Publicatiedatum: 23-01-2007
Het aantal Zelfstandige Behandelcentra (ZBC's) is in de afgelopen jaren sterk toegenomen. Dit heeft een positief effect op de toegankelijkheid en betaalbaarheid van de gezondheidszorg: op de markt met vrije prijzen hanteren de ZBC's gemiddeld 22% lagere prijzen dan ziekenhuizen. Het groeiend aantal ZBC´s heeft echter nog weinig effect op het gedrag van de ziekenhuizen. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) signaleert een aantal knelpunten in de concurrentie tussen ZBC's en ziekenhuizen doordat ZBC's anders bekostigd worden. Ook zijn ZBC's nog onvoldoende inzichtelijk voor de consument. In de monitorspecial ZBC's benoemt de NZa de belangrijkste verbeterpunten.
De monitorspecial gaat in op de gevolgen van het toenemend aantal ZBC's sinds de invoering van gereguleerde marktwerking in de ziekenhuiszorg. In ZBC's wordt medisch specialistische zorg verleend die behoort tot het basispakket. Daarnaast kunnen ZBC's onverzekerde zorg leveren. Het verschil met een privé-kliniek is dat deze uitsluitend onverzekerde zorg levert. Uit het onderzoek blijkt dat het snel toenemend aantal ZBC's zorgt voor meer dynamiek op de zorgmarkt en een positief effect heeft op de toegankelijkheid en betaalbaarheid. De invloed op het marktgedrag van ziekenhuizen is echter nog gering doordat het aandeel van de ZBC's in de totale ziekenhuiszorg onder de 1% ligt. Ziekenhuizen worden daardoor nog niet gestimuleerd om lagere prijzen te hanteren.
ZBC's zijn op dit moment nog onvoldoende zichtbaar voor consumenten. Er is weinig informatie beschikbaar over de zorg die zij leveren, waardoor de consument onvoldoende bekend is met wat ZBC's kunnen betekenen. ZBC's positioneren zich op factoren die de consument belangrijk vindt, zoals klantgerichtheid en kortere wachttijden. Betere informatie hierover moet ertoe bijdragen dat ziekenhuizen meer concurrentie ondervinden van ZBC's. De NZa zal ZBC's en verzekeraars wijzen op het belang van goede informatie en wijst vergelijkende websites op het belang van ZBC's.
In de monitor signaleert de NZa een aantal knelpunten in de concurrentie tussen ZBC's en ziekenhuizen, doordat zij niet op dezelfde manier worden bekostigd. Hierdoor is er sprake van een ongelijk speelveld. Dit bevestigt het advies van de NZa aan minister Hoogervorst om te komen tot verdere liberalisering van de ziekenhuiszorg. De zorg die door ZBC's wordt geleverd valt binnen de beoogde 70% van de ziekenhuiszorg die het huidige kabinet per 1 januari 2008 vrij wil geven. Dat betekent dat het verschil in bekostiging wordt opgeheven, waardoor gezonde concurrentie kan ontstaan tussen ziekenhuizen en ZBC's.
De registratie van ZBC's is onvoldoende op orde. Er bestaat geen complete lijst van actieve ZBC's, terwijl partijen wettelijk verplicht zijn zich te registreren bij de NZa. In de komende periode gaat de NZa hierop handhaven. Ook is er geen inzicht in het aantal ZBC's dat verbonden is aan een ziekenhuis. Voor gericht toezicht op de zorgmarkt zijn deze gegevens van cruciaal belang. De NZa gaat hier in de komende periode aan werken.
De monitorspecial bouwt voort op eerdere monitors over het B-segment van de ziekenhuiszorg die de NZa in