Kamervragen over ernstige geldtekorten en de effecten op de handhaving door
de Voedsel en Waren Autoriteit
13 maart 2008 - kamerstuk
Kamerbrief waarin de minister ingaat op de problematiek rond de
financiële situatie van de Voedsel en Waren Autoriteit, naar
aanleiding van vragen van het kamerlid Van Velsen.
Meer informatie
* Kamervragen over ernstige geldtekorten en de effecten op de
handhaving door de Voedsel en Waren Autoriteit
Kamerstuk | 13-03-2008 | PDF-Document, 62 kB
Voor downloaden van PDF-bestanden:
Zie het origineel
Directie Voedselkwaliteit en Diergezondheid
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
Uw brief van 19 februari 2008
Uw kenmerk 2070812100 VD.
Ons kenmerk 2008/434
Datum 13 maart 2008
Kamervragen over ernstige geldtekorten en de effecten op de handhaving door
de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA)
Geachte Voorzitter,
Hierbij doen wij u toekomen de antwoorden op de Kamervragen van het Kamerlid
Van Velzen (SP) inzake de ernstige geldtekorten en de effecten op de handhaving door de
Voedsel en Waren Autoriteit (VWA).
1
Is het waar dat de VWA dit jaar en de komende jaren te maken krijgt met financiële
tekorten, mede doordat de bijdragen vanuit de sector vooralsnog niet toereikend zijn?1
Sinds wanneer bent u hiervan op de hoogte en waarom heeft u hierover op geen enkel
moment de Kamer ingelicht?
2
Deelt u de mening dat dit een alarmerende brief is? Welke maatregelen heeft u getroffen
toen u deze alarmerende brief onder ogen kreeg?
3
Sinds wanneer kampt de VWA met financiële tekorten? Deelt u de mening dat een
autoriteit die regelgeving moet handhaven om de voedselveiligheid en de volksgezondheid
te bewaken geen financiële tekorten zou mogen hebben?
De Kamer is diverse malen geïnformeerd over de budgettaire problematiek van de VWA
en de oorzaken daarvan: bij de Najaarsnota 2006 en 2007, de Voorjaarsnota 2007 en in de
begroting 2008. De tekorten bij de VWA zijn bij wijziging van de begroting aangevuld.
Ook in de bij brief van 16 oktober 2007 (TK 26 991, nr. 158) bent u geïnformeerd over het
financiële tekort van de VWA, de oorzaken daarvan en welke maatregelen genomen
worden om die tekorten op te lossen. Eén van de maatregelen betreft het geleidelijk
kostendekkend maken van de tarieven voor het bedrijfsleven. Tijdens het Algemeen
Overleg op 30 januari heeft de Kamer ingestemd met de retributieregelingen van de VWA.
De retributieregelingen leiden niet meteen tot kostendekkende tarieven.
1 Brief van 8 oktober 2007 met als onderwerp "concept jaarplan VWA 2008" van de
inspecteur-generaal van de VWA aan de directeur-generaal van VWS (kenmerk VWA/2007/
43695)
Zoals in mijn brief van 16 oktober 2007 staat heeft dat te maken met de fasering van de
tarieven naar kostendekkendheid voor de kleine bedrijven. Ik streef naar kostendekkende
tarieven voor het bedrijfsleven in 2011, maar ook naar meer efficiency bij de VWA.
Naar aanleiding van de in de brief gesignaleerde knelpunten zijn, in het kader van de
vaststelling van het jaarplan 2008 van de VWA, afspraken gemaakt over de oplossing
daarvan. Nadat het jaarplan van de VWA is goedgekeurd, heeft de VWA aangegeven een
aantal inspectiefrequenties te willen opvoeren. Dat is niet ongebruikelijk. Hierover worden
dan meerwerkafspraken gemaakt.
Voor zover een baten-lastendienst kampt met een negatief resultaat dat leidt tot een
negatief eigen vermogen, wordt dit aangevuld conform de regeling baten-lastendiensten
2007. Dat is dan ook gebeurd bij de VWA. Indien deze situatie zich weer voordoet, geldt
dezelfde regeling.
4
Bent u op de hoogte van de Europese verordening 882/2004 artikel 26 waarin de
verplichtingen van een lidstaat staan met betrekking tot de controles op voedselveiligheid,
diergezondheid, dierenwelzijn, namelijk: Member States shall ensure that adequate
financial resources are available to provide the necessary staff and other resources for
official controls by whatever means considered appropriate, including through general
taxation or by establishing fees or charges? Deelt u de mening dat budgettekorten op
handhaving van voedselveiligheid-, diergezondheid- en dierenwelzijnsregelgeving in strijd
zijn met deze verordening? Zo ja, welke maatregelen gaat u treffen om aan de maatregelen
te voldoen? Zo neen, waarom dan niet?
Ingevolge artikel 26 van verordening (EG) nr. 882/2004 moeten de lidstaten - op een wijze
die zij passend achten, inclusief door algemene belastingen of door het vaststellen van
vergoedingen of heffingen - zorgdragen voor voldoende financiële middelen voor het
benodigde personeel en andere middelen voor de officiële controles op het gebied van
diervoeders, levensmiddelen, diergezondheid en dierenwelzijn.
De financiering van de VWA vindt plaats uit de inkomsten gegenereerd door het opleggen
van heffingen aan het bedrijfsleven en uit de algemene middelen. De tarieven van de
heffingen zijn vastgelegd in diverse tariefregelingen. In de brief van 16 oktober 2007 is
aangegeven hoe te komen tot kostendekkendheid van deze tarieven. Daar waar de
tarieven op dit moment nog niet kostendekkend zijn, wordt dit vooralsnog aangevuld uit
de algemene middelen. Met deze systematiek wordt voldaan aan voornoemd artikel 26.
5
Is het waar dat door het ontoereikende budget voor de VWA het toezicht op levende
dieren en levende producten tot een minimum zal dalen?
Zo ja, deelt u de mening dat dit onacceptabel is, mede gezien het uitgelekte evaluatierapport
van de VWA 'Modernisering Activiteiten Levende Dieren en Levende Producten'?
Zo neen, waarom niet?
Zoals u weet, loopt op dit moment het onderzoek van de heer Hoekstra. Wij wachten de
uitkomsten van zijn onderzoek af. Daarna zullen wij ons standpunt bepalen.
Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
13 maart 2008 VD. 2008/434 3
6
Is het waar dat het aantal verplichte monsters van diermeel voor diervoeders niet meer
wordt genomen en het onderzoek additieven wordt beperkt tot een minimum? Is het
verder waar dat van geïmporteerde partijen diervoeders slechts 25% van de door de EU
voorgeschreven monsters wordt genomen en onderzocht?
Zo ja, deelt u de mening dat dit onwenselijk is? Is het waar dat dit in strijd is met de
Europese normen en dat het Voedsel en Veterinair Bureau van de EU hierover aan de
alarmbel heeft getrokken? Zo neen, waarom niet?
Er is geen sprake van Europeesrechtelijk voorgeschreven aantallen monsternames of
controles wat betreft diervoeders. Bij geïmporteerde partijen diervoeders geldt de eis dat
stelselmatig documentcontrole plaatsvindt en steeksproefgewijs overeenkomst- en
materiële controle. Die controle vindt plaats.
7
Is het waar dat de inspectiefrequentie voor een aantal bedrijven de afgelopen jaren met
meer dan 50% is afgenomen? Is het tevens waar dat de kwaliteit van de uitvoering
problemen begint op te leveren? Zo ja, om welke bedrijven gaat het?
Deelt u de mening dat dit onacceptabel is? Zo neen, waarom niet?
De sector dierlijke bijproducten omvat alle bedrijven of instellingen die dierlijke
bijproducten die niet bestemd zijn voor menselijke consumptie hanteren. De inspectiefrequentie
is in de afgelopen jaren afgenomen.
Voor een aantal type bedrijven betreft dit een frequentieafname van meer dan 50%. Het
huidige aantal inspecties is gebaseerd op een risicobeoordeling waarbij is betrokken welk
type onderneming het betreft. Dit is overeenkomstig verordening nr. (EG) 1774/2002
waarin is voorgeschreven dat op gezette tijden inspecties worden uitgevoerd en dat de
frequentie van de inspecties afhankelijk is van de grootte van het bedrijf, het type
producten, de risicobeoordeling en de HACCP-garanties.
8
Is het waar dat de VWA nauwelijks activiteiten ontplooit op het terrein van certificering en
samenstelling van levensmiddelen? Zo ja, waarom niet? Hangt dit samen met de budgettekorten?
De VWA certificeert geen levensmiddelen indien daartoe geen Europese verplichting is.
Daar waar het wel aan de orde is (producten van dierlijke oorsprong) wordt aan de
verplichting voldaan.
De IG-VWA schrijft in de brief van 8 oktober 2007 dat op het terrein van etikettering en
samenstelling van levensmiddelen de VWA nauwelijks activiteiten ontplooit en dat het
onderzoek zich beperkt tot de analyse van toevoegingen die schadelijk kunnen zijn voor
de volksgezondheid.
Deze keuze is in lijn met de keuze die de ministers van VWS en LNV hebben gemaakt als
gevolg van de kortingen uit de motie-Dittrich van 22 september 2005. De korting is in
overleg met de opdrachtgevers onder meer ten laste gekomen van het toezicht op de
etikettering en samenstelling van levensmiddelen, voor zover dit geen relatie heeft met de
volksgezondheid.
Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
13 maart 2008 VD. 2008/434 4
Als gevolg hiervan is de inzet op zaken die te maken hebben met eerlijkheid in de handel
verminderd. Het gaat dan bijvoorbeeld om controles op zaken als uitlekgewicht, echtheid
amandelspijs en het gewicht van brood. De capaciteit op de vermelding van allergenen en
chemisch onderzoek naar additieven is niet verminderd. Ook blijft de VWA alert op het
gebruik van medische claims op voedingsmiddelen. De VWA blijft klachten van
consumenten afhandelen. In 2007 is begonnen met een pilot voor eenvoudig etiketteren
in de ambachtelijke sector. Bij het overleg over het conceptjaarplan is besloten deze
beleidslijn in 2008 voort te zetten. Het toezicht op de samenstelling wordt nog slechts
incidenteel en projectmatig uitgevoerd.
9
Is het waar dat de taakstelling voor de VWA voor 2009 wordt verdubbeld? Zo ja, deelt u
mijn mening dat dientengevolge de bovengenoemde problemen enkel zullen verergeren?
Zo neen, waarom niet? Zo ja, bent u bereid maatregelen te nemen?
De financiële opgave waar de VWA voor staat neemt in 2009 toe, mede door het oplopend
karakter van de taakstelling efficiency rijksdienst, opgelegd door het huidige kabinet. Om
de financiële opgave het hoofd te bieden, hebben wij een maatregelenpakket opgesteld
waarover u in de brief aan de Kamer van 16 oktober 2007 bent geïnformeerd.
10
Kunt u aangeven wat de taakstelling voor de VWA voor 2007 was en welke gevolgen dit
heeft gehad voor de handhaving?
De taakstelling van de VWA voor 2007 bedroeg circa ¤ 6 mln. Dit bedrag is opgebouwd uit
taakstellingen die zijn afgesproken in de kabinetten Balkenende I en II en uit Kamermoties,
zoals de motie-Dittrich (TK 30 300, nr. 22) en Verhagen (TK 29 800, nr. 4). Door de
opgelegde kostenreductie is het nodig dat de VWA op een andere manier werkt. Daar
waar mogelijk wordt efficiënter gewerkt door de VWA conform het opgestelde planningskader.
Daarnaast is de handhaving georganiseerd conform de principes van het rapport
van de VWA "Handhaven met verstand en gevoel".
11
Bent u bereid het jaarplan 2008 aan de Kamer te sturen?
Het Jaarplan van de VWA wordt te zijner tijd gepubliceerd op de website van de VWA.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID,
WELZIJN EN SPORT,
A. Klink
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit