Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
MINISTERIE VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP
Nr. WJZ/2008/450 (1744)
(Hoofd) Afdeling
DIRECTIE WETGEVING
EN JURIDISCHE ZAKEN
Nader rapport voorstel van wet tot wijziging Den Haag, 18 januari 2008
van diverse onderwijswetten in verband
met het door de scholen om niet ter
beschikking stellen van lesmateriaal aan de
leerlingen in het voortgezet onderwijs
Blijkens de mededeling van de Directeur van Uw kabinet van 19 november 2007, nr.
07.003779, machtigde Uwe Majesteit de Raad van State zijn advies inzake het
bovenvermelde voorstel van wet rechtstreeks aan mij te doen toekomen.
Dit advies, gedateerd 14 december 2007, nr. W05.07.0428/I, bied ik U hierbij aan.
In dit nader rapport wordt de indeling van het advies van de Raad van State gevolgd.
1. Doel en middelen
1a. Verlaging schoolkosten
Uit de opmerkingen van de Raad van State maak ik in het algemeen op dat hij dit
wetsvoorstel met inkomenspolitieke doelstellingen verbindt. Met het wetsvoorstel wordt
gestreefd naar ontlasting van alle ouders met kinderen die onderwijs volgen op bekostigde
scholen voor voortgezet onderwijs. Deze gezinnen hebben te maken met forse kostenposten
die door het wetsvoorstel deels worden verminderd. Het is de bedoeling van de regering om
de gezinnen die zich in deze situatie bevinden, ongeacht de inkomenspositie, te ontlasten. De
tweede doelstelling van het wetsvoorstel is het bevorderen van een betere werking van de
schoolboekenmarkt. Beide doelstellingen van de maatregel zijn terug te vinden in de gekozen
financiering van de maatregel. Het gratis maken van schoolboeken/lesmateriaal wordt
namelijk niet alleen uit de onderwijsenveloppe betaald, maar ook uit de extra middelen die
het kabinet voor verbetering van de koopkracht en lastenvermindering ter beschikking heeft
gesteld.
8
93 AAN DE KONINGIN
OCW 10
De regering kiest in dit kader niet voor een fijnmazige inkomenspolitieke benadering, maar
wil met het in de toekomst gratis ter beschikking stellen van schoolboeken aan ouders/
leerlingen de lijn doortrekken die met de afschaffing van het lesgeld is ingezet. Daarnaast is
er sprake van een vermindering van de omvang van inkomensafhankelijke regelingen en
daarmee van de zogenaamde marginale wig. Dit heeft een gunstig effect op het functioneren
van de arbeidsmarkt.
Er zijn ook effecten voor ouders die in de huidige situatie aanspraak (kunnen) maken op een
vergoeding in het kader van de Wet tegemoetkoming onderwijsbijdrage en schoolkosten
(WTOS). Hierop wordt onder punt 1b nader ingegaan.
Ouders, vooral ouders met een middeninkomen, hebben de afgelopen jaren dringend
aandacht gevraagd voor de stijgende schoolkosten en met name de stijgende kosten voor
schoolboeken. Ook het parlement heeft herhaaldelijk aandacht gevraagd voor dit probleem.
De schoolboeken maken circa 40 45% van de totale schoolkosten uit. Pricewaterhouse-
Coopers heeft in haar rapport van 15 december 2005 geconstateerd dat de kosten van
schoolboeken in de periode 2000 2005 met ruim 35% zijn gestegen, terwijl het
besteedbaar inkomen van een twee-oudergezin met kinderen gedurende deze periode met
ruim 18% toenam.1 Ook in de periode hierna zijn de kosten van schoolboeken aanzienlijk
méér gestegen dan de inflatie. Volgens de Schoolkostenmonitor 2006 2007 zijn de kosten
van de schoolboeken, gecorrigeerd voor inflatie, in de onderbouw van vmbo, havo en vwo
met respectievelijk 5, 7 en 12% gestegen en in de bovenbouw van vmbo, havo en vwo met
respectievelijk 21, 12 en 8%.2
Het beleid is er, zoals in de memorie van toelichting is aangegeven, de afgelopen jaren op
gericht geweest de kosten voor ouders beheersbaar te houden door scholen aan te spreken
op hun verantwoordelijkheid en door het bieden van transparantie. Het ouderdeel van de
medezeggenschapsraad heeft instemmingsrecht over de financiële bijdragen die door de
school van ouders worden gevraagd. Daarnaast is de vaste boekenprijs voor schoolboeken in
2005 afgeschaft, waardoor meer prijsconcurrentie mogelijk is geworden, en is een gedrags-
code voor de schoolkosten ingevoerd. Een belangrijk probleem dat door deze maatregelen
niet werd opgelost, is dat er volgens de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) `sprake is
van een aanbodgestuurde markt met als belangrijkste kenmerk het gebrek aan prijsprikkels.
Dit leidt tot een vorm van marktfalen en kan worden aangemerkt als de belangrijkste oorzaak
van de bovengemiddelde stijging van de schoolboekenprijzen in de afgelopen jaren'.3 In de
huidige situatie is de betaler (= ouder) niet de bepaler (= school). Door dit wetsvoorstel gaan
scholen het lesmateriaal betalen, waardoor het budget van de ouders wordt ontzien en
tevens wordt bereikt dat degene die bepaalt ook betaalt, waardoor een betere prijs-kwaliteit-
verhouding kan worden bereikt. Bovendien staan scholen als blok sterker tegenover de
1 PWC Rapport 15/12/05: Analyse van de Gebruikskosten van Schoolboeken in het Voortgezet
Onderwijs 2000 2005
2 Kamerstukken II 2006/07, 30 800 VIII, nr. 142
3 Schoolboekenscan 2006, Nederlandse Mededingingsautoriteit, November 2006
---
uitgeverijen dan de individuele ouders, zodat er meer countervailing power van de vraagzijde
van de markt uitgaat richting de aanbodzijde van de markt. De NMa heeft om deze reden
onderschreven dat de invoering van gratis schoolboeken een positieve invloed heeft op de
marktwerking in deze branche.
Ik kan de Raad dan ook niet volgen in zijn oordeel dat het wetsvoorstel onvoldoende aantoont
welk probleem het wetsvoorstel beoogt op te lossen. Wel heb ik in dit onderdeel van het
advies aanleiding gevonden de memorie van toelichting aan te vullen.
1b. De keuze voor een generieke maatregel
Zoals de Raad ook aangeeft, heeft de maatregel een direct inkomenseffect voor degenen die
gezien de hoogte van hun inkomen niet van de WTOS kunnen profiteren. Daarbij is vooral
gedacht aan de middeninkomens die (net) niet of slechts gedeeltelijk voor een tegemoet-
koming op grond van de WTOS in aanmerking komen. Het betreft ouders met een inkomen
vanaf circa 32.000 euro. Anders dan de Raad meent, moet echter ook het indirecte effect van
de maatregel voor de lagere inkomens niet worden onderschat. De WTOS is slechts
gemiddeld kostendekkend; in veel gevallen moeten ouders zelf geld voor schoolkosten
bijleggen.
De Raad gaat in dit onderdeel van het advies alleen in op de inkomenspolitieke kant. Aan de
maatregel is ook een aspect verbonden dat op de bestedingskant ziet. De WTOS kent
namelijk geen bestedingsplicht, waardoor in de huidige situatie het risico aanwezig is dat
ouders de ontvangen middelen aan andere doelen besteden dan aan schoolboeken. Met name
de wethouders van de grote steden hebben op deze problematiek gewezen, die zich daar in de
praktijk heeft voorgedaan. Daarnaast is het een bekend probleem dat een groot deel van de
ouders (ca. 37%)4 de mogelijkheden van de WTOS niet benut. Dit betekent dus dat een
aanzienlijk deel van de gezinnen met een lager inkomen die nu geen gebruik maken van de
WTOS ook van het voorstel profiteert. Beide problemen worden met dit voorstel opgelost.
1c. Prioriteiten in het onderwijs
Bij de totstandkoming van dit voorstel is de regering niet over één nacht ijs gegaan. De
Tweede Kamer heeft aangedrongen op een plan van aanpak over het afschaffen van de
kosten van schoolboeken voor ouders in het voortgezet onderwijs. Dit plan van aanpak is op 4
december 2006 aan de Tweede Kamer toegezonden.5 Vervolgens is in het Coalitieakkoord
van dit kabinet het voorstel opgenomen om de schoolboeken voor ouders/ leerlingen gratis te
maken en door de scholen te laten verstrekken en is dit voorstel eveneens opgenomen in het
Beleidsprogramma van het kabinet Balkenende IV "Samen werken samen leven"6. Voor het
overgrote deel (ongeveer 2/3 deel) vindt de financiering van het voorstel plaats buiten de
enveloppe onderwijs. Oorspronkelijk was in dat Beleidsprogramma invoering per 1 augustus
4 SCP-rapport "Geld op de plank. Niet-gebruik van inkomensvoorzieningen"; d.d. 5 juni 2007,
pag. 78
5 Kamerstukken II 2006/07, 30 800 VIII, nr. 78
6 Kamerstukken II 2006/07, 31 070, nr. 1
---
2009 voorgesteld. De Tweede Kamer heeft in juni 2007 aangedrongen op versnelde invoering
per 1 augustus 2008.7 De extra middelen die hiervoor nodig zijn, komen gedeeltelijk ten laste
van de algemene middelen, als gevolg van het aannemen van de motie Van Geel8. Het
voorstel heeft dus een lange voorgeschiedenis (die begonnen is met de intentie om de
stijgende schoolkosten voor ouders beter beheersbaar te maken) en is de resultante van
zorgvuldige afweging en prioritering, die ook in de financiering tot uitdrukking komt. De
voorgeschiedenis is in de memorie van toelichting ter sprake gebracht. Naar mijn mening -
en in dit opzicht ben ik het niet met de Raad eens - dient in de toelichting van het wets-
voorstel niet uiteen te worden gezet welke prioriteit het voorstel heeft, afgezet tegen andere
dringende behoeften in het onderwijs. Vanzelfsprekend dienen dergelijke afwegingen te
worden gemaakt doch daarvoor zijn andere kaders. In het kader van de begroting van het
departement van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap worden alle beleidsterreinen, beleids-
thema's en beleidsprioriteiten in een totaalkader gepresenteerd en vinden, in samenspraak
tussen regering en Parlement, de uiteindelijke afwegingen plaats. Ook bij de jaarlijkse
algemene politieke beschouwingen is er volop gelegenheid over de volle breedte van de
begrotingsmiddelen te discussiëren en een keuze te maken waar de middelen aan worden
besteed. De door de Raad bedoelde afwegingen vinden hier departementoverstijgend en
zorgvuldig plaats.
Afsluitend hecht ik eraan afstand te nemen van de kwalificatie "vrijgevigheid" die de Raad aan
het voorstel koppelt. Ik meen dat daardoor geen recht wordt gedaan aan de situatie van
ouders met kinderen op het voortgezet onderwijs, waarvoor de regering bewust een
financiële verbetering beoogt te bewerkstelligen die zeker gerechtvaardigd is.
1d. Marktwerking
De Raad van State besteedt in zijn advies onder 1.d. ook aandacht aan de marktwerking. De
Raad vermeldt de specifieke kenmerken van de huidige schoolboekenmarkt en bevestigt dat
het onderhavige wetsvoorstel door de beïnvloeding van de vraagzijde een gunstig effect zal
hebben op de schoolboekenprijs. De Raad betwijfelt of dit effect groot kan zijn, gezien de
bijzondere kenmerken van de schoolboekenmarkt.
Ik ben van mening dat de marktkenmerken in de toekomst als gevolg van dit wetsvoorstel
substantieel zullen wijzigen, en wel in drieërlei opzicht. In de eerste plaats krijgen de
bepalers aan de vraagzijde (de scholen) - zoals de Raad van State ook aangeeft - een
uitdrukkelijk belang juist bij de prijs van die boeken, en zal die prijs dus ook voor de
aanbieders een meer relevante factor bij de keuzen voor ontwikkeling, productie en
distributie worden. Scholen krijgen namelijk een prikkel om een goede afweging te maken
tussen de prijs-kwaliteitverhouding van verschillende soorten lesmateriaal. In die zin brengt
het voorstel een institutionele verbetering van de boekenmarkt met zich mee. In de tweede
plaats wordt het toegenomen financieel belang van de bepalers aan de vraagzijde
gecombineerd met het feit dat zij zich veel meer direct actief op de markt zullen begeven
door het wegvallen van de intermediërende boekenfondsen of ouders. Docenten,
vakgroepen, schoolleiders en schoolbesturen, betrokkenen bij interne boekenfondsen en
7 Kamerstukken II 2006/07, 31 070, nr. 13
8 Kamerstukken II 2006/07, 31 200, nr. 16 en Kamerstukken II 2007/08, 31 200, nr. 41
---
ouders verenigen zich als het ware tot één vragende partij. Daardoor zal de vraagzijde zich
meer deskundig, meer geconcentreerd en meer gemotiveerd (op een goede prijs-
kwaliteitverhouding) en dus met meer marktmacht manifesteren ten opzichte van uitgevers
en distributeurs (en externe boekenfondsen). De vraagzijde zal zich sterker ten opzichte van
de aanbodzijde kunnen opstellen. In de derde plaats wordt in het verlengde van het eerste
punt voor de vraagzijde een alternatieve invulling van het bestedingsgeheel mogelijk. In
plaats van het daarvoor nu beschikbare geld geheel te besteden aan boeken c.a. kunnen
scholen, indien zij dit wenselijk en efficiënt achten, ook deels kiezen voor een andere (meer
doelmatige) inzet van die middelen. Uiteraard blijft daarbij kwalitatief goed onderwijs met
alle bijkomende voorwaarden het uitgangspunt. Als inderdaad mede door de traditionele
vormgeving van de boekenkeuze en de institutionele inrichting van de boekenmarkt er veel
geld voor boeken werd uitgegeven, dan is hierin voordeel gelegen. Omdat de scholen de
beschikking krijgen over het hoge oude bedrag dat nu met schoolboeken is gemoeid, is de
uitdaging voor hen gelegen in het vinden van een meer optimale toedeling van het budget
door bijvoorbeeld ook te investeren in de eigen ontwikkeling van optimale lesmethoden met
bijhorende boekenkeuze, en in het realiseren van een sterke positie op de boekenmarkt.
Daarom ben ik, anders dan de Raad, van mening dat - zij het op termijn - niet alleen een
daling van de boekenprijs zal optreden, maar ook dat de gemiddelde boekenprijsstijging op
den duur minder naar boven zal afwijken van de algemene prijsstijging dan in de laatste
jaren het geval was. Bovendien kan dus uit deze constellatie - op termijn - door de verbeterde
prikkelwerking op de markt enige financiële ruimte voor de scholen resulteren.
De constatering van de Raad dat een gevolg van deze maatregel is dat de overheid een
verantwoordelijkheid neemt waarop zij kan worden aangesproken, is op zichzelf juist. Ik zie
daarin evenwel geen reden om deze maatregel niet te nemen. Daarvoor zijn immers goede
argumenten aangevoerd.
1e. Conclusie
Aan de hand van de vorige vier onderwerpen waarover de Raad adviseert, heb ik het voorstel
opnieuw op zijn merites bezien. Ik ben van oordeel dat ik de noodzaak tot overheidsingrijpen
adequaat heb beargumenteerd. Aan het voorstel ligt bewust mede ten grondslag het
voornemen van de regering om voor alle ouders van leerlingen in het voortgezet onderwijs te
streven naar een aanmerkelijke verlaging van de kosten die verbonden zijn aan het volgen
van dat onderwijs. Dat het voorstel geen directe bijdrage levert aan de kwaliteit van het
onderwijs, is op zichzelf juist. Dit neemt niet weg dat het voorstel een institutionele
verbetering van de boekenmarkt met zich meebrengt die (op termijn) tot een kwalitatief
betere inzet van middelen kan leiden. Scholen krijgen zelf een groter belang bij een goede
afweging ten aanzien van de verschillende kostenposten binnen het onderwijs en kunnen ook
voor innovatieve alternatieve invullingen van te gebruiken lesmateriaal kiezen. Op de
opmerkingen van de Raad over de (budgettaire) prioriteitstelling en de marktwerking ben ik
apart ingegaan. Door het onderhavige voorstel levert de regering een bijdrage aan de
geleidelijke invoering van kosteloos onderwijs, zoals die voor het "secundair onderwijs" is
voorzien in artikel 13, tweede lid, onder b, van het Internationaal Verdrag inzake
Economische, Sociale en Culturele rechten van 16 december 1966 ( Trb. 1969, 100, herziene
versie Trb. 1978, 178). Als gevolg van het wetsvoorstel zal niet langer sprake zijn van een
---
bevoegdheid van de scholen en een verplichting van de ouders met waar nodig specifieke
financiële ondersteuning. De school wordt in staat gesteld de keuze van de schoolboeken,
één aspect van kwalitatief goed onderwijs, te regelen in overeenstemming met alle andere
aspecten. Daardoor kan de afweging ter zake door de meest gerede partij in een faire
verhouding tot de aanbieders in de juiste context worden gemaakt, en nemen ook de
administratieve lasten voor ouders en leerlingen af.
Ik verbind dan ook aan het voorgaande de conclusie dat op goede gronden de indiening van
het wetsvoorstel kan worden bevorderd.
2. Effecten van de keuze
2a. Differentiatie
Het bedrag wordt niet gedifferentieerd naar schoolsoort of leerjaar en wordt toegevoegd aan
de lumpsumbekostiging. De VO-raad en de Nederlandse Boekverkopersbond hebben naar
aanleiding van het plan van aanpak destijds voor differentiatie gepleit. Uit een peiling binnen
een klankbordgroep van VO-scholen door de VO-raad bleek dat de mening over differentiatie
divers is. Uit nader onderzoek van Van Dijk Educatie (aangesloten bij de Nederlandse
Boekverkopersbond) bleek dat, in tegenstelling tot de mening van de Raad, het niet mogelijk
was om duidelijke categorieën te onderscheiden. Ook de AOC Raad is de mening toegedaan
dat het uitermate ingewikkeld wordt differentiatie tussen schoolsoorten aan te brengen. De
verschillen tussen én binnen schoolsoorten en leerjaren zijn te groot om zinvolle criteria voor
differentiatie op te stellen. Daarnaast past differentiatie niet in het streven naar een
vereenvoudiging van de bekostiging in het voortgezet onderwijs. Door het bedrag toe te
voegen aan de lumpsum hebben de scholen de grootst mogelijke vrijheid om het bedrag naar
eigen inzicht te besteden en de beste prikkel om tot een doelmatige inzet van de middelen te
komen.
De memorie van toelichting is op dit punt aangevuld.
2b. Digitalisering
De Raad meent dat het onderhavige wetsvoorstel het risico in zich heeft dat, door de hoge
kosten van de digitalisering, de beschikbaarheid van digitale leermiddelen op de scholen juist
wordt afgeremd. Hoewel een dergelijk risico niet valt uit te sluiten, ben ik van mening dat er
dusdanige ontwikkelingen (kunnen) zijn die het beeld op zijn minst gemengd maken.
Digitalisering is een autonome ontwikkeling die niet tegen te houden is. Scholen zijn stap
voor stap bezig zowel hun secundaire als hun primaire processen te automatiseren.
Leerlingvolgsystemen en leerlingenadministraties zijn steeds meer geautomatiseerd. Dit
heeft ook zijn wisselwerking naar het lesgeven als primair proces in de school. Dus
financiering van digitalisering dient te passen binnen een brede visie van de school en
financiering vindt plaats uit verschillende budgetten. Of interactief materiaal sneller
veroudert dan een boek, ligt vanzelfsprekend aan het onderwerp: een video over de stelling
van pythagoras boet nooit aan waarde in. Een video over actualiteiten verliest mogelijk
steeds meer waarde. Dat is niet anders voor papieren materiaal. Scholen zullen hiermee
vanzelfsprekend rekening moeten houden. In relatie tot het hogere btw-tarief en de
hardware en ict-ondersteuning staat dat de kosten van verspreiding van digitaal materiaal
---
nul zijn. In tegenstelling tot het gebruik van een boek gaat het gebruik van een website niet
ten koste van het gebruik dat een ander ervan wil maken. Kennisnet ict stelt dat het niet op
voorhand duidelijk is of digitalisering kostenbesparend of kostenverhogend werkt. Dat hangt
sterk af van de wijze waarop een school digitalisering invoert en welk ontwikkelpad ze kiest.
Door toevoeging aan de lumpsumbekostiging hebben scholen hier zelf de vrijheid in. Deze
ontwikkelpaden zijn op een rij gezet in het onderzoek9 dat ik 6 juni 2007 naar de Tweede
Kamer gestuurd heb10. Samen met de Tweede Kamer heb ik al besloten een project te starten
waarop scholen hun zelf ontwikkelde digitale materiaal kunnen plaatsen, zodat het ook door
andere scholen gebruikt kan worden. Daarnaast zullen volgens Kennisnet ict de
maatschappelijke opbrengsten van digitalisering hoog zijn. Als voordelen worden genoemd:
digitalisering kan zo worden ingezet dat het kwaliteit en aantrekkelijkheid van het leerproces
vergroot, beter aansluit bij de belevingswereld van de leerlingen en de positie en effectiviteit
van de inzet van de leraar versterkt.
2c. Voldoende middelen
Voor de berekening van het benodigde budget is uitgegaan van het aantal leerlingen en de
kosten per leerling. Op de teldatum 1 oktober 2006 bedroeg het aantal leerlingen 941.000.
Over de berekening van de kosten per leerling heb ik op 4 december 2007 een brief aan de
Tweede Kamer gestuurd11. Hierin wordt uiteengezet hoe de kosten per leerling berekend zijn
door de Stichting Leerplan Ontwikkeling (SLO/NICL) en getoetst zijn aan de gegevens uit de
praktijk van één van de grootste distributeurs van schoolboeken. Het verschil tussen de
berekening van SLO/NICL ( 300 op basis van gegevens van 2005) en de toets van bedoelde
distributeur ( 304 op basis van gegevens van 2006) was slechts marginaal, waarmee naar
mijn oordeel aangetoond is dat de berekening de toets der kritiek kan doorstaan. Het
gemiddelde bedrag per leerling is daarna, op prijspeil 2007, vastgesteld op 308 per leerling.
Het aantal van 941.000 leerlingen met gemiddeld 308 aan kosten voor lesmateriaal levert
290 miljoen per jaar op aan kosten. Daarnaast zal er nog prijscompensatie plaatsvinden voor
de invoering per 1 augustus 2008, waardoor het bedrag per leerling in 2008 iets hoger zal
uitvallen. Vanaf 2009 zal het lesmateriaal meelopen met de jaarlijkse prijscompensatie van
de reguliere bekostiging. Overeenkomstig de suggestie van de Raad van State, heb ik de
memorie van toelichting op dit punt uitgebreid. Daarbij ben ik evenwel niet ingegaan op de
door de Raad specifiek genoemde adviezen. De reden daarvoor is dat ik er de voorkeur aan
geef mij te baseren op algemene bronnen, zoals ik hierboven heb aangegeven.
2d. Uitvoeringslasten scholen
Ik ben het met de Raad eens dat er invoeringslasten voor scholen zijn verbonden aan de
invoering van het gratis lesmateriaal. Daarom wordt in de eerste jaren, beginnend met 2009
een aanvullend bedrag beschikbaar gesteld aan de scholen om hieraan tegemoet te komen.
9 Digitale leermiddelen: Kosten, kansen en bedreigingen van het Instituut voor Onderzoek
van Overheidsuitgaven (IOO)
10 Kamerstukken II 2006/07, 30 800 VIII, nr. 142
11 Kamerstukken II 2007/08, 31 200 VIII, nr. 64
---
In de 'tijdelijke regeling aanvullende bekostiging lesmateriaal' wordt het volgende
opgenomen:
· een vast bedrag per school als tegemoetkoming voor de invoeringskosten;
· een bedrag dat aan scholen ter beschikking wordt gesteld die werken met een
relatief duur boekenpakket en daarvan niet onmiddellijk kunnen afstappen, de
zogenaamde ingroeikosten.
Ik ben het niet met de Raad eens dat dit wetsvoorstel de scholen verplicht een geheel nieuw
stelsel voor beheer, opslag en administratie op te zetten. De scholen hebben al systemen
voor de administratie waar de boekenadministratie in kan worden opgenomen. De opslag en
het beheer van de boeken gebeuren nu in 30% van de gevallen ook al in en door de school.
Daarnaast heeft de school de mogelijkheid om, zoals hierboven al aangegeven, een extra
bijdrage te ontvangen.
Dit onderdeel van het advies heeft mij aanleiding gegeven mij nader te beraden op de
invoering. Ik heb besloten de verplichting voor scholen om gratis schoolboeken ter
beschikking te stellen een jaar later in te laten gaan. De ouders van leerlingen of leerlingen
zelf in het bekostigd voortgezet onderwijs zullen in plaats daarvan voor het schooljaar 2008-
2009 een financiële tegemoetkoming ontvangen in de vorm van een eenmalige
"schoolboekentoeslag" van 308,- die zal worden uitgekeerd door de Sociale
verzekeringsbank of de Informatie Beheer Groep. In dit kader is het wetsvoorstel aangevuld
met een invoeringsbepaling.
Met betrekking tot de wijze van invoering zal ik de Tweede Kamer op korte termijn nader per
brief informeren.
De suggestie om in de toelichting nader in te gaan op de lasten voor scholen die verband
houden met de invoering en de jaarlijkse uitvoering van het gratis beschikbaar stellen van al
het lesmateriaal is overgenomen.
Van de gelegenheid is gebruik gemaakt nog enkele redactionele aanpassingen in het voorstel
van wet en in de memorie van toelichting aan te brengen.
Ik moge U, mede namens de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, verzoeken
het hierbij gevoegde gewijzigde voorstel van wet en de gewijzigde memorie van toelichting
aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal te zenden.
De Staatssecretaris van Onderwijs,
Cultuur en Wetenschap,
---
Marja van Bijsterveldt-Vliegenthart
9