Gevaar van resistentie tegen aids medicijnen in Afrika dreigt

07/02/2008 06:30



PharmAccess



PharmAccess
Persbericht
7 februari 2007

6 miljoen voor nieuw public-private partnership om goedkope test te ontwikkelen voor resistentie van HIV tegen aidsremmers

a. De successen van aidsbehandeling in Afrika ten zuiden van de Sahara worden bedreigd door resistentie van hiv tegen veel gebruikte aidsremmers. b. Vanwege hoge kosten en complexiteit adviseert Wereldgezondheidsorganisatie om in Afrika voorlopig geen routine hiv resistentietesten te verrichten c. Internationaal onderzoeksconsortium wil dit veranderen en hiv resistentietesten in Afrika mogelijk en betaalbaar maken d. Innovatieve technologische stappen, zoals bloedopslag op filterpapier, bloedmonsters via de post, gebruik van slimme laboratoriumtechnieken en aangepaste reagentia biedt mogelijkheden e. Onderzoek is cruciaal om effectieve behandeling in de toekomst zeker te stellen en hiv te blijven bestrijden

De coördinatie van het onderzoek ligt bij de aan het AMC gelieerde Stichting PharmAccess. De deelnemende academische partijen zijn het Universitair Medisch Centrum Utrecht, het Centre de Récherche Public de la Santé uit Luxemburg en de Universiteit van Witwatersrand uit Zuid-Afrika. De private partijen zijn: Contract Laboratory Services, uit Zuid-Afrika en het biotechnologiebedrijf Virco BVBA uit België, gespecialiseerd in virus resistentie.

De toegang van Afrikaanse hiv patiënten tot aidsmedicijnen is de afgelopen jaren sterk verbeterd. Bijna 1 op de 3 Afrikaanse hiv patiënten kan vandaag de dag de pillen krijgen. Maar er heerst onzekerheid over de ontwikkeling van resistentie van hiv in Afrika. "Er zijn weinig virussen die zo vaak en zo gemakkelijk van gedaante verwisselen als hiv. Artsen en patiënten gaan er terecht vanuit dat de AIDS remmers effectief zijn. Maar als de pillen niet consistent worden geslikt, ontstaat er een heel nieuwe situatie en kan resistentie om zich heen grijpen', aldus onderzoekscoördinator Prof Tobias Rinke de Wit, vanuit het Center for Poverty-related Communicable Diseases (CPCD) aan het Academisch Medisch Centrum, Amsterdam.

In de EU en de VS is het probleem inmiddels al veel beter in kaart gebracht. Door hoogwaardige technologie en beschikbare fondsen kan resistentie adequaat worden onderzocht en getest. "Dat is in Afrika nu niet mogelijk", aldus de Wit. Afrika ten zuiden van de Sahara is de regio die het hardst wordt getroffen door de wereldwijde epidemie van het humane immunodeficiëntievirus (hiv). De beschikbaarheid van hiv-medicijnen neemt er de laatste jaren in hoog tempo toe door steun van grote internationale donororganisaties. Maar doordat het virus telkens van gedaante wisselt en zich steeds opnieuw aanpast, kunnen resistente virussen ontsnappen aan de standaard combinaties van hiv-medicijnen (de zgn.1e lijns behandeling). Resistentie ontstaat als de patiënten hun medicamenten niet iedere dag slikken. De successen van aidsbehandeling in Afrika worden hierdoor bedreigd.

In Afrika is het veelal niet mogelijk om de effectiviteit van de behandeling nauwkeurig in de gaten te houden, omdat regelmatige bloedcontroles te duur zijn en voldoende geëquipeerde laboratoria ontbreken. Op dit moment raadt de Wereldgezondheidsorganisatie dan ook niet aan om patiënten in ontwikkelingslanden te testen op resistentie tegen AIDS remmers. 'Maar die resistentietesten zijn belangrijk voor artsen om de juiste beslissing te nemen over de meest effectieve combinatie van hiv medicijnen voor hun patienten, als zij niet meer reageren op de standaardbehandeling', aldus Dr Michèle van Vugt, Chief Medical Officer van Stichting PharmAccess, de organisatie die het resistentietest-project coördineert.

Om het onderzoek en de testmogelijkheden in Afrika naar resistente virussen onder hiv patiënten te verbeteren heeft een onderzoeksconsortium uit de EU en Afrika een bedrag van 6 miljoen Euro bijeengebracht. Drie miljoen is afkomstig van het Nederlandse Ministerie van Onderwijs via NWO/WOTRO. Nog eens 3 miljoen Euro wordt door de private partners in het project geïnvesteerd, dit zijn Virco BVBA, een Belgisch bedrijf gespecialiseerd in virus resistentie en Contract Laboratory Services, een provider van laboratorium diensten gelieerd aan de Universiteit van Witwatersrand in Zuid Afrika. 'Wij zijn verheugd om met onze middelen en deskundigheid bij te dragen aan dit project dat erop gericht is om een betaalbare, robuuste en toegankelijke onderzoekstest geschikt voor Afrika te leveren op basis van bestaande en nieuwe technieken', aldus Werner Verbiest, general manager Worldwide, Virco. Professor Wendy Stevens van de Witwatersrand universiteit in Zuid Afrika benadrukt dat 'in dit programma alle fases worden getest en in kaart gebracht. We analyseren het complete proces van bloedafname tot en met de uiteindelijke interpretatie van de test'.

In het onderzoek gaat het dan om vragen als: kunnen er in het 'warme' Afrika methoden ontwikkeld worden om de 'koude' opslag van bloedmonsters overbodig te maken? Kan het transport van de bloedmonsters vereenvoudigd en versneld worden? Kan de gevoeligheid van de resistentietest worden verbeterd? De meest voorkomende virusstam in de EU en de VS is van het zogenaamde subtype B. In Afrika komen hele andere stammen voor. Kan de test ook resistentie in die Afrikaanse stammen effectief waarnemen? Onderzoeksmanager John Dekker, van Stichting PharmAccess voegt daar aan toe "'Wij denken dat door bijvoorbeeld bloedopslag op filterpapier, beter gekozen PCR primers, bloedmonsters via de post en andere biologische technieken het betaalbaar testen ook in Afrika mogelijk moet zijn', aldus John Dekker.





http://www.pharmaccess.org