Universiteit Leiden


* woensdag 5 maart 16.15 uur
Janine Ubink
In the land of the chiefs. Customary law, land conflicts, and the state in peri-urban Ghana
Faculteit: Rechtsgeleerdheid
Promotor: prof.dr. J.M. Otto

Strijd om grond bron van onrust in Afrika
Veel conflicten in Afrika worden mede veroorzaakt door strijd om grond. Bevolkingsgroei, bodemerosie, en commerciële landbouw hebben in veel gebieden een tekort aan grond veroorzaakt, wat spanningen oplevert tussen de verschillende gebruikers. Dit was bijvoorbeeld een achterliggende oorzaak van de recente onlusten in Kenia, maar ook een belangrijke aanleiding voor de genocide die in 1994 plaatsvond in Rwanda. Deze factor wordt vaak over het hoofd gezien bij verklaringen die zich geheel concentreren op de etnische aspecten van dergelijke conflicten. Ook in het West-Afrikaanse Ghana, dat gezien wordt als een voorbeeld van rust en democratie voor de regio, leiden grondconflicten tot aanzienlijke spanningen. Maar hoe ontstaan grondconflicten, wie zijn erbij betrokken, en hoe kunnen ze worden opgelost? Deze vragen worden beantwoord in dit promotieonderzoek. Ubink deed 16 maanden veldwerk in Ghana, waar zij zowel lokale als nationale actoren bestudeerde.
Haar onderzoek richt zich vooral op dorpen die dichtbij grote steden liggen, waar een grote vraag naar percelen voor de bouw van nieuwe woningen een bedreiging vormt voor de landbouwgrond van kleine boeren. Deze communale grond wordt beheerd door de traditionele leiders van de dorpen. Hoewel deze chiefs in het belang van hun mensen zouden moeten handelen, vond Ubink veel gevallen waarin zij hun positie misbruikten om zich te verrijken door de communale grond te verkopen en de opbrengst grotendeels in eigen zak te steken.
Dit grondverlies tast de bestaanszekerheid van de dorpelingen aan en leidt daarom vaak tot grote onrust of geweld. Het ontbreekt de dorpelingen echter vaak aan macht en mogelijkheden om de chief ter verantwoording te roepen. Niet alleen zijn de traditionele controlemechanismen sterk verzwakt, maar ook de gang naar de overheid levert zelden iets op. De sterke banden tussen de traditionele leiders en de statelijke elite maken de overheid onwillig om in te grijpen in de dorpen. Rechtbanken kiezen wel de kant van de boeren, maar de procedures duren zo lang dat hun grond dan al lang en breed is verkocht en het geld verdwenen. Naast een gedetailleerde analyse van de situatie in Ghana laat Ubinks onderzoek op een algemener niveau zien dat de huidige tendens van beleidsmakers en ontwikkelingsdeskundigen om de nadruk te leggen op de erkenning van traditie, cultuur en traditioneel bestuur, niet moet leiden tot een klakkeloze acceptatie van lokale machtsstructuren en ongelijkheid.

The central themes of this book are customary law, traditional leadership and local land management. International policy is currently witnessing a renewed interest in customary tenure systems as well as traditional leadership, through which it aims to enhance the efficiency of local governance, and create general access to and secure rights in land. Contrary to these ideas, practice reveals a lack of security of customary tenure in many areas. Mounting evidence of increasingly restricted and insecure access to land for the poor majority and increasing inequity in the face of land shortage and competition displays that customary systems often evolve inequitably and that traditional elites benefit disproportionally from commodification of land. In an effort to understand customary land management by traditional authorities, and the role policymakers, lawmakers, judges and civil servants play in this process, this book studies practices of land management in peri-urban Kumasi, a rapidly expanding city and the capital of the Ashanti Region where traditional leadership even more than in other parts of Ghana forms a vibrant part of social life.
This book combines local case studies with theories about efficient land management, the resilience of traditional leadership, the negotiability of customary law and the gap between judges customary law and local practices. Doing so, it offers a unique body of empirical and theoretical knowledge for those interested in customary land management, as well as those interested in how customary law functions both at the local level and at the level of the state, in interaction with judges, lawmakers, policymakers, and civil servants.

In verband met de verbouwing in het Academiegebouw vinden de promoties plaats in de Lokhorstkerk (Pieterskerkstraat)