NCRV

Kaaskoppen & Waterlanders

Een bevlogen redenaar en een wereldberoemde boekenkist

Woensdag 12 maart 2008

19.25 uur, Nederland 2

Wie Hugo de Groot zegt, zegt boekenkist, Loevestein

Daarmee doen we hem eigenlijk tekort, want Hugo de Groot heeft belangrijkere prestaties geleverd dan ontsnappen in die inmiddels wereldberoemde boekenkist. (Er zijn trouwens minstens 3 kisten die claimen de originele kist te zijn waarin hij ontsnapt is!)

Hij heeft boeken over volkerenrecht geschreven die vandaag de dag rechtsgeleerden en filosofen nog steeds inspireren. Aan Hugo de Groot hebben we te danken dat het Internationale Gerechtshof gevestigd is in het Haagse Vredespaleis. Eeuwige roem valt hem ten deel, maar toch voelde hij zich zeer miskend door zijn eigen land- en tijdgenoten.

Hugo de Groot raakte betrokken bij het conflict tussen Prins Maurits en Van Oldenbarnevelt over de opstelling van de Nederlanden in de 80-jarige oorlog. Van Oldebarbevelt werd onthoofd en Hugo als landverrader opgesloten in Loevestein. Na zijn ontsnapping volgde verbanning en het kwam nooit meer goed tussen hem en zijn Vaderland. Zelfs niet na de dood van Prins Maurits. Hugo de Groot keerde pas terug in zijn doodskist en werd, hoe ironisch, in dezelfde kerk bijgezet als aartsvijand Maurits.

Tot 1874 was het heel normaal dat kinderen net zo hard werkten als volwassenen. Toen de industriële revolutie doorzette waren vele goedkope kinderhanden nodig in de fabrieken om productie te draaien.

Schrijver Jacobus Jan Cremer was geschokt en verbijsterd door de ellende die hij aantrof.

Hij was een begenadigd voordrachtskunstenaar en hield voor uitverkochte zalen een vlammend betoog voor afschaffing van die immorele kinderarbeid. De druk op de regering Thorbecke werd groter, maar het duurde nog jaren voor er iets gebeurde. Pas in 1874 diende Van Houten het bekende Kinderwetje van Van Houten in. Het was een eerste stap op weg naar verbetering. De allerergste vorm van uitbuiting van kinderen werd officieel verboden. Pas toen de Leerplicht in 1900 werd ingevoerd behoorde kinderarbeid helemaal tot het verleden. Cremer maakte dat niet meer mee, hij was toen al twintig jaar dood.

In het 13-delige NCRV-programma Kaaskoppen & Waterlanders gaat Ernst Daniël Smid op zoek naar de idealen en drijfveren van mannen en vrouwen die Nederland hebben gemaakt tot wat het nu is.

De serie is gebaseerd op de Canon van Nederland: een selectie van de vijftig belangrijkste personen en gebeurtenissen die de loop van de vaderlandse geschiedenis in belangrijke mate hebben bepaald.

Hoe groot de daden van deze illustere voorouders ook zijn en hoe belangrijk hun betekenis voor onze vaderlandse geschiedenis ook is, ze blijven één van ons. En uiteindelijk zijn we allemaal Kaaskoppen & Waterlanders.