VVD


26-1-2008

Toespraak Jan van Zanen bij de ontvangst van het boek: '60 jaar VVD'

Toespraak van partijvoorzitter Jan van Zanen bij de ontvangst van het boek: 'VVD 60 jaar'

Graag wil ik de schrijvers van dit boek 60 jaar VVD hartelijk bedanken voor dit tweede exemplaar. Ik weet hoe het voelt om een boek te mogen schrijven over Liberalen en hun geschiedenis. Onze geschiedenis is ook rijk genoeg om beschreven te worden. In tegenstelling tot andere politieke partijen is dat lang `een vergeten hoofdstuk' geweest, om Gerrit Voerman maar eens te citeren. Maar de laatste jaren wordt in deze lacune in ruime mate voorzien, met prachtige titels en ook vandaag zien we in totaal weer drie nieuwe titels verschijnen.

Om Haya van Someren te parafraseren `Het liberalisme is het waard om beschreven te worden'. Overigens niet alleen om beschreven te worden maar ook om beleden te worden. In hun boek geven de schrijvers duidelijk aan welke rol en positie de VVD in de Nederlandse politiek heeft ingenomen. Die kleine gideonsbende die Oud en Stikker begonnen in 1948 is uitgegroeid tot een volwaardige politieke partij die meespeelt in de Nederlandse politiek. Hoe het komt dat goede èn slechte tijden elkaar voor de Nederlandse liberalen afwisselen is een vraag waarop geen eenvoudig antwoord mogelijk is. Misschien staren we ons zoals ik in mijn voorwoord schreef - vrij naar Oud - een enkele keer blind op de korte golf (van het succes of het falen), terwijl we ons - volhoudend, met geduld en waar liberaal - vooral dienen te richten op de lange golf. De lange golf die hoe je het ook wendt of keert sinds 1948 een gestage ontwikkeling van groei heeft getoond. In zetels en in maatschappelijke ontwikkeling in liberale richting. Die boodschap moeten we vasthouden. Dat is de lamp voor onze voet en het licht op ons pad.

Als je ter voorbereiding van dit lustrum, zoals ik, weer eens eerdere boeken herleest of bijvoorbeeld het "... Kort overzicht van de lotgevallen van de Partij van de Vrijheid over de periode van haar oprichting tot 24 januari 1948, de oprichting van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie... ", kom je ook weer tegen waarom Stikker en Oud aan dit avontuur zijn begonnen. Zo'n stuk ademt de tijdgeest uit, net na die verschrikkelijke Tweede Wereldoorlog. "... het voeren van de strijd voor de vrijheid binnen door het algemeen belang gestelde grenzen ...'.

Vrijheid in verantwoordelijkheid. Of zoals J.C Bloem dichtte:

"... Nu opstandig, dan weer gelaten,
en niet één van de ongeborenen
zal de vrijheid, ooit zo beseffen ...".

De liberale waarde Vrijheid, kreeg een klankkleur na de oorlog die ook in de naam van de politieke partij moest voortleven en niet het relatief meer `abstracte' begrip liberalisme. Dat is iets dat wij als politici en vrijwilligers van heden ten dage ons steeds voor ogen moeten houden. Wij zijn de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie en zijn daar trots op. Daarom vieren wij vandaag ook ons zestigjarig bestaan met èn uit overtuiging.

De liberale staatssecretaris uit de jaren vijftig Fockema Andrea sprak ooit de woorden: "De VVD is een partij van vriendelijke mensen, maar het apparaat hangt van plakband aan elkaar". Ergens ligt het ook niet in ons liberale gevoel om ons ècht te verenigen. Het boek van mijn oud-collega partijvoorzitter Ruud Koole(PvdA), dat hij bij ons veertig jarig bestaan schreef, heet niet voor niets `40 jaar vrij en verenigd'. Maar we zijn het aan onze oprichters, de leden van nu en de kiezers van morgen, verplicht om te streven naar eenheid, - vrij naar Stikker - "... niet ten koste van vervaging van beginselen, maar eenheid met als grondslag samenwerking van in wezen politiek gelijkgezinden... Voor wie de geestelijke vrijheid primair is, de sociale gerechtigheid plicht en die het economische leven niet willen zien verstarren in het keurslijf van een socialistische dogmatiek, die uiteindelijk in staatsabsolutisme moet eindigen ... ". "Tot een zodanige koers", aldus Stikker ten tijde van de oprichting "zijn wij bereid".

Met het langdurige applaus dat op zaterdag 24 januari 1948 in het stampvolle Bellevue opklonk toen Stikker tot zijn vreugde kon constateren dat, de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie was geboren, waren de politiek-vrijzinnigen in Nederland, na een scheiding van meer dan vijftig jaar, weer verenigd in een politieke partij. Liberalen verenigd voor de vrijzinnigheid. Dat is hetgeen wij ons steeds weer moeten realiseren. Die strijd blijven wij voeren. In goede en slechte tijden. Misschien zit de kiezersgunst soms tegen, maar we gaan door. Daarom vandaag ook deze viering. Wij liberalen hebben ons bestaansrecht bewezen, al zestig jaar lang en nog zoveel jaren meer. Daarom ben ik blij met dit boek. Het geeft aan dat een liberale politieke partij geen hype is of een beweging rondom een persoon, maar een constante factor in de Nederlandse politiek. Ik wens u veel leesplezier.