---
Persinformatie
18 januari 2008
Taken en verantwoordelijkheden op het spoor
NS vervoert reizigers; de overheid zorgt voor het spoor
NS is slechts een van de vele spoorbedrijven die over de Nederlandse rails rijden
Naar aanleiding van Europese regelgeving hebben de rijksoverheid en de politiek begin
jaren '90 besloten om in Nederland het vervoer op het spoor los te koppelen van het
beheer van de railinfrastructuur.
ProRail (voorheen Railinfrabeheer, Railned en Railverkeersleiding) is de naam van de
organisatie die al vanaf 1995 in opdracht en voor rekening van de overheid de
spoorweginfrastructuur beheert. NS verzorgt het grootste deel van het reizigersvervoer en
is verantwoordelijk voor de exploitatie van stations.
NS
NS speelt als grootste reizigersvervoerder een belangrijke rol in de mobiliteit van Nederland. NS
verzorgt in Nederland dagelijks met zo'n 4500 treinritten het vervoer van 1,1 miljoen reizigers.
Daarvoor zijn bijna 3000 rijtuigen met 257.000 zitplaatsen beschikbaar. In Nederland beheert NS
379 stations. Het door NS bereden spoorwegnet strekt zich uit over ongeveer 2100 kilometer.
In het Verenigd Koninkrijk exploiteert dochterbedrijf NedRailways samen met haar Britse partner
Serco twee vervoerconcessies: Mersey Rail rondom Liverpool en Northern Rail in het noorden van
Engeland. Ruim 25.000 NS-medewerkers verzorgen de dienstverlening aan de klanten.
Andere vervoerders
Niet op alle spoorlijnen in Nederland rijden treinen van NS: op 14 spoorlijnen met een totale lengte
van bijna 700 kilometer in verschillende delen van Nederland wordt het reizigersvervoer verzorgd
door andere vervoerders: Syntus, Arriva, Connexxion, Veolia Transport, DB Regionalbahn Westfalen
en Prignitzer Eisenbahn. De komende jaren kan dit op nog meer lijnen aan de orde komen,
aangezien de overheid ervoor heeft gekozen om het openbaar vervoer in een aantal regio's aan te
besteden.
Op het Nederlandse spoorwegnet rijden inmiddels diverse goederenvervoerders, waarvan Railion
de grootste is. Daarnaast zijn op dat gebied onder meer ACTS, Rail4Chem, HGK, Veolia Cargo en
ERS actief. Sinds 2000 is de omvang van het goederenvervoer per spoor meer dan verdubbeld naar
ruim 40 miljoen ton per jaar. NS is een reizigersbedrijf en houdt zich niet bezig met
goederenvervoer.
Spoorwegaannemersbedrijven als Strukton en Spitzke rijden ook met eigen treinen over de rails. Bij
elkaar zijn ruim 30 spoorvervoerders toegelaten op het Nederlandse spoorwegnet.
ProRail
ProRail zorgt namens de overheid voor aanleg, onderhoud en beheer van het Nederlandse
spoorwegnet, inclusief alle bijbehorende voorzieningen zoals stations, tunnels, overwegen,
bovenleiding, seinen en wissels. Daarnaast verdeelt ProRail de capaciteit op het spoorwegnet,
regelt zij de railverkeersleiding, verzorgt informatie over het treinverkeer en coördineert bij
calamiteiten.
NS Groep N.V., Utrecht
Handelsregister Utrecht 30124358
Datum 18 januari 2008
Pagina 2/2
Infrastructuur
ProRail is verantwoordelijk voor de veilige berijdbaarheid en optimale beschikbaarheid en
betrouwbaarheid van het spoor. Ook het opheffen van storingen en herstel van de infrastructuur
na calamiteiten behoren tot de taken. Deze werkzaamheden, evenals het onderhoud aan het
spoor, worden in opdracht van ProRail uitgevoerd door erkende spooraannemers.
Op veel plaatsen in het land vinden in opdracht van ProRail nieuwbouwprojecten plaats. Variërend
van nieuwe tunnels en nieuwe baanvakken - zoals de Betuweroute - tot compleet nieuwe stations.
Ook regionale projecten, zoals de aanleg van een fietstunnel onder het spoor, die veelal in
opdracht van een gemeente worden uitgevoerd, vallen onder de verantwoordelijkheid van ProRail.
ProRail ontvangt jaarlijks geld van de overheid voor onderhoud en instandhouding van het spoor.
Capaciteitsverdeling
Daarnaast is ProRail de organisatie voor capaciteitsmanagement. Zij coördineert het doelmatige
gebruik van de infrastructuur. Vervoerders van reizigers en goederen vragen capaciteit op het
spoorwegnet; ook voor onderhoudswerk moet capaciteit worden vrijgemaakt. Dat kan leiden tot
onverenigbare wensen. ProRail integreert en beslist op basis van door de overheid vastgestelde
regels over capaciteitsvragen van vervoerders en beheerders. Zij treedt zonodig op als
scheidsrechter. En dit alles op het drukstbereden nationale spoorwegnet ter wereld.
Railverkeersleiding
Ook de verkeersleiding wordt door ProRail geregeld: zij deelt in het operationele proces
zogenaamde rijwegen toe aan de gebruikers van het spoorwegnet. Met behulp van een
geautomatiseerd systeem bedient ProRail de seinen en wissels en geeft zo de rijwegen vrij. De
organisatie zorgt er bij verstoringen voor dat het treinverkeer weer op gang kan komen.
Vervoerders zorgen zelf voor de bijsturing van de inzet van hun treinen en rijdend personeel.
Calamiteiten
ProRail coördineert de werkzaamheden van de Calamiteitenorganisatie Rail, die in actie treedt
wanneer zich (ernstige) ontregelingen op en rond het spoor voordoen. ProRail informeert
vervoerders en derden (waaronder de media) over de actuele stand van zaken in de treindienst en
informeert hierover (in opdracht van de reizigersvervoerders) reizigers op de stations via omroep,
treinaanwijzers, halaanwijzers, informatieschermen en via NOS-Teletekst 751-754.
Inspectie V&W, divisie Rail
De inspectie van het Ministerie van Verkeer & Waterstaat, divisie Rail heeft namens de rijksoverheid
de zorg voor de veiligheid van het railverkeerssysteem en houdt daar toezicht op.
Spoorwegpolitie
De Spoorwegpolitie maakt al enige jaren geen deel meer uit van NS, maar is onderdeel van het
Korps Landelijke Politiediensten (KLPD).
Samenvatting: rolverdeling op het Nederlandse spoorwegnet
NS is de grootste reizigersvervoerder op het spoor. NS vervoert dagelijks 1,1 miljoen reizigers en
beheert 379 stations.
Arriva, Syntus, Connexxion en Veolia Transport zijn de belangrijkste regionale
reizigersvervoerders op het Nederlandse spoor.
ProRail is verantwoordelijk voor onderhoud, beheer en aanleg van het Nederlandse spoorwegnet, de
verdeling van de capaciteit en de verkeersleiding op het spoornet..
Railion, dochter van Deutsche Bahn, is de grootste goederen railvervoerder van Europa. Railion
vervoert in Nederland dagelijks honderdduizend ton goederen. Naast Railion zijn verschillende
kleinere goederenvervoerders actief.
---- --
Nederlandse Spoorwegen