Gemeente Harlingen
Financiële positie van Harlingen en de sturingsmogelijkheden van de
raad doorgelicht
17-1-2008
De gemeenteraad van Harlingen heeft in oktober 2007 aan het Centrum
voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO) de
opdracht gegeven onderzoek te doen naar de financiële positie van de
gemeente Harlingen. Dit naar aanleiding van Quick Scan van de
Rekenkamercommissie Harlingen over de saldi en reserves van de
gemeente.
Aanleiding om deze quickscan uit te voeren was de observatie dat de
jaarrekening van de gemeente in de afgelopen jaren steeds een
overschot vertoonde. De rekenkamercommissie trok hieruit de conclusie
dat er te voorzichtig wordt begroot. Dit zou leiden tot een
voortdurende toename van de reserves tot ongewenst hoog niveau. Het
rapport van de rekenkamercommissie is beknopt en roept vragen op.
Daarom is COELO gevraagd een diepgaander onderzoek te doen naar de
stand van de reserves en voorzieningen en of de raad met de huidige
begrotings- en rekeningssystematiek in voldoende mate kan sturen en
controleren. Het rapport werd woensdagavond 16 januari door prof. mr.
J.W.M Engels, voorzitter van de Begeleidingscommissie, aangeboden aan
de raad. Het rapport zal binnenkort op de agenda van de raad
verschijnen.
De hoofdconclusie van het onderzoeksbureau Coelo is dat de financiële
overschotten die de laatste vijf jaar optraden niet het gevolg zijn
van meevallers die in de begroting hadden moeten worden opgenomen. Aan
de andere kant vinden ze het eigen vermogen van de gemeente wel groter
dan strikt noodzakelijk. De raad beschikt over aanzienlijke sturings-
en controlemogelijkheden, maar kan die mogelijkheden nog wel
versterken, onder meer door begrotingsprogramma's te formuleren die
aansluiten bij de beleidsterreinen waarop de raad wil sturen. Dit
geeft de raad meer greep op de begroting.
De meevallers in de jaarrekeningen waren niet van structurele aard,
hoewel een aantal soorten in de verschillende jaren optraden. Te
denken valt aan baten en lasten die door derden worden veroorzaakt. De
gemeente beschikt niet over betere informatie en moet dus afgaan op
die gegevens. Als voorbeeld noemt Coelo de uitgaven met betrekking tot
inkomensuitkeringen en de WVG die beiden door het intergemeentelijke
samenwerkingsverband Dienst Sociale Zaken en werkgelegenheid Noardwest
Fryslân worden geraamd. Ook mag de gemeente in de begroting niet
vooruitlopen op toekomstige positieve resultaten, zoals die met name
voorkomen bij het grondbedrijf en op de verkoop van panden.
Ten aanzien van de reserves en de voorzieningen concludeert Coelo dat
er sprake is van een helder, samenhangend en inzichtelijk beleid. Wat
echter ontbreekt is een volledig overzicht van de aard en
bestaansreden van iedere reserve, een toelichting op de toevoegingen
en onttrekkingen. Coelo doet bovendien de aanbeveling om de voeding
van de Algemene investeringsreserve (circa 8,5 miljoen euro) te
beperken. De algemene investeringsreserve is een goede plaats om de
overschotten te stallen, echter in Harlingen vloeit ook de bespaarde
rente naar deze reserve. In 2008 gaat het om 1,8 miljoen euro. Dit
komt omdat de gemeente bijna alle investeringen zelf financiert, en
dus haar eigen bank is. Coelo adviseert om niet langer een groot deel
van dit geld in de algemene reserve te stoppen, maar om incidentele
uitgaven op de begroting te bekostigen, of om lagere belastingen
mogelijk te maken. Verder raden zij aan het automatisme te doorbreken
dat investeringen zoveel mogelijk uit reserves worden gefinancierd. De
raad zou moeten nadenken over richtlijnen op dit terrein.
Coelo adviseert ook om de algemene dekkingsreserve af te bouwen.
Afbouwen van deze reserve betekent echter het wegvallen van de
renteopbrengst, en dus uiteindelijk een belastingverhoging (of
bezuiniging).
Ten slotte valt Coelo op dat een aantal van de stukken die er volgens
de Financiële verordening zouden moeten zijn nog niet allemaal
beschikbaar zijn. Enerzijds kan de gemeente de ontbrekende stukken
alsnog opstellen, anderzijds kan zij zich afvragen of elk van de
ontbrekende stukken daadwerkelijk noodzakelijk of gewenst is. In dat
geval moet de verordening worden aangepast.
Download hier het hele rapport
Relevante dossier
Wethouder Piet Waaijer opgestapt
Quickscan rekeningsaldi van de Rekenkamercommissie
openbaar
Raad Harlingen geeft zelf opdracht voor
onafhankelijk vervolgonderzoek rekeningsaldi
Extra raadsvergadering over vacature wethouder
Raad op zoek naar wethouder van buiten de
gemeenteraad
Harlinger Rekenkamercommissie neemt ontslag
Alle gerelateerde nieuwsberichten Alle gerelateerde nieuwsberichten