Gemeente Utrecht
Romeinse grenswachters aten snoek, eend en mosselen
Soldaten die rond 50 na Christus de Nederlandse grenssector van het Romeinse rijk bewaakten, aten graan, vlees, vis, waterwild en schaaldieren. Dat staat in het vorige week verschenen onderzoeksrapport 'Vroege Wacht' over een in Utrecht opgegraven Romeinse wachttoren. De resten van de toren en de achtergelaten huisraad en etensresten bleken goed geconserveerd. Hierdoor hebben specialisten niet alleen het menu van de soldaten in kaart kunnen brengen, maar ook een nauwkeurige reconstructie kunnen maken van de binnen- en buitenkant van de toren.
Tijdens de opgraving, die in 2002 werd uitgevoerd door de gemeente Utrecht in Leidsche Rijn, bleek dat er twee opeenvolgende wachttorens op die plek hebben gestaan. De vondst kreeg indertijd veel aandacht van de (internationale) pers, omdat het de oudst bewaarde houten wachttoren van het Romeinse rijk betrof. De jongste is rond 62 na Christus gedateerd. Zijn voorganger is al in de jaren '40 gebouwd. Dus in de allereerste jaren dat de Romeinen in West-Nederland aanwezig waren. Deze oudste toren kon aan de hand van de gevonden resten tot in detail worden gereconstrueerd. De toren had een oppervlakte van ongeveer 3 bij 3 meter en telde vermoedelijk één verdieping met een balkon waaruit de wacht werd gehouden. Beneden was een iets groter vertrek waar de soldaten sliepen in stapelbedden en kookten op een stookplaats.
Rond deze stookplaats is veel 'keukenafval' en gebroken huisraad gevonden. Daarmee kon het menu van de soldaten worden achterhaald. Zo kregen de wachters waarschijnlijk vanuit het fort op de Hoge Woerd bij De Meern graan en vlees aangeleverd. Het graan werd ter plekke vermalen om er brood of pap van te maken. Het vlees bestond vooral uit rund en in minder mate uit schaap, geit en varken. Het rantsoen werd aangevuld met zelf gevangen brasem, voorn, baars en vooral snoek. Ook werd er gejaagd op eend, smient en taling. De torenwachters aten zelfs zoutwater mosselen, die vermoedelijk vanuit het Nederlandse kustgebied werden aangevoerd. Daarnaast zijn er resten gevonden van zoetwater mosselen.
De gemeente Utrecht wil het verleden van Utrecht zichtbaar en leefbaar maken voor de inwoners van Utrecht. Dit doet zij onder andere door het onderzoeken en tonen van archeologische vondsten. De uitwerking van het onderzoek is door de archeologen van de gemeente Utrecht gecoördineerd. Daarbij hebben zij diverse Nederlandse specialisten geraadpleegd over het Romeins aardewerk en de dier- en botanische resten.
Het rapport 'Vroege Wacht. Archeologisch onderzoek van twee eerste-eeuwse houten wachttorens in Leidsche Rijn', geschreven door J.S. van der Kamp (e.a.), is te downloaden op www.utrecht.nl/cultuurhistorie.
Gemeente Utrecht