Ingezonden persbericht
PERSBERICHT
Hooghalen, 15 januari 2008
Herdenking ontruiming Apeldoornsche Bosch, 65 jaar na dato
Claartje, Remi, Lina, Betsy, Ginette, Sal en Geertje. Nauwelijks twintig jaar waren ze, de jongeren die tijdens de Tweede Wereldoorlog een veilig onderkomen dachten te vinden door te gaan werken in de joods psychiatrische inrichting Het Apeldoornsche Bosch.
Hun toevluchtsoord bleek een val. De ontruiming van het Apeldoornsche Bosch in de nacht van 21 op 22 januari 1943 plaatste hen voor een onmogelijke keuze: vluchten of bij de patiënten blijven. Vijfenzestig jaar later verdiepen leerlingen van Apeldoornse scholen zich in de levensverhalen van de jonge mensen van toen.
De leerlingen van nu en de verhalen van vroeger spelen een centrale rol bij de herdenking, precies 65 jaar na de ontruiming. Het herdenkingsprogramma vindt plaats op maandag 21 januari om 14.00 uur in de Prinsenhofschool in Apeldoorn. Aansluitend spreekt rabbijn J.S. Jacobs bij het Monument Apeldoornsche Bosch een gebed uit en vindt de kranslegging plaats.
Ø De leerlingen van de school voor Speciaal Basisonderwijs De Prinsenhofschool interviewen tijdens het herdenkingsprogramma een van de overlevenden, de heer Salomon van Son, die de avond voor de ontruiming uit Het Apeldoornsche Bosch wist te ontkomen.
Ø Leerlingen van de Koninklijke Scholengemeenschap uit Apeldoorn maken door middel van persoonlijke gedichten en teksten hun betrokkenheid kenbaar.
Ø Leerlingen van het Veluws College vertellen over de weggevoerde broeder en verpleegsters. In de geschiedenislessen namen zij deel aan het project De Oorlog dichtbij huis, georganiseerd door het Herinneringscentrum Kamp Westerbork. In groepjes spraken zij met ooggetuigen en deden onderzoek in archieven en hebben daarbij unieke bronnen opgespoord: foto's, brieven, tekeningen, maar ook een afscheidsbrief geschreven op de dag van de ontruiming.
De brieven en verhalen van slachtoffers en overlevenden vormen de rode draad van de herdenking.
Vijfenzestig jaar na dato vindt het Comité Herdenking Apeldoornsche Bosch het belangrijk dat juist jongeren een bijdrage leveren aan de plechtigheid.
De joods psychiatrische inrichting Het Apeldoornsche Bosch leek tijdens de beginjaren van de bezetting een 'veilige haven'. Na het gedwongen ontslag van het niet-joodse personeel kwamen jonge mensen uit het hele land naar Apeldoorn.
Ver weg van razzia's en oproepen voor tewerkstelling. Als leerling-verpleegsters zonder enige ervaring of opleiding deden zij hun uiterste best om de patiënten te verzorgen.
Eind 1942 nam de dreiging toe. De directie had aanwijzingen dat een ontruiming op handen zou kunnen zijn. Op 20 januari 1943 was er geen twijfel meer mogelijk. De joodse ordedienst uit Westerbork arriveerde in Het Apeldoornsche Bosch. Zij waren de voorhoede van de troepen die de volgende dag de inrichting zouden leeghalen. Veertig goederenwagons stonden klaar op het station van Apeldoorn voor het transport van patiënten en verpleegsters.
De verplegers stonden voor een onmogelijk dilemma. Wat te doen? Vluchten of blijven?
Ongeveer 150 verpleegsters en broeders en 80 patiënten slaagden erin te vluchten. Bijna 1.300 patiënten, waaronder de kinderen uit het tehuis voor zwakbegaafde en moeilijk lerende kinderen Paedagogium Achisomog, en 50 verpleegkundigen werden de volgende dag vanuit Apeldoorn op transport gesteld naar Auschwitz. Niemand van hen overleefde. Het overige personeel werd doorgevoerd naar kamp Westerbork, 14 van hen overleefden de kampen.
Vanaf 26 januari tot eind mei 2008 is in het Herinneringscentrum Kamp Westerbork een tentoonstelling te zien over Het Apeldoornsche Bosch, met daarin unieke brieven en persoonlijke verhalen. Op de website www.apeldoornschebosch.nl zijn vanaf 21 januari de door de leerlingen van het Veluws College verzamelde verhalen en herinneringen te lezen. Ook is hierop een door de leerlingen gemaakte film over Het Apeldoornsche Bosch te zien.