Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA Den Haag
Den Haag Ons kenmerk
19 maart 2008 VSV/DIR/2008/9563
Onderwerp
Toezicht Inspectie op registratieplicht verzuim
In het Algemeen Overleg d.d. 5 juli 2007 over de integrale aanpak van schoolverzuim heb ik toegezegd
de Tweede Kamer te berichten over de manier waarop de Inspectie toezicht houdt op het registreren
van verzuim door scholen (Tweede kamer, 2006-2007, 30 800 VI, nr. 122). Met deze brief doe ik die
toezegging gestand.
De beoogde rol van toezicht en handhaving komt aan de orde in de brief die ik u in april doe toekomen
over onze voornemens voor een integrale aanpak van verzuim. In die brief presenteer ik de resultaten
van de interdepartementale werkgroep Verzuim, waarin naast OCW ook de ministeries van Jeugd en
Gezin, Justitie en Binnenlandse Zaken deelnemen.
Registreren en melden van verzuim
Scholen en instellingen voor vo en mbo moeten leerlingen bij langdurige, ongeoorloofde afwezigheid en
bij voortijdig schoolverlaten (vsv) melden bij de gemeenten en de IB-Groep. Dit geldt voor leerplichtige
leerlingen en voortijdig schoolverlaters tot 23 jaar, respectievelijk voor leerlingen die een
tegemoetkoming onderwijskosten of studiefinanciering ontvangen. Deze meldingsplicht is opgenomen
in een aantal wetten, waaronder de Wet op het voortgezet onderwijs, de Wet educatie en
beroepsonderwijs, de Leerplichtwet, de Wet Tegemoetkoming Onderwijskosten en de Wet
studiefinanciering.
De Inspectie van het Onderwijs en de Auditdienst van OCW hebben een thematisch onderzoek gedaan
naar de wijze waarop vo-scholen en bve-instellingen melding maken van langdurige, ongeoorloofde
afwezigheid (verzuim) en voortijdig schoolverlaten (Themaonderzoek VSV 2007). Uit het onderzoek
blijkt dat er door de onderzochte scholen en instellingen in sommige gevallen helemaal niet en in
enkele gevallen te weinig of te laat melding wordt gemaakt van verzuim en/of uitval. Als oorzaken
worden onder meer aangewezen: ingewikkelde regelgeving, gebrek aan aandacht voor registraties en
technische voorzieningen bij scholen, en gebrek aan aandacht voor accuraatheid van meldingen en
technische voorzieningen bij zowel gemeenten als de IB-Groep.
Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Rijnstraat 50, Postbus 16375, 2500 BJ Den Haag T +31-70-412 3456 F +31-70-412 3450 W www.minocw.nl
blad 2/3
Om tegemoet te komen aan deze klachten wordt momenteel gewerkt aan de invoering van één loket
voor het melden van verzuim. Dit loket wordt belegd bij de IB-Groep. Na afronding van de pilots, die
momenteel met het loket worden uitgevoerd, moet deze faciliteit in 2008 en 2009 landelijk worden
uitgerold.
Toezicht
In het kader van programmatisch handhaven vindt in 2008 verscherpt toezicht plaats in de sectoren vo
en bve op het naleven van de wettelijke bepalingen tot tijdige melding bij gemeente en IB-Groep.
De overweging bij het verscherpte toezicht is met name het maatschappelijk belang om voortijdig
schoolverlaten te voorkomen. Ook is hier het belang van de rechtmatige besteding van middelen
(studiefinanciering) aan de orde. De spontane naleving van de regelgeving is wisselend, terwijl de
verwachte effecten van naleving substantieel zijn. Het is van belang dat de keten van voorzieningen om
voortijdig schoolverlaten te voorkomen, goed werkt. Daartoe is naleving van de regelgeving voor
verzuimmelding en -signalering noodzakelijk.
In het reguliere toezicht wordt naast de onderzoeken op instellingen als uitvloeisel van het
risicogerichte toezicht, ook een steekproef van instellingen voor vo en mbo getrokken ter validering
van de risicotaxaties. In 2008 wordt bij de instellingen in deze steekproef als onderdeel van het
kwaliteitsonderzoek een nalevingsonderzoek uitgevoerd waarin bijzondere aandacht besteed wordt aan
melding en signalering van schoolverzuim en vsv. Als geconstateerd wordt dat de wettelijke bepalingen
niet nageleefd worden, wordt zoals te doen gebruikelijk een verbeteringsperiode afgesproken en volgt
een nacontrole. Bij blijvend niet naleven volgt een melding aan de minister en kan eventueel een
bestuurlijk traject volgen.
De informatie over dit onderdeel van het toezicht wordt apart geregistreerd en gerapporteerd, in elk
geval in het Onderwijsverslag over 2007-2008.
In het toezicht door de Inspectie spelen zowel opbrengstgegevens, waaronder de cijfers voor VSV, als
signalen over mogelijke tekortkomingen een belangrijke rol. Teneinde nadrukkelijker signalen te
ontvangen over mogelijk in gebreke blijvende onderwijsinstellingen, zullen afspraken gemaakt worden
met gemeenten, c.q. leerplichtambtenaren en RMC's. Bij signalen van mogelijke niet naleving van de
meldingsbepalingen, kan de Inspectie, eventueel na gericht onderzoek, tot interventie en melding aan
de minister overgaan.
Daarnaast biedt de Leerplichtwet voor gemeenten de mogelijkheid tot sancties voor in gebreke
blijvende schooldirecties. Gemeenten kunnen hierin zelfstandig handhavend optreden. Daartoe zullen
signalen die bij de Inspectie bekend zijn, worden doorgegeven aan de betreffende gemeenten.
Adviesaanvraag Inspecties Integraal Toezicht Jeugdzaken
Op dinsdag 3 april 2007 heeft in de Tweede Kamer de plenaire behandeling plaatsgevonden van het
wetsvoorstel voor de kwalificatieplicht tot 18 jaar. De Kamer heeft daar het belang bevestigd van een
blad 3/3
sluitende aanpak van spijbelen en voortijdig schoolverlaten door met name scholen en gemeenten (zie
ook ingediende moties SP, Tweede Kamer 2006-2007, 30 901, nrs. 9 en 10).
In de brief van 13 februari 2007 aan de Tweede Kamer (Tweede Kamer, 2006-2007, 26 695, nr. 37)
heeft de minister van OCW aangekondigd dat advies zou worden gevraagd over de aanpak van spijbelen
en voortijdig schoolverlaten op lokaal niveau. De brief beschrijft het voornemen te komen tot een
sluitende keten. De Inspecties die betrokken zijn bij het Integraal Toezicht Jeugdzaken (de ITJ-
Inspecties) is gevraagd advies uit te brengen. Op basis van dat advies kan besloten worden of
aanvullende maatregelen nodig zijn.
Momenteel wordt het ITJ-advies voorbereid. Naar verwachting brengen de ITJ-Inspecties begin april
hun definitieve advies uit. Een van de onderwerpen in het advies is de hierboven genoemde
verscherping van het handhaven van de meldplicht. Het definitieve ITJ-advies wordt meegenomen in de
brief van de interdepartementale werkgroep verzuim, die in april aan de Kamer wordt gestuurd.
In de verwachting u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd,
De staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,
Marja van Bijsterveldt-Vliegenthart