BouwNed
Consultatiedocument 23 januari 2008
23-01-2008
Uitvoeringsregels Aanbestedingswet verder aanscherpen
De voorstellen van minister Maria van der Hoeven van Economische Zaken
voor de nadere uitwerking van de uitvoeringsregels voor de
Aanbestedingswet vallen bij Bouwend Nederland in het algemeen in goede
aarde.
Vooral de uniformering van de aanbestedingsregels en maatregelen om
administratieve lasten tegen te gaan, zullen het voor bouwers
gemakkelijker maken om op overheidsaanbestedingen in te schrijven. BNL
benadrukt daarbij dat zo'n uniformering niet ten koste hoeft te gaan
van de vrijheid van de aanbesteder om de bij het project passende
bouworganisatievorm, contractvorm, aanbestedingswijze,
geschiktheidseisen en gunningscriteria, te kiezen.
De voorstellen van de minister zijn opgenomen in een
Consultatiedocument, waarop Bouwend Nederland recent gereageerd heeft.
De nieuwe Aanbestedingswet ligt momenteel ter goedkeuring bij de
Eerste Kamer. De uitvoeringsregels bij deze kaderwet zullen worden
vastgelegd in twee Algemene Maatregelen van Bestuur (AMvB's). Over de
inhoud daarvan heeft het ministerie van EZ de afgelopen maanden
intensief overlegd met alle betrokkenen: opdrachtgevende overheden en
vertegenwoordigers van aanbieders. Op basis van dat overleg is het
Consultatiedocument tot stand gekomen. Een werkwijze die tamelijk
uniek is, en waarvoor Bouwend Nederland veel waardering heeft.
Reactie op onderdelen
- (Bouw)werken onder de EUR 5,1 miljoen kunnen ook worden aanbesteed
met behulp van een procedure waarbij simultaan onderhandeld wordt door
de aanbesteder met verschillende gegadigden. De communicatie die
daarbij tussen aanbesteder en het individuele bedrijven plaatsvindt
kan de kwaliteit van hun aanbieding ten goede komen, zeker waar het om
meer complexe opdrachten gaat, aldus Bouwend Nederland. De informatie
die bij deze onderhandelingen wordt uitgewisseld, moet wel
vertrouwelijk blijven tussen aanbesteder en ieder onderhandelend
bedrijf.
- (Bouw)werken met een waarde tot EUR 1,5 miljoen kunnen ook
onderhands worden aanbesteed. Daarbij worden ten minste drie bedrijven
door de aanbesteder aangezocht om een aanbieding te doen. Bouwend
Nederland zou meer ruimte voor toepassing van deze aanbestedingswijze
zien door het bedrag aanzienlijk te verhogen. Daarbij is te bedenken
dat de kosten van het volgen van de onderhandse procedure vele malen
lager liggen dan wanneer het werk openbaar of met voorafgaande
selectie wordt aanbesteed.
- Om onnodige clustering van werken tegen te gegaan, doet de minister
enkele voorstellen voor een mogelijke oplossing, zoals een plicht om
altijd de inschrijving in percelen mogelijk te maken. Bouwend
Nederland ziet de oplossing veel meer in een verplichting voor de
aanbesteder om voor de aanbesteder om, indien een werk niet in
percelen gesplitst is, van te voren te motiveren, waarom dat niet
gebeurd is. Clustering is alleen nuttig wanneer de geclusterde
onderdelen een logisch en samenhangend geheel vormen. Een en ander
moet leiden tot een grotere bewustheid van aanbesteders bij de
bepaling van de omvang van het werk. Bij opdrachten die geclusterd
mogen worden, dienen de geschiktheidseisen overigens aangepast te
worden om beter mogelijk te maken dat ook MKB bedrijven meedingen.
- Aanbieders zullen in de toekomst een Eigen Verklaring volgens een
vastgesteld format kunnen aanleveren over hun financiële en
economische draagkracht. Door de standaardisering van deze informatie
hoeft een aanbieder de Eigen Verklaring maar eenmaal op te stellen,
wat scheelt in de administratieve lasten. Aanbestedende diensten
kunnen bij gunning het standaardformulier gemakkelijk verifiëren, wat
ook weer (tijd)winst kan opleveren.
- Voor bepaalde categorieën opdrachten zal het ministerie van Justitie
de integriteit van zowel het bedrijf als de bestuurders daarvan
toetsen. Hebben het bedrijf of bestuurders zich schuldig gemaakt aan
strafbare feiten (fraude, omkoping, witwassen, deelneming aan een
criminele organisatie en andere relevante delicten) en overtredingen
van de mededingingsregelgeving, dan krijgen ze geen
Integriteitsverklaring en kunnen dus niet meedoen aan de aanbesteding.
Bedrijven en bestuurders die na de bouwaffaire aan een aantal
voorwaarden hebben voldaan, worden niet van een integriteitsverklaring
uitgesloten. Die lijn geldt nu al en wordt - terecht - voortgezet.
Bouwend Nederland juicht dat dus toe.
- Bouwend Nederland vindt het een goede zaak dat disproportionele
geschiktheidseisen wordt aangepakt. Slechts voor werken boven EUR 1,5
miljoen kan een omzeteis worden gesteld. Dat is een goed voornemen,
aldus Bouwend Nederland, omdat men daarmee aan het MKB tegemoetkomt.
Op andere onderdelen van de plannen over geschiktheidseisen heeft
Bouwend Nederland echter kritiek. Dat betreft het ongeclausuleerd
toestaan van het hanteren van omzeteisen tot 300%. Bouwend Nederland
is bovendien niet blij met het kunnen eisen van 3 referentiewerken per
aanbestede opdracht. Dat schaadt bouwbedrijven, en in het bijzonder
het MKB. Ook vindt Bouwend Nederland dat van de door de minister
voorgestelde normen veel te gemakkelijk door aanbesteders kan worden
afgeweken. Dat zou alleen mogen in echte uitzonderingssituaties: de
aanbesteder dient dan wel deugdelijk te motiveren waarom een afwijking
gerechtvaardigd is.
- De minister doet te weinig aan het bestrijden van onredelijke
voorwaarden in overheidscontracten. BNL bepleit dat een lijst van
typen van bepalingen wordt opgesteld die, als zij voorkomen in
overheidscontracten, vermoed worden disproportioneel te zijn. En ten
minste moet in regelgeving een algemene norm moeten worden opgenomen
die het bedrijven mogelijk maakt om disproportionele
contractvoorwaarden aan de rechter ter toetsing voor te leggen.
- In het aanbestedingrecht draait alles om transparantie. En daarom is
het niet juist dat in de voorgenomen regelgeving geen voorschriften
zijn opgenomen die meer transparantie teweeg brengen in die fase van
de procedure waarom het allemaal draait, te weten het door de
aanbesteder kennisnemen van de door de inschrijvers gedane
aanbiedingen. Het is voor de inschrijvers niet alleen van belang om te
kunnen vaststellen dat op dat moment de aanbesteder niet eerder van
een inschrijving kennis heeft genomen, maar ook dat de aanbiedingen
compleet zijn, wie de beste kaarten voor gunning van de opdracht heeft
en wie de andere inschrijvers waren. Wanneer die transparantie er wel
is, wordt voorkomen dat - zoals meer dan eens gebeurt - bedrijven
lange tijd in onzekerheid verkeren over hun kansen op de opdracht,
waardoor zij ook niet weten of zij nog capaciteit moeten blijven
reserveren.
Bouwend Nederland hoopt dat er met de nieuwe uitvoeringsregels meer
eenvormigheid in overheidsaanbestedingen zal komen en dat de regels
meer ruimte zullen bieden aan deelname van MKB-bedrijven.