BouwNed
Te veel misstanden bij private aanbestedingen
30-01-2008
Bij de aanbesteding van werken door private, professionele
opdrachtgevers als woningcorporaties en projectontwikkelaars doen zich
nog te vaak misstanden voor. Bouwend Nederland ontvangt duidelijke
signalen van lidbedrijven dat zij in het aanbestedingsverkeer
problemen ondervinden. Tijd voor eerlijke aanbestedingsprocedures en
evenwichtige besteksbepalingen.
De aanbesteding van werken door de overheid is aan tal van regels
gebonden. Zo is er de Europese Aanbestedingsrichtlijn, de binnenkort
te verschijnen Aanbestedingswet, het Aanbestedingsreglement Werken
(ARW) 2005, en meer in het algemeen de beginselen van behoorlijk
bestuur. Er zijn vastomlijnde procedures ontwikkeld, wat in de
praktijk ook doorgaans tot een evenwichtige aanbesteding leidt.
Heel anders is de situatie op de private markt. Voor private
professionele opdrachtgevers als woningcorporaties en
projectontwikkelaars gelden bovengenoemde regels namelijk niet. Er
zijn weliswaar uniforme administratieve voorwaarden voor de uitvoering
van werken, vervat in de UAV 1989. Maar de toepassing daarvan is niet
verplicht.
Het gevolg daarvan blijkt in de praktijk van de lidbedrijven van
Bouwend Nederland, in de vorm van een onduidelijke
aanbestedingsprocedure of onredelijke bepalingen in het bestek.
Meestal berust een dergelijke misstand op gebrek aan kennis bij de
bestekschrijver. Maar soms gaat het ook zo ver dat opdrachtgevers hun
machtspositie als aanbesteder misbruiken. De bedrijven reageren daar
nauwelijks op, uit angst om de relatie met de opdrachtgever te
beschadigen. Maar dat maakt de problemen er niet minder op.
Problemen
Ondernemers in de bouw en infra ondervinden bij het deelnemen aan een
private aanbesteding veelal twee problemen. In de eerste plaats
verloopt de aanbesteding niet op transparante wijze. De
gunningscriteria zijn niet helder, de keuze voor een van de
inschrijvende partijen wordt niet gemotiveerd, en er wordt nogal eens
na aanbesteding verder onderhandeld met een van de aanbieders, al dan
niet aan de hand van een aanbieding van de concurrent. Leurgedrag komt
te vaak voor.
Het tweede probleem betreft de opname van onredelijke bepalingen in de
bestekken. Private opdrachtgevers mogen namelijk afwijken van de UAV
1989. En zij doen dat ook volop, in het algemeen in het voordeel van
de opdrachtgever. Hierdoor raakt uiteindelijk het evenwicht tussen
opdrachtgever en opdrachtnemer met betrekking tot rechten, plichten,
risicoverdeling en aansprakelijkheid zoek.
In verweer
Via Bouwend Nederland Advies ondersteunt Bouwend Nederland individuele
lidbedrijven die in verweer willen komen tegen dergelijke praktijken.
Maar ook op sectorniveau zijn maatregelen nodig. Bouwend Nederland wil
in overleg met de brancheorganisaties van de opdrachtgevers wijzen op
de noodzaak van een faire aanbestedingsprocedure met redelijke
besteksbepalingen. In dat kader zou ook moeten worden onderzocht of er
een oplossing ligt in het opstellen van een nieuwe standaard, en de
afspraak te maken deze ongewijzigd te gebruiken. Deze nieuwe standaard
zou dan in de plaats van of naast het bestaande pakket kunnen worden
gehanteerd.