Nepal: vrijwilligsters redden levens 16 januari 2008 - De 43-jarige Nanda Kumari loopt energiek door de heuvels, omhoog langs rijpende maïs. Af en toe ontwijkt ze wat buffels op het smalle pad. Ze is op weg naar het huis van Sarita.

Nanda geeft advies aan vrouwen die borstvoeding geven en deelt aan hen ijzertabletten uit. Foto: Unicef Nepal
Nanda geeft advies aan vrouwen die borstvoeding geven en deelt aan hen ijzertabletten uit. Foto: Unicef Nepal

Op de plaats van bestemming krijgt ze het soort welkom dat normaal gesproken alleen is weggelegd voor een lokale politicus of een ver familielid. De beste stoel in het huis is voor haar gereserveerd en ze krijgt meteen thee aangeboden.

Ruim 48.000 vrijwilligsters Nanda is dan ook een van de Female Community Health Volunteers (FCHV's). In heel Nepal zijn er ruim 48.000 van deze vrijwilligsters actief, die kinderen die bijvoorbeeld aan longontsteking of diarree lijden medische zorg geven en ouders adviseren over hoe ze hun kinderen tegen ziektes kunnen beschermen. Ook de dochter van Sarita, de 19 maanden oude Sanju, is ziek. Ze hoest veel en haar ouders zijn bang dat ze longontsteking heeft. In Nepal zijn longontsteking en andere acute infecties aan de luchtwegen belangrijke doodsoorzaken bij kinderen onder de vijf jaar. Elk jaar overlijden hieraan circa 11.900 kinderen.

Opgelucht
Nanda pakt een simpel klokje uit haar tas en legt een vinger op de buik van Sanju. Ze concentreert zich, terwijl de seconden wegtikken. Dan kijkt ze glimlachend op. "Je dochter heeft geen longontsteking hoor," zegt ze tegen Sarita die daarna zichtbaar opgelucht kijkt. Nanda legt uit hoe ze tot deze diagnose is gekomen. "Ik tel het aantal keren dat een kind binnen een minuut ademhaalt. Zijn het er meer dan vijftig, dan heeft het longontsteking."

Nanda neemt afscheid van Sarita en haar dochter. Het meisje heeft gelukkig geen longontsteking. Foto: Unicef Nepal Nanda neemt afscheid van Sarita en haar dochter. Het meisje heeft gelukkig geen longontsteking. Foto: Unicef Nepal

Ruggengraat

Het FCHV-programma bestaat sinds 1988 en is opgezet door de Nepalese overheid. Unicef en andere hulporganisaties steunen het programma. Doel is om de kwaliteit en beschikbaarheid van de primaire gezondheidszorg op het platteland van Nepal te verbeteren. De vrijwilligsters, net als Nanda vaak ongeletterde moeders, vormen de ruggengraat van het programma: zij mobiliseren gemeenschappen als er vaccinatiecampagnes op touw worden gezet, delen poliovaccins, vitamine A en ontwormingstabletten uit, adviseren over zwangerschappen, geven ijzertabletten aan aanstaande moeders en zorgen voor anticonceptiemiddelen. Ook behandelen ze kinderen met diarree, een ziekte die onbehandeld dodelijk kan zijn.

In Nepal, waar mensen uren of soms dagen moeten lopen om bij een dokter te komen, is de hulp van de FCHV's letterlijk van levensbelang. Daarom heeft de regering van Nepal 1 oktober tot 'FCHV-dag' uitgeroepen en komt er dit jaar zelfs een speciale postzegel uit die aan Nanda en al haar collega's is gewijd.