Beleidsuitgangspunten 2009-2012

Het nieuwe Nederlands Fonds voor de Podiumkunsten+: Scherpte, wisselwerking en duurzaamheid.

Het nieuwe Nederlands Fonds voor Podiumkunsten+ (NFPK+) heeft als missie om wat goed is nog beter te maken en knelpunten te helpen oplossen die de duurzaamheid van de Nederlandse podiumkunsten bedreigen.

De afgelopen jaren verscheen een aantal rapporten over het functioneren van de Podiumkunsten. Een terugkerend thema is de relatie tussen aanbod en afname binnen de podiumkunsten. Alle betrokken partijen constateerden onder meer een toenemende versnippering van middelen, onvoldoende aansluiting (in inhoud en schaal) tussen productie en afname, gebrekkige voeling met maatschappelijke veranderingen en internationale artistieke ontwikkelingen, oplopende druk op programmeringsbudgetten, gebrek aan doorstroming van makers in het bestel, en moeite om een breed publiek te vinden, vast te houden en uit te bouwen.

De oprichting van het Nederlands Fonds voor Podiumkunsten+ (NFPK+) markeert het moment dat alle podiumkunstdisciplines onder één noemer worden samengebracht, met aandacht voor de hele keten van scheppen, produceren, programmering, en publieksopbouw.

Met de komst van dit nieuwe fonds, komen alle aspecten van de podium- en toonkunst in directe relatie tot elkaar te staan. De uitdaging waar het NFPK+ voor staat, is het bewerkstelligen van een optimale wisselwerking tussen een divers en kwalitatief hoogwaardig aanbod én een groot en breed publiek.

Het is de opdracht van de minister aan het fonds om de frictie tussen aanbod en afname in de huidige situatie zoveel mogelijk te ondervangen door ondersteuning op basis van de bovengenoemde 'ketengedachte': het zoveel mogelijk bijeenbrengen van makers, podia en publiek. O.a. door versnippering en overaanbod tegen te gaan en door meer geld aan minder instellingen te geven.

Het NFPK+ ziet hiervoor twee manieren:


1. De nieuwe vierjarige regeling waarin op basis van het 'meer voor minder' principe scherpere keuzes zullen worden gemaakt. Dat zal er toe leiden dat minder instellingen geld krijgen, maar wel beter zullen zijn toegerust om hun werk te doen. Ook zal aan het criterium van cultureel ondernemerschap meer gewicht worden toegekend dan voorheen.


2. De overige regelingen (projectsubsidies en programmeringssubsidies) en toekomstige programma's van het NFPK+ en bijbehorende criteria. Een definitieve uitwerking van deze overige regelingen en toekomstige programma's vraagt meer tijd omdat het fonds er ook met het veld over wil debatteren. Het NFPK+ gebruikt de periode 2009-2010 dan ook als een tweejarige transitiefase. Als eerste slag zal nu al het volgende gebeuren.

- De bestaande regelingen worden m.i.v. 2009 nog niet fundamenteel gewijzigd, maar al wel flink vereenvoudigd.
- De nieuwe criteria van de vierjarige regeling worden direct al zoveel mogelijk van overeenkomstige toepassing op de andere regelingen, waaronder het 'meer voor minder' principe en de verscherpte aandacht voor cultureel ondernemerschap.

Op basis van een evaluatie van het instrumentarium van de afgelopen jaren worden nieuwe regelingen en programma's uitgewerkt. Er wordt bezien of in deze programma's ruimte is om te experimenteren met de intendantsfunctie zoals in het rapport Alons is omschreven.

De nieuwe maatregelen worden dan met ingang van 2011 ingevoerd, of zoveel eerder als mogelijk en wenselijk is.

Een aantal nieuwe beleidsuitgangspunten:


- Er wordt m.i.v. 2009 een begin gemaakt met een nieuw programma Produceren en Marketen voor cultureel divers publiek. Dit programma speelt in op de behoefte aan een marketinginstrumentarium voor nieuw publiek van uiteenlopende culturele achtergronden.


- Er zal een nieuw Excellence programma worden gestart dat moet gaan zorgen voor de doorstroom en artistieke professionalisering van 'toptalent' in kansrijke, opkomende kunstvormen buiten de westerse canon. Daarvoor is in de vakopleidingen en werkplaatsen/productiehuizen nog niet of nauwelijks plaats. Een selectie van gevorderd talent krijgt een 'rugzakje' mee, om in een meerjarige periode een ontwikkelingsprogramma op maat te volgen.


- De duurzaamheid van onze podiumkunstinstellingen hangt naar de mening van het NFPK+ af van de mate waarin we erin slagen de internationale aansluiting te behouden en te versterken. In een nog te ontwikkelen Nieuwsgierigheidsprogramma worden cultureel diverse ambities in de nationale cultuurpolitiek en internationalisering als positief antwoord op de globalisering aan elkaar gekoppeld. Het programma stimuleert interculturele ontwikkelingen op Nederlandse bodem in combinatie met interculturele ontmoetingen met niet westerse culturen in de meest brede zin van het woord. Een en ander in aansluiting op de internationale beleidsvoornemens van de betrokken departementen, collega cultuurfondsen en sectorinstituten om de culturele samenwerking met cultureel sterk opkomende, niet westerse regio's, landen en steden krachtig te bevorderen. .

Componisten en individuele scheppende kunstenaars
Het moge duidelijk zijn dat het NFPK+ niet uitsluitend een op uitvoering en publiek georiënteerd beleid voert. Componisten en andere individuele scheppende kunstenaars hebben hun eigen plek binnen het NFPK+. Voor de kracht en impact van deze autonome scheppende arbeid kan een nauwe(re) band met de uitvoeringspraktijk vruchtbaar zijn. Het NFPK+ onderzoekt het komende jaar in samenspraak met het veld de mogelijkheden om dit verder te stimuleren waarbij bijvoorbeeld gedacht kan worden aan opdrachtverstrekking en artist-in-residence programma's.

Geografische spreiding
Samenhang in de Podiumkunsten betekent ook een infrastructuur met geografische spreiding. Het NFPK+ beschouwt dat niet als een cultuurpolitieke last, maar is er integendeel van overtuigd dat een hechte verbintenis tussen producerende kunstinstellingen en steden bijdraagt aan maatschappelijke verankering van de podiumkunsten. Lokale inbedding en forse internationale ambities zijn niet tegengesteld aan elkaar maar juist twee kanten van dezelfde globaliseringsmedaille. Bij gelijke kwaliteit hebben aanvragen die bijdragen aan een goede geografische spreiding van aanbod en afname, bij het NFPK+ dus een pre.

Kernpodia voor specifieke soorten aanbod
Ook het vormen van duurzame programmeringscircuits of kernpodia voor specifieke soorten aanbod, kan bijdragen aan publieke herkenbaarheid van het aanbod, meer samenhang in de sector en een betere spreiding over het land. In de transitiefase 2009-2010 ontwikkelt het NFPK+ verdere instrumenten voor een actief, aantrekkelijk spreidingsbeleid.

Programma Cultureel Leiderschap
Het NFPK+ zal ook deelnemen aan het Programma Cultureel Leiderschap, dat de Mondriaan Stichting ontwikkelt in samenwerking met een groot aantal andere fondsen. Dit programma beoogt een meer structurele opleiding van leidinggevend talent op directieniveau voor culturele instellingen. Juist het complexe karakter van de cultuur stelt hoge eisen aan leiderschap. In culturele instellingen moeten inhoudelijke en managementvaardigheden immers worden gecombineerd met specifieke omstandigheden (legitimatievraagstukken, de rol van cultuur in de samenleving, toenemend belang van cultureel ondernemerschap) en artistieke en publieke doelen. Bovendien komen er de komende tien jaar veel leidinggevende vacatures vrij, als de 'babyboom'-generatie met pensioen gaat. Het programma is erop gericht om visie, vaardigheden en ervaring van jaarlijks circa twaalf geselecteerde potentiële leiders in de cultuursector te ontwikkelen. Het bestaat uit een individueel en collectief traject. Het maakt gebruik van goede resultaten van Leadership-programma's in onder meer de UK en VS. Voor de kosten van het programma wordt een bijdrage gevraagd aan het Ministerie van OCW.

Prominente rol secretaris
Op advies van de commissie Alons en ter verbetering van de kwaliteit, scherpte en consistentie van de beslissingen, geeft het NFPK+ de secretaris een prominentere rol in het adviesproces. Bij de bespreking van aanvragen door de commissie wordt gebruik gemaakt van een analyse die de secretaris per aanvraag voorbereidt. Deze werkwijze met voorbereidende analyse, die al wat langer met succes bij andere fondsen (Mondriaan Stichting en Amsterdams Fonds voor de Kunst) wordt toegepast, laat onverlet dat commissies volledig verantwoordelijk blijven voor het advies. In de samenstelling en werkwijze van de adviescommissies is naast ruime artistieke deskundigheid ook aandacht verankerd voor de gehele keten van scheppen, produceren, programmeren en publieksbereik. Bij multidisciplinaire projecten en festivals vindt zo nodig co-advisering door de (tweede) vakdiscipline plaats.

Missie
Kort samengevat wil het NFPK+ de kwaliteit, diversiteit en maatschappelijke betekenis van de Nederlandse podiumkunsten versterken, en er voor zorgen dat de aansluiting bij de sterk veranderende internationale kunstpraktijk gewaarborgd blijft. Links: http://www.nfpk.nl

Website: http://nfpk.nl