26-1-2008
Toespraak Jan van Zanen bij de ontvangst van het boek: '60 jaar VVD'
Toespraak van partijvoorzitter Jan van Zanen bij de ontvangst van het
boek: 'VVD 60 jaar'
Graag wil ik de schrijvers van dit boek 60 jaar VVD hartelijk bedanken
voor dit tweede exemplaar. Ik weet hoe het voelt om een boek te mogen
schrijven over Liberalen en hun geschiedenis. Onze geschiedenis is ook
rijk genoeg om beschreven te worden. In tegenstelling tot andere
politieke partijen is dat lang `een vergeten hoofdstuk' geweest, om
Gerrit Voerman maar eens te citeren. Maar de laatste jaren wordt in
deze lacune in ruime mate voorzien, met prachtige titels en ook
vandaag zien we in totaal weer drie nieuwe titels verschijnen.
Om Haya van Someren te parafraseren `Het liberalisme is het waard om
beschreven te worden'. Overigens niet alleen om beschreven te worden
maar ook om beleden te worden. In hun boek geven de schrijvers
duidelijk aan welke rol en positie de VVD in de Nederlandse politiek
heeft ingenomen. Die kleine gideonsbende die Oud en Stikker begonnen
in 1948 is uitgegroeid tot een volwaardige politieke partij die
meespeelt in de Nederlandse politiek. Hoe het komt dat goede èn
slechte tijden elkaar voor de Nederlandse liberalen afwisselen is een
vraag waarop geen eenvoudig antwoord mogelijk is. Misschien staren we
ons zoals ik in mijn voorwoord schreef - vrij naar Oud - een enkele
keer blind op de korte golf (van het succes of het falen), terwijl we
ons - volhoudend, met geduld en waar liberaal - vooral dienen te
richten op de lange golf. De lange golf die hoe je het ook wendt of
keert sinds 1948 een gestage ontwikkeling van groei heeft getoond. In
zetels en in maatschappelijke ontwikkeling in liberale richting. Die
boodschap moeten we vasthouden. Dat is de lamp voor onze voet en het
licht op ons pad.
Als je ter voorbereiding van dit lustrum, zoals ik, weer eens eerdere
boeken herleest of bijvoorbeeld het "... Kort overzicht van de
lotgevallen van de Partij van de Vrijheid over de periode van haar
oprichting tot 24 januari 1948, de oprichting van de Volkspartij voor
Vrijheid en Democratie... ", kom je ook weer tegen waarom Stikker en
Oud aan dit avontuur zijn begonnen. Zo'n stuk ademt de tijdgeest uit,
net na die verschrikkelijke Tweede Wereldoorlog. "... het voeren van
de strijd voor de vrijheid binnen door het algemeen belang gestelde
grenzen ...'.
Vrijheid in verantwoordelijkheid. Of zoals J.C Bloem dichtte:
"... Nu opstandig, dan weer gelaten,
en niet één van de ongeborenen
zal de vrijheid, ooit zo beseffen ...".
De liberale waarde Vrijheid, kreeg een klankkleur na de oorlog die ook
in de naam van de politieke partij moest voortleven en niet het
relatief meer `abstracte' begrip liberalisme. Dat is iets dat wij als
politici en vrijwilligers van heden ten dage ons steeds voor ogen
moeten houden. Wij zijn de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie en
zijn daar trots op. Daarom vieren wij vandaag ook ons zestigjarig
bestaan met èn uit overtuiging.
De liberale staatssecretaris uit de jaren vijftig Fockema Andrea sprak
ooit de woorden: "De VVD is een partij van vriendelijke mensen, maar
het apparaat hangt van plakband aan elkaar". Ergens ligt het ook niet
in ons liberale gevoel om ons ècht te verenigen. Het boek van mijn
oud-collega partijvoorzitter Ruud Koole(PvdA), dat hij bij ons veertig
jarig bestaan schreef, heet niet voor niets `40 jaar vrij en
verenigd'. Maar we zijn het aan onze oprichters,
de leden van nu en de kiezers van morgen, verplicht om te streven naar
eenheid, - vrij naar Stikker - "... niet ten koste van vervaging van
beginselen, maar eenheid met als grondslag samenwerking van in wezen
politiek gelijkgezinden... Voor wie de geestelijke vrijheid primair
is, de sociale gerechtigheid plicht en die het economische leven niet
willen zien verstarren in het keurslijf van een socialistische
dogmatiek, die uiteindelijk in staatsabsolutisme moet eindigen ... ".
"Tot een zodanige koers", aldus Stikker ten tijde van de oprichting
"zijn wij bereid".
Met het langdurige applaus dat op zaterdag 24 januari 1948 in het
stampvolle Bellevue opklonk toen Stikker tot zijn vreugde kon
constateren dat, de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie was
geboren, waren de politiek-vrijzinnigen in Nederland, na een scheiding
van meer dan vijftig jaar, weer verenigd in een politieke
partij. Liberalen verenigd voor de vrijzinnigheid. Dat is hetgeen wij
ons steeds weer moeten realiseren. Die strijd blijven wij voeren. In
goede en slechte tijden. Misschien zit de kiezersgunst soms tegen,
maar we gaan door. Daarom vandaag ook deze viering. Wij liberalen
hebben ons bestaansrecht bewezen, al zestig jaar lang en nog zoveel
jaren meer. Daarom ben ik blij met dit boek. Het geeft aan dat een
liberale politieke partij geen hype is of een beweging rondom een
persoon, maar een constante factor in de Nederlandse politiek. Ik wens
u veel leesplezier.
VVD