Vredessite 'de nieuwe oorlog'


Vredespotentieel van religies kan beter benut worden Nieuw rapport kritisch over de rol van religieuze leiders in Bosnische oorlog

Persbericht van IKV Pax Christi

Utrecht, 11 maart 2008 - De meeste religieuze leiders in Bosnië-Herzegovina steunden tijdens de Bosnische oorlog (1992-1995) nationalistische politici en hebben de oorlog gerechtvaardigd. Dit blijkt uit een onderzoek dat vredesorganisatie IKV Pax Christi en BBO hebben uitgevoerd. Slechts enkele katholieke, orthodoxe en moslimgeestelijken verzetten zich tegen het nationalisme en trachtten door middel van interreligieuze dialoog vrede dichterbij te brengen. Nu, ruim twaalf jaar na de oorlog, is het nog altijd droevig gesteld met de samenwerking tussen de religieuze gemeenschappen in het land. Toch zijn er ook voorbeelden van succesvolle interreligieuze dialoog. Met de inzichten van nu moet het mogelijk zijn om deze initiatieven beter te ondersteunen en het vredespotentieel van religies beter te benutten.

In Bosnië-Herzegovina vallen etnische en religieuze identiteit samen. De Bosnische Serviërs zijn Servisch-orthodox, de Bosnische Kroaten rooms-katholiek en de Bosniaks (Bosnische moslims) zijn moslim. Dat maakte de religieuze gemeenschappen en hun leiders extra bevattelijk voor de propaganda van de nationalistische politici. De internationale gemeenschap bracht tijdens en na de oorlog de religieuze leiders met regelmaat bijeen om hun steun te werven voor vredesinitiatieven, herstel van de multi-etnische en multireligieuze samenleving en verzoening. Deze conferenties leidden veelvuldig tot verklaringen gericht op vrede en samenwerking; de woorden werden door de leiders echter vrijwel niet in praktijk gebracht.

De onderzoekers zijn ook kritisch over de internationale gemeenschap. Diplomaten ontbeerden kennis van het kerkelijk erf en er was geen eenduidige vredesstrategie. Internationale kerkelijke verbanden als de Wereldraad van Kerken en de Conferentie van Europese Kerken zetten in op dialoog, maar verzuimden bij oorlogsmisdaden man en paard te noemen.

Het rapport bevat vele aanbevelingen. Initiatieven zijn nodig op het nationale én het lokale niveau. Steun aan terugkeer en reïntegratie van vluchtelingen is geboden. Vaak bestaan er met name op lokaal niveau goede mogelijkheden tot samenwerking met burgerorganisaties die zich inzetten voor wederopbouw, democratisering en multiculturele projecten. Gespreksmethoden die uitnodigen tot zelfkritiek verdienen de voorkeur. Daarnaast kunnen er initiatieven plaatsvinden in het kader van waarheidsvinding en Europese integratie. Werken met religieuze leiders vraagt om een langetermijnstrategie, die vooral ook de positie van gematigde en vredesgezinde geestelijken versterkt. Vaak is intrareligieuze dialoog, het gesprek tussen stromingen binnen de eigen religieuze groep, voorwaarde voor interreligieuze dialoog, het gesprek tussen de diverse geloofsgemeenschappen. Het rapport pleit ook voor meer contact met atheïsten, die al te vaak gezien worden als immorele tweederangsburgers.

Het rapport, nu in het Engels gepubliceerd, wordt ook in het Bosnisch vertaald en zal later dit jaar in Bosnië-Herzegovina gepresenteerd worden. Het onderzoek is uitgevoerd in het kader van het Kennisforum Religie en Ontwikkelingsbeleid, dat inzake de vragen van religie, vrede en ontwikkeling de beleidsdialoog tussen vredes- en ontwikkelingsorganisaties en het Ministerie van Buitenlandse Zaken behartigt.

"Tales of War and Peace. Religious Leaders During and After the War in Bosnia and Herzegovina: Calculated Hypocrisy or Paving the Way for Peace?" is gratis op te vragen bij IKV Pax Christi (030 2333346) of te downloaden van www.ikvpaxchristi.nl

Met vriendelijke groet,

Mayke Smit
Content Manager IKV Pax Christi t: 030 2333346 f: 030 2368199


---