meide promoveert op 25 januari aan de Universiteit van Amsterdam.
Cutane leishmaniasis (CL) is geen dodelijke ziekte, maar kan ernstige
gevolgen hebben voor de patiënt. Om dit te voorkomen zijn een snelle
en nauwkeurige diagnose en behandeling vereist. De behandeling wordt
gebaseerd op klinische criteria. Daarom zou het van belang kunnen zijn
om zo nauwkeurig mogelijk het aantal parasieten in een huidlaesie vast
te stellen voor, tijdens en na behandeling om de uitkomst van
behandeling in te schatten.
Van der Meide ontwikkelde en evalueerde een techniek voor detectie en
quantificatie van Leishmania-parasieten. De zogeheten
QT-NASBA-techniek, gebaseerd op herkenning van nucleïnezuren van de
parasiet, bleek een sensitief en specifiek instrument te zijn voor het
monitoren van behandelingen. Het instrument kan ook bijdragen aan het
voorspellen van de klinische uitkomst. Hoewel de QT-NASBA erg gevoelig
was, bleek een andere techniek de zogenaamde 'real-time Reverse
Transcriptase PCR' geschikter, vanwege grotere tijdsefficiëntie en
lagere kosten. In de praktijk zullen deze beide technieken in
ontwikkelingslanden niet snel worden ingezet. Daarom werden ook
verschillende antigenen vergeleken in een serologische test (ELISA)
voor gebruik in Brazilië en Suriname, waar de ziekte vooral door de
Leishmania guyanensis wordt veroorzaakt. Het gebruik van antigeen van
deze soort Leishmania verbeterde de serologische test aanzienlijk in
vergelijking met antigenen van andere soorten. Deze resultaten kunnen
van groot belang zijn om de effectiviteit van serologische testen voor
de diagnostiek van CL te verbeteren.
Een deel van het onderzoek werd uitgevoerd in Suriname. De mate waarin
de voorgeschreven behandeling volledig werd uitgevoerd bleek niet hoog
te zijn; de helft van de CL-patiënten ontving de volledige
behandeling. Bovendien leken minder patiënten te genezen dan voorheen
werd geobserveerd. Om deze redenen is een korter en efficiënter
behandelingschema aanbevolen om de toepassing en de effectiviteit van
de behandeling te verbeteren. Bovendien werd aangetoond dat er niet
één maar drie verschillende Leishmania soorten in Suriname humane
infectie kunnen veroorzaken.
Parasieten
Leishmaniasis is een infectieziekte die veroorzaakt wordt door
eencellige parasieten die worden overgedragen door zandvliegen. De
ziekte komt voor in tropische gebieden in Afrika, Azië en Amerika,
maar ook in landen rond de Middellandse Zee en het Midden Oosten.
Wereldwijd is er een duidelijke en verontrustende toename in het
aantal patiënten met CL. CL leidt tot een enkele of meerdere
huidzweren, en bij L. guyanensis regelmatig tot verspreiding in de
lymfbanen. De zweren kunnen in de loop van maanden of jaren spontaan
verdwijnen, maar wel ernstige littekens achterlaten. Sommige CL-vormen
kunnen uitbreiden naar slijmvliezen. Dit kan leiden tot ernstige
aantasting van het neuskraakbeen en de mond.
Op donderdag 24 januari zal een symposium worden georganiseerd door
het Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT) en het Academisch
Medisch Centrum (AMC) over Cutane leishmaniasis. Voor meer informatie
en het programma zie: www.parasitologie.nl.
..............................
Noot voor de redactie,
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek