De Voorzitter van de Tweede Kamer Postbus 90801
der Staten-Generaal 2509 LV Den Haag
Anna van Hannoverstraat 4
Binnenhof 1 A Telefoon (070) 333 44 44
2513 AA S GRAVENHAGE Fax (070) 333 40 33
www.szw.nl
2513AA22XA
Ons kenmerk BSG/08/1228
Datum 25 januari 2008
Onderwerp GPD
Zoals ik u heb toegezegd in het debat van 8 november 2007 over de GPD-kwestie en in
vervolg op mijn brief van 13 december 2007 informeer ik u hierbij over de uitkomsten van het
onderzoek van de Rijksrecherche en het interne onderzoek.
Naar aanleiding van het vermoeden dat enkele medewerkers van het ministerie van Sociale
Zaken en Werkgelegenheid vanaf medio 2006 via wachtwoorden van de GPD inzage hadden
in een website van de GPD, heeft de secretaris-generaal van mijn departement op 3 november
2007 het Openbaar Ministerie verzocht de Rijksrecherche een oriënterend onderzoek te laten
instellen om na te gaan of er sprake is geweest van strafbare feiten. Eveneens in november
heeft de directeur van de GPD aangifte gedaan van computervredebreuk.
Tevens heeft de secretaris-generaal een intern integriteitsonderzoek laten uitvoeren.
Dit betreft onderzoek naar het op mogelijk onrechtmatige wijze toegang verschaffen tot
systemen van de GPD, de betrokkenheid van medewerkers van de directie Communicatie
hierbij en de omstandigheden waaronder dit kon plaatsvinden. Het onderzoek richt zich op
plichtsverzuim in relatie tot voornoemde gebeurtenissen. Het onderzoek is uitgevoerd door
Bureau Beveiligingsambtenaar van het ministerie in samenwerking met ICT-deskundigen van
GOVCERT.NL, het Computer Emergency Response Team van de Nederlandse overheid.
Onderzoek Rijksrecherche
Het onderzoek van de Rijksrecherche heeft ertoe geleid dat het OM heeft besloten drie
medewerkers van de afdeling Persvoorlichting (PEV) te vervolgen; twee medewerkers - zijnde
oud medewerkers van de GPD- en de teamleider van één van hen. Ook wordt een ex-
medewerker van de GPD vervolgd. Het OM vervolgt deze vier personen voor het medeplegen
van computervredebreuk, het opzettelijk en wederrechtelijk binnendringen in een beveiligd
computersysteem en vervolgens het opslaan van uit dit systeem verkregen gegevens (artikel
138a, eerste en tweede lid Wetboek van Strafrecht).
Ons kenmerk BSG/08/1228
Uitkomsten intern onderzoek
Het op mogelijk onrechtmatige wijze toegang verschaffen
Uit het interne onderzoek is het volgende gebleken.
Eén van de twee medewerkers heeft in de periode van mei 2006 tot eind oktober 2007
veelvuldig ingelogd op de site van de GPD, te weten GPD.info. Deze medewerker heeft dit
eerst gedaan met gebruikmaking van het eigen wachtwoord uit de periode dat medewerker
werkzaam was bij de GPD. Later heeft medewerker gebruik gemaakt van het wachtwoord van
de andere betrokken medewerker in de periode dat deze nog werkzaam was bij de GPD en in
de periode dat deze werkzaam was bij SZW. Daarna heeft medewerker vanaf oktober 2007
gebruik gemaakt van het wachtwoord dat een werknemer (oud-collega) van de GPD aan de
andere betrokken SZW-medewerker had verstrekt.
Uit het onderzoek is voorts gebleken dat de tweede medewerker in de periode juli 2007 tot
eind oktober 2007 frequent heeft ingelogd op de site van de GPD, GPD.info. Betrokken
medewerker heeft dit eerst gedaan met gebruikmaking van het eigen wachtwoord van de GPD
uit de periode dat deze medewerker werkzaam was bij de GPD. Vanaf oktober 2007 heeft deze
medewerker gebruik gemaakt van het wachtwoord dat een werknemer (oud-collega) van de
GPD hem verstrekt had.
Evenals uit onderzoek van de Rijksrecherche is ook uit het interne onderzoek gebleken dat
behalve deze twee medewerkers geen andere medewerkers van SZW in de onderzoeksperiode
1 mei 2006 t/m 26 november 2007 hebben ingelogd op de site GPD.info. Noch uit de
resultaten van de gehouden interviews, noch uit het door GOVERT.NL uitgevoerde technische
dataonderzoek, blijkt dat andere medewerkers van de afdeling Persvoorlichting (PEV) hebben
ingelogd op de besloten site van de GPD. Dat geldt ook voor andere medewerkers van de
directie Communicatie en voor SZW- medewerkers die niet werkzaam zijn bij de directie
Communicatie.
Betrokkenheid andere medewerkers
In het kader van het integriteitsonderzoek is ook onderzocht of andere medewerkers van de
directie Communicatie, onder wie de teamleider die door het OM wordt vervolgd, op de
hoogte waren van het feit dat twee medewerkers van de afdeling PEV toegang hadden tot de
niet-openbare site van de GPD. Uit het interne onderzoek blijkt dat een aantal medewerkers
van de afdeling PEV wist dat de twee betrokken medewerkers inlogden op een site van de
GPD. De medewerkers verklaarden niet op de hoogte te zijn van het karakter van de site,
namelijk dat het een niet-openbare site betrof. Zij associeerden het met een abonnementsite
van een persbureau als het ANP. Daarnaast blijkt uit het onderzoek dat in een aantal gevallen
niet duidelijk is of medewerkers, waaronder de teamleider, op de hoogte waren van het feit dat
werd ingelogd op een site van de GPD dan wel dat het hier een besloten site betrof. De
verklaringen zijn op dit punt niet eensluidend.
---
Ons kenmerk BSG/08/1228
Omstandigheden en cultuur
De twee medewerkers die op GPD.info, hebben ingelogd hebben verklaard dat er op het punt
van het gebruik van wachtwoorden bij de GPD geen strakke regels werden gehanteerd. Zij
wezen daarbij ondermeer op het feit dat zij na hun vertrek bij de GPD nog enkele maanden
geautoriseerd zijn gebleven bij de GPD. De twee medewerkers hebben verklaard dat zij vanuit
deze omstandigheid nooit het idee hebben gehad dat zij iets verkeerds of onrechtmatigs hebben
gedaan.
Onderzocht is in hoeverre de wijze waarop men binnen de afdeling PEV met integriteit omgaat
in deze zaak een relevante omstandigheid is geweest.
Aan integriteit wordt binnen SZW structureel en substantieel aandacht besteed. Onder het
onderdeel Integriteit op het interne SZWweb zijn diverse instructies opgenomen, zoals de
SZW-gedragscode voor het gebruik van e-mail en internet. Het onderwerp integriteit komt
altijd aan de orde tijdens de opleidingen die voorlichters krijgen als zij bij de directie
Communicatie in dienst treden. Bovendien wordt tijdens de Manager&Medewerkergesprekken
(vergelijkbaar met een functioneringsgesprek) het onderwerp integriteit structureel behandeld.
Conclusies en vervolg
Op grond van de uitkomsten van bovengenoemde onderzoeken constateer ik dat het inloggen
op een niet-openbare site van de GPD beperkt is gebleven tot twee medewerkers van SZW,
zijnde ex-GPD medewerkers. De teamleider van een van deze twee medewerkers wordt
vervolgd door het OM vanwege het vermoeden dat hij afgeweten moet hebben van het feit dat
zijn medewerkers illegaal inlogden op de GPD site. De verklaringen hierover in het interne
onderzoek zijn niet eensluidend.
Geconstateerd moet worden dat het bestaan van het expliciete verbod op inloggen op niet-
openbare sites en de structurele aandacht voor integriteit binnen SZW, niet heeft kunnen
voorkomen dat ingelogd is op een niet-openbare site. Dit had niet mogen gebeuren en dat keur
ik af. Tegelijkertijd stel ik vast dat geen sprake is geweest van boze opzet.
De secretaris-generaal heeft de drie betrokken SZW-medewerkers op 7 november
buitengewoon verlof verleend voor de duur van het interne integriteitsonderzoek en de
aansluitende periode van besluitvorming. Tevens is hen hierbij de toegang tot het
hoofdgebouw van het ministerie van SZW ontzegd. Nadat bekend werd dat het OM op basis
van de onderzoeksresultaten van de Rijksrecherche besloot drie medewerkers van SZW
strafrechtelijk te vervolgen terzake van een misdrijf, is besloten het buitengewoon verlof te
beëindigen en de betreffende medewerkers te schorsen. Deze besluiten zijn gebaseerd op
artikel 91, eerste lid, onder a en onder c, van het ARAR. Op grond van deze bepalingen kan
een ambtenaar in zijn ambt worden geschorst indien een strafrechtelijke vervolging terzake
van een misdrijf tegen hem is ingesteld en wanneer het belang van de dienst zulks vordert.
---
Ons kenmerk BSG/08/1228
Op dit moment vindt nadere besluitvorming plaats naar aanleiding van voornoemde
onderzoeken en bevindingen. Nadat deze procedure is afgerond zullen passende maatregelen
worden getroffen ten aanzien van de medewerkers die het aangaat en voorzover nodig ten
aanzien van de directie Communicatie.
De Minister van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid,
(J.P.H. Donner)
---
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid